«دارویار»، یار بیمار است؟
معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی کرمان ادامه داد: بیماران در صورت نیاز به دارو باید به پزشک مراجعه و در نسخه درمانی الکترونیکیشان دارو ثبت شود تا از مزایای اجرای طرح دارویار برخوردار باشند
طی چند هفته اخیر کمبود برخی داروها در شهر کرمان مشهود است؛ موضوعی که مسئولان نیز آن را تایید میکنند و میگویند مشکل در دیگر مناطق کشور نیز وجود داشته، بخشی از آن حل شده است و مابقی هم طی روزهای آتی برطرف میشود.
صرفنظر از نوع داروهایی که با کمبود مواجه بودهاند یا هستند، آنطور که نتیجه بررسیها نشان میدهد در مقطعی که فرآیند اختصاص ارز برای دارو درحال تصمیمگیری بود و دولت نیز قصد داشت اجازه افزایش قیمت دارو را صادرکند، متاثر از این فضا بازار از حیث تامین و عرضه دارو در کرمان مانند برخی دیگر نقاط کشور درگیر تلاطمهایی شد. براساس آنچه که ایرنا به ان اشاره کرده است در ماه گذشته در یک بازه زمانی مشخص، خرید داروخانههای کرمان از شرکتهای پخش دارو به میزان بسیار زیادی افزایش یافته بود تا به زعم خویش بتوانند داروهای بیشتری را قبل از افزایش قیمت تهیه و انبار کنند. یکی از فعالان بخش توزیع دارو در شهر کرمان معتقد است، در آن مقطع درخواست برای خرید دارو توسط داروخانهها آنقدر زیاد بود که قابل مقایسه با روند عادی نیست؛ البته شرکتهای پخش نیز در مقطعی و به دنبال این شرایط، دیگر فروش دارو را متوقف کردند تا وقتی که اجازه افزایش قیمت پیدا کردند.
نکته دیگر که به آن اشاره می شود، کمبود مواد اولیه ساخت دارو یا گرانی آنهاست که میگویند روی فرآیند تولید دارو تاثیرگذار بوده است. اما نکته مهم درباره کمبود آنتیبیوتیکهاست که دست اندرکاران میگویند برخی از اقلام دارویی این حوزه از چند ماه گذشته در کرمان با کمبود مواجه بوده و اینک نیز این وضعیت تداوم دارد و درباره درباره علت آن نیز مسائل مختلفی بیان میشود. برخی فعالان این عرصه می گویند جلوگیری از واردات برخی داروهای تولید داخل نیز بی تاثیر نبوده است؛ برفرض وقتی یک نوع دارو وارد نشود و نوع تولید داخل آن نیز متقاضی نداشته باشد، این کمبود مشهودتر می شود.
کمبود دارو محسوس است
یکی از افراد شاغل در داروخانه ای در سطح شهر کرمان با اشاره به اینکه آنتیبیوتیکها که داروهای عادی هستند و بعضا برای مواردی از کرونا هم کاربرد دارند نیز دچار کمبود هستیم، افزود: کمبود آنتی بیوتیکها البته به چند ماه پیش برمیگردد.
مسئول فنی این داروخانه به کمبود موجود در داروهای پوکی استخوان و بیماری قلبی و عروقی نیز اشاره کرد و افزود: البته وضعیت این داروها نسبت به قبل خیلی بهتر شده و چند ماه پیش کمبودها شدیدتر بود.
او با بیان اینکه داروهای تنفسی مانند اسپری «سرتاید» هم مدتی کمیاب بود اظهارداشت: نمونههای خارجی این داروها بسیار گران شده و نمونههای ایرانی فقط موجود است که استقبال مردم از این نمونههای ایرانی هم زیاد نیست.
متصدی داروخانه دیگری در خیابان ابنسینا اظهارداشت: داروهای تنفسی خارجی کمبود بیشتر است.
تایید کمبود و نوید مسئولان
معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی کرمان کمبود این روزهای برخی داروها را تایید میکند و معتقد است که این موضوع مقطعی است و طی یکی دو هفته آینده رفع میشود.
علی اسدیپوریکی از این علتهای این مشکل را در واردات مواد اولیه داروها میداند و میگوید: مشکلات در تولید دارو کمتر شده و ظرف چند هفته آینده کمبود برطرف میشود.
معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی کرمان متناسب نبودن داروی توزیعی با جمعیت هدف را از دیگر مهمترین علتهای کمبود دارو عنوان کرد و گفت: اختصاص دارو براساس شاخصههای مختلفی صورت میگیرد که یکی از آنها جمعیت است.
به گفته او، البته مولفههای دیگری هم وجود دارد مثل تعداد پزشکان که مثلا کرمان به نسبت سیستان و بلوچستان تعداد پزشک بیشتر دارد و تعداد افراد بیشتری از استانهای دیگری به اینجا میآیند و نیاز بیشتری به دارو خواهد بود.
او ادامه میدهد: مثلا تهران نسبت به جمعیتش سهمیه دارویی بیشتری نیز دارد چون از شهرستانها و استانهای مختلف به آنجا برای درمان میروند.
دارویار طرحی برای جبران و فرهنگسازی
صرفنظر از برخی تلاطمها در نظام تولید، واردات و عرضه دارو، با توجه به اجرای طرحهای کلان درباره تغییر قیمت دارو که مقرر شده این تغییر قیمت هزینهای مضاف بر دوش بیماران و شهروندان نگذارد ، دولت طرحی را راه اندازی کرده موسوم به دارویار که براساس آن میخواهد بسیاری از مشکلات موجود را مدیریت کند.
مبنای طرح بر این اساس است که ضمن منطقی و متعادلشدن مصرف دارو، هزینههای افزایش قیمت دارو به بیمار تحمیل نشود؛ البته این وضعیت الزاماتی دارد و حتما باید پزشک دارو را نسخه کند و بیمار طبق فرآیندی مشخص برای تهیه دارو اقدام نماید.
در طرح دارویار تمامی داروهای تولید داخل(۱۶۰۰ قلم کُد ژنریک دارو) مشمول اصلاح سیاستهای ارزی قرار خواهد گرفت که افزایش قیمت ۱۴۰۰ کُد ژنریک توسط بیمهها پوشش داده میشود و نرخ ۲۰۰ قلم دیگر هیچ تغییری نخواهد داشت. بر این اساس افزایش قیمت ۳۶۶ قلم داروی ضروری و پُرمصرف بیماران و ۱۱۹ قلم دارو که تاکنون زیرپوشش بیمه نبوده است نیز در قالب این طرح با نسخه پزشک تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. بنا بر اعلام متولیان وزارت بهداشت، طرح دارویار باهدف جبران افزایش قیمتهای ناشی از سیاستهای ارزی در داروهای تولید داخل و به منظور کاهش هزینههای پرداختی از سوی بیماران و افزایش تعداد داروهای تحت پوشش بیمه اجرایی شده تا ضمن توزیع عادلانه یارانه دارو برای همه دهکها وضعیت برابری ایجاد کند. در این طرح برای بیمه مردم هم فکر شده و از افراد فاقد بیمه خواستهاند با نامنویسی در سامانه بیمه سلامت به صورت رایگان تحت پوشش بیمه قرار گیرند و از مزایای طرح دارویار برخوردار باشند.
اگرچه برخی انتقادها درباره اینکه چرا آشنایی مردم با این طرح آنچنان که باید باشد نیست می شود اما آنطور که گزارش می شود طرح دارویار از ۲۳ تیرماه در کشور آغاز شده است. در همین زمینه معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی کرمان میگوید: اجرای طرح دارویار راهحلی برای جبران کمبود و نبود داروها و افزایش قیمتهاست. اسدیپور با بیان اینکه طرح دارویار همزمان با سراسر کشور ۲۳ تیر در کرمان اجرایی شده و همه داروخانههای سطح استان در اجرای آن همکاری کامل کردهاند افزود: با اجرای طرح دارویار قرار بر این است که کسانی که از روی دفترچه بیمه نسخه دارویی خود را دریافت میکنند به هیچ وجه قیمت داروهایشان افزایش پیدا نکند. او توضیح داد: در اجرای طرح دارویار اگر مردم افزایش قیمتی در داروهای خودشان مشاهده کردند به موضوع رسیدگی میشود و در خدمت مردم هستیم.
معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی کرمان ادامه داد: بیماران در صورت نیاز به دارو باید به پزشک مراجعه و در نسخه درمانی الکترونیکیشان دارو ثبت شود تا از مزایای اجرای طرح دارویار برخوردار باشند.
او ادامه داد: کسانی که بیمه نیستند هم برای بهرهمندی از مزایای طرح دارویار میتوانند با یک تلفن به بیمه سلامت بیمه شوند و در این صورت قیمت داروها نه تنها گرانتر نشده بلکه درصدی از موارد ارزانتر هم شده است زیرا قبلا بعضی از داروها تحت پوشش بیمه نبودند و در طرح دارویار این اقلام هم تحت پوشش بیمه درآمده اند.
دارویار طرحی برای ممانعت از قاچاق و کمبود دارو
به گفته کارشناسان علاوه بر هدف اصلی اجرای طرح دارویار که جلوگیری از افزایش قیمت دارو در نتیجه اصلاح سیاستهای ارزی است به کاهش قاچاق دارو هم کمک میکند. در واقع می توان گفت که با اجرای طرح دارویار تخصیص ارز ترجیحی به دارو اصلاح و قاچاق معکوس دارو کم میشود که این مهم در نگاه اول خیلی از کمبود داروها را جبران میکند. رئیس سازمان غذا و دارو کشور هم درباره با این موضوع گفته است: ۳۰ درصد کمبودهای دارویی با اجرای طرح دارویار رفع میشود.
معاون دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکیکرمان میگوید: وقتی که قیمت دارو ارزان باشد بسیاری از داروها به خارج از کشور قاچاق میشود به طور مثال در بازار دارویی پاکستان، افغانستان، عراق، ترکیه و برخی کشورهای جنوب خلیجفارس داروهای ایرانی زیادی را می بینیم اما با طرح دارویار قیمت داروها برای قاچاق بالاتر میرود و برای قاچاقچیان صرف نمیکند.
طرح دارویار و کمک به بیماران خاص
مدیر عامل موسسه خیریه ثامن الحجج (ع) مرکز درمانی بیماران خاص استان کرمان درباره وضعیت داروهای بیماران خاص میگوید: یک مدت کمبود در داروهای بیماران خاص در استان داشتیم که این موضوع برطرف شده و در بحث داروهای بیماران تالاسمی و بیماران ام.اس مشکل آنچنانی وجود ندارد. علی شمسینیا میگوید: طرح دارویار برای بیماران خاص دارای مزیت است و قول مساعد دادهشده که فرانشیز (مبلغی از خسارت که بیمهگر پرداخت نمی کند) این دارو را هم خود دولت پرداخت کند که بیماران با مشکلات دیگری مواجه نشوند.