تلنگری به «باور» کم‌آبی در کرمان

از کاهش ذخیره سدها تا ضرورت تغییر سبک زندگی

تلنگری به «باور» کم‌آبی در کرمان

مشکل نخست «باور» است؛ باید مردم و مدیران واقعا باور داشته باشند که آب نیست و شرایط خشکسالی در کرمانِ خشک همچنان ادامه دارد زیرا اگر این بحران را باور کردیم حتی اگر کسی هم راهکار ندهد خودمان به دنبال راهکار خواهیم رفت. واقعیت اما این است: کرمان آب ندارد؛ بیش از ۶۰ درصد جمعیت شهری استان دچار وضعیت قرمز تامین آب شرب قرار دارند و آبرسانی تانکری به روستاها هم در تعداد قابل ملاحظه ای جریان دارد.

آنطور که مدیران آبفا گزارش می دهند بخش قابل توجهی از ۲ هزار و ۳۰۰ خانوار بالای ۲۰ خانوار استان به صورت تانکر آبرسانی می شوند.

در وصف کم آبی در استان کرمان همین بس که حتی در برخی مناطق شهری پربارش ترین شهرستان استان (رابُر) آبرسانی تانکری انجام می شود و برای اینکه بیشتر باور کنیم که وضعیت بحرانی است ذخیره آب سدهای استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهش سه درصدی تاکنون مواجه بوده است.

البته این درحالی است که بخش قابل تاملی از آب شرب استان بویژه کلانشهر مرکز استان از طریق آب چاه ها تامین می شود که طی سال های اخیر بشدت با کاهش منابع مواجه بوده اند.

در این شرایط غیر از برنامه ریزی برای تامین منابع آب و مدیریت بهینه مصرف بویژه کاهش سهم کشاورزی و نیز مصرف بهینه که به بهره وری مناسب در این بخش نیز بیانجامد،به تغییر سبک زندگی در بخش مصرف آب نیز بشدت نیازمندیم که اگر در این زمینه فرهنگ سازی لازم انجام نشود معلوم نیست با چه شرایط سختی مواجه خواهیم شد. در واقع صرفه جویی و مصرف بهینه در همان مصارف روزانه آب شرب از اهمیت بسیاری برخوردار است که شاید در نگاه اول به چشم چندان مهم نیاید اما از نظر کارشناسان بسیار موثر است. در این میان راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدتی برای فائق آمدن بر مشکل تامین آب بویژه آب شرب مانند حفر چاه های جدید، انتقال آب و غیره در دست اجرا است،اما قطعا راهکار صرفه جویی و مدیریت صحیح مصرف، سهم بزرگی در کاهش عوارض بحران آب دارد.

خشکسالی ادامه دارد

دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی شرکت آب منطقه ای کرمان با بیان اینکه با توجه به بارندگی‌های اخیر وضعیت خشکسالی در بسیاری از نقاط کرمان در سال جاری نیز ادامه دارد گفت: باید به منظور جلوگیری از بحران تامین آب شرب، راهکارهایی مناسب و سازگار با اقلیم به منظور صرفه جویی در مصرف آب به کار گرفت تا بتوانیم با حداقل مشکل از فصل گرم عبور کنیم.

کاهش سه درصدی حجم مخازن سدهای کرمان

سینا روزبهانی با اشاره به کاهش بارندگی در برخی شهرهای پرجمعیت و کاهش حجم سدهای استان کرمان در مقایسه با سال گذشته افزود: در زمان کنونی مجموع ذخیره آب در سدهای جیرفت، تنگوئیه، نسا و شهید سلیمانی ۵۴ درصد است که در مقایسه با زمان مشابه پارسال سه درصد کاهش یافته است.

او اظهار داشت:اگر چه طبق گزارش دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای میانگین کلی بارندگی سال آبی جاری در استان کرمان نسبت به میانگین بلند مدت حدود ۲ درصد افزایش یافته است اما در تعدادی از ایستگاه های این شرکت در شهرهای بزرگ استان از جمله کرمان، رفسنجان، زرند،بم، سیرجان و شهربابک از ابتدای سال آبی تا پایان فروردین ۱۴۰۱ نسبت به میانگین بلندمدت به ترتیب ۲۵، ۴۲، ۲۹، ۴۴، ۳۱ و ۴۲ درصد کاهش گزارش شده که این موضوع احتمالا باعث کاهش آبدهی چاه ها و محدودیت تامین آب شرب در برخی نقاط استان شود.

دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان تصریح کرد: اگرچه میزان کل مصرف آب شهرها و روستاها سهم کمی از کل مصرف آب استان را به خود اختصاص می دهد اما به دلیل تمرکز جمعیت در نواحی‌ای که معمولا منابع آب بسیار محدودی را به لحاظ طبیعی دارا هستند و محدود بودن منابع آبِ باکیفیت، تامین آب شرب در برخی نقاط با دشواری هایی مواجه است.

غلبه بر کم آبی نیازمند تغییر سبک زندگی

او با تاکید بر استفاده از راهکارهای صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش شرب ادامه داد: با وجود سرمایه گذاری های کلان برای سامانه های تامین آب، به دلیل خشکسالی های اخیر، افزایش جمعیت و کاهش سطح منابع آب زیرزمینی، تامین آب شرب با چالش هایی مواجه شده است و با توجه به این چالش ها و مشکلات پیش آمده، جامعه نیازمند تغییر سبک زندگی است.

این مسئول تاکید کرد: باید تلاش کرد سبک زندگی جدید جامعه همسو با محدودیت های منابع آبی کشور در نظر گرفته شود.

راهکارهای کم هزینه اما مهم

روزبهانی با بیان اینکه برخی راهکارهای بدون هزینه یا کم هزینه می تواند باعث کاهش مصرف آب شود بیان کرد: به عنوان مثال اجتناب از باز گذاشتن شیر آب در مواقع غیر ضرور می تواند به کاهش مصرف آب کمک کند و این امر نیازمند آموزش مداوم است.

او افزود: همچنین نباید از آب برای تمیز کردن سطوح مثل پارکینگ ها و محوطه بیرون ساختمان‌ها استفاده کرد.

ضرورت بازرسی دوره‌ای از تاسیسات آبی منازل

او با اشاره به ضرورت بررسی مرتب تاسیسات به منظور جلوگیری از نشتی آب تاکید کرد: بازرسی دوره ای تاسیسات، سیستم لوله‌کشی و شیرآلات برای جلوگیری از نشتی‌های احتمالی آب از جمله دیگر اقداماتی است که برای مدیریت مصرف آب توصیه می‌شود و بایستی پس از شناسایی محل‌های هدر رفت، تاسیسات فرسوده، تعویض یا تعمیر شوند.

دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان افزود:همچنین استفاده از فلاش‌تانک های ۲ مرحله‌ای کم مصرف یکی دیگر از راهکارهای کاهش مصرف آب در منازل است که نقش موثری در هدر رفت آب سالم و تصفیه شده خواهد داشت.

استفاده از سایبان برای کولر

او با بیان اینکه کاهش مصرف آب در وسایل تهویه مطبوع از مهمترین راهکارهای کاهش مصرف آب است تصریح کرد: استفاده از سایبان غیرفلزی برای کولرهای آبی یکی دیگر از راهکارهای متداول و مهم کاهش مصرف آب به شمار می رود که در اوج گرما آب مورد استفاده در این وسایل را به صورت چشمگیری کاهش و بهره وری را نیز افزایش می دهد.

روزبهانی ادامه داد: باید توجه داشت در صورت استفاده از سایبان فلزی به دلیل افزایش قابل ملاحظه دمای فلز و تابش آن به دستگاه، ممکن است مصرف آب نسبت به حالت استفاده نکردن از سایبان افزایش پیدا کند، ولی با نصب سایبان غیرفلزی و مناسب مصرف آب تا ۳۵ درصد کاهش می‌یابد؛ ضمن اینکه سایبان از سیستم تهویه مطبوع در برابر تابش خورشید، باد، باران و برف نیز محافظت می‌کند و باعث افزایش طول عمر دستگاه می‌شود.

آنچه اهمیت دارد اینکه ضرورت دارد ابتدا باور کنیم که آب نداریم؛ این انگاره ابتدا نزد مدیران و سپس شهروندان باید باور شود؛ ضمن اینکه در زمینه ترویج راهکارهای مصرف بهینه آب باید اقدامات مناسب و فعالیت های کارشناسی رسانه ای در دستور کار قرار گیرد.