آسیب به زیرساخت‌های آب رفسنجان؛ فرونشست زمین به قنات‌های رفسنجان رسید

آسیب به زیرساخت‌های آب رفسنجان؛ فرونشست زمین به قنات‌های رفسنجان رسید

خسارت سیل به قنوات رفسنجان بسیار زیاد است تا جایی که به ۲۰۰ رشته قنات این شهرستان خسارت ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی وارد شده و فرونشست زمین زیرساخت‌های آب رفسنجان را تخریب کرده است.

 در سیل اخیر در استان کرمان به شهرستان رفسنجان بیش از دیگر شهرستان‌ها آسیب وارد شد تا جایی بیشتر شهر رفسنجان دچار سیلاب شد و به بسیاری از قنوات آسیب وارد کرد تا جایی که فرونشست زمین زیرساخت‌های آب رفسنجان را در برخی از مناطق تخریب کرده است.  وقوع سیل در شهرستان رفسنجان به 200 رشته قنات این شهرستان خسارت 50 تا 100 درصدی وارد کرده در حال حاضر و پس از گذشت چندین هفته از وقوع سیل آب بسیاری از مناطق سیل‌زده کوهستانی قطع است و آبرسانی سیار به اهالی انجام می‌شود. از سوی دیگر نفوذ آب به رشته قنات‌های خشک شده رفسنجان باعث فرونشست زمین شده تا جایی که باعث شکستگی لوله‌های انتقال آب، تخریب زیرساخت‌ها و قطعی آب شهر رفسنجان شده و از طرف دیگر خطر فرونشست زمین در برخی از مناطق مسکونی نیز وجود دارد که به گفته مسئولان به اهالی این مناطق اطلاع‌رسانی شده است.

سیل به بالغ بر 200 رشته قنات رفسنجان آسیب وارد کرد

محمد کهنوجی، مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه در سیل اخیر، سیلابی که بالادست رفسنجان جاری شد، در قنات‌های رفسنجان نفوذ کرده است اظهار داشت: قسمتی از این قنات‌ها آبگیری شده است.

او با بیان اینکه با همکاری اداره منابع طبیعی نقشه‌های قنات‌های رفسنجان را با کمک عکس‌هایی که از سال 41 وجود داشت به ویژه قسمت‌هایی که مسئله داشتیم را بررسی کردیم، افزود: جلسه‌ای با امور منابع آب تشکیل دادیم تا آمار منازلی که در آنها پوکه قنات است و یا روی قنات‌ها احداث شدند آماده شده و با صاحبان این منازل نشستی داشته باشند.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمان با اشاره به اینکه در مناطقی که خطر فرونشست زمین وجود دارد و قنات آنها آبگیری شده باید اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام شود، گفت: به هر حال قرار است در این خانه‌ها و در این مناطق عده‌ای زندگی کنند و باید در این مناطق ‌میله‌های قناتی که به فاصله 40 تا 50 متری از هم قرار دارند شناسایی و پر شوند.

او با بیان اینکه در حال حاضر راهنمایی ساکنان این مناطق به عهده امور منابع آب شهرستان رفسنجان گذاشته شده، افزود: نکته‌ای که وجود دارد این است که اقدامات مربوط به شهرسازی را انجام می‌دادند به تنها نکته‌ای که توجه نشده وجود رشته قنات‌هایی است که حدود 200 سال قبل در شهر رفسنجان احداث شده بودند.

کهنوجی با اشاره به اینکه فقط تسطیح زمین انجام و اقدام به ساختمان‌سازی کرده‌اند، بیان کرد: این مهم کاری است که باید 50 سال قبل مورد ‌توجه قرار می‌گرفت که متاسفانه توجهی به آن نشده است.

او با بیان اینکه در برخی از این مناطق ساخت و ساز انجام شده و مردم در آنها سکونت دارند و در برخی از مناطق هنوز ساخت و سازی انجام نشده است، گفت: با شهرداری هماهنگ شده تا در صورتی که قرار شد در این مناطق ساخت و سازی انجام شود، قبل از آن نقشه‌های هوایی این قنات‌ها را بررسی کنند.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه به شهروندان اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام شده که چه اقداماتی باید انجام دهند و ساکنان این مناطق از این خطرات آگاه هستند، افزود: سیل اخیر خسارت زیادی نیز به بخش زیربنایی حوزه کشاورزی شهرستان رفسنجان زد که عمده آن در بخش قنوات بود.

تخریب 100 درصدی برخی قنوات رفسنجان

او با اشاره به اینکه در شهرستان رفسنجان به دلیل شدت بارندگی‌ها و میزان بارندگی‌ها واقع شده در این منطقه به بالغ بر 200 رشته از قنات‌های این شهرستان آسیب وارد شد، گفت: عمده این قنات‌ها در منطقه کوهستانی راویز، سرچشمه و داوران قرار داشتند که خسارت بین 50 تا 100 درصدی به آنها وارد شده است.

کهنوجی با بیان اینکه تاکنون آب 28 رشته قنات آزاد شده و بر روی 55 رشته قنات در حال کار هستیم، ادامه داد: احیا تمامی این قنوات به هزینه زیادی نیاز داشته و در این شرایط ضروری است که همه دستگاه‌ها از مدیریت بحران گرفته تا معادن در بحث مسئولیت اجتماعی خود، در این حوزه همکاری کنند. او با اشاره به اینکه بحرانی که اتفاق افتاد، خسارت زیادی به شهرستان رفسنجان وارد کرد و از طرف دیگر هنوز هم در فصل گرم سال قرار داریم، گفت: اگر نتوانیم تا 15 روز آینده آب این قنوات را وارد مدار کنیم، خسارت وارد شده به باغات و قنوات این منطقه به شدت بالا می‌رود.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه زندگی کشاورزان این منطقه عمدتاً وابسته به قنوات است و زمانی که قناتی به ویژه در مناطق کوهستانی آب نداشته باشد، خیلی از مردم شغل خود را از دست داده و دلیلی برای حضور در این منطقه ندارند، افزود: خشک شدن قنوات، تبعاتی چون حاشیه نشینی را به دنبال دارد.

او با اشاره به اینکه یکی از ارکان اساسی که باید ‌مورد توجه قرار گیرد تامین آب است و اگر بتوانیم در این مناطق آب مردم را تامین کنیم، اشتغال آنها حفظ می‌شود، بیان کرد: باید هر چه سریع‌تر این قنوات احیا شود.

کهنوجی با بیان اینکه حجم خسارات بسیار زیاد است اما منتظر رسیدن اعتبارات نماندیم و بخش عمده کار آغاز شده است، گفت: تاخیر در احیای قنوات باعث می‌شود که این قنوات کلاً تخریب شده و دیگر نتوان آنها را احیا کرد.

او با اشاره به اینکه اکثر قنوات در حاشیه رودخانه‌ها قرار دارند تا بتوانند از آبی که در پایین دست عبور می‌کنند تغذیه کنند و به همین دلیل در معرض سیل قرار دارند، افزود: از پنج سال قبل کاری عمده اعتباری که در حوزه قنوات اختصاص داده شده به صورت مضاعف در بخش سرگیری چاه‌ها هزینه شده تا در زمان وقوع سیل از نفوذ سیلاب به داخل قنوات جلوگیری شود.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه 80 درصد ‌اعتبارات ما صرف کارهایی شده که ورود سیلاب به قنوات جلوگیری کند، گفت: در خیلی از جاها سیل رودخانه را عمیق کرده اما میله چاه‌هایی که بتنی شده بودند و کار اساسی در ارتباط با آنها انجام شده بود، در حاشیه رودخانه باقی مانده و از قنوات محافظت کرد.

او با اشاره به اینکه ما باید به سمت کارهای زیر بنایی از جمله سرگیری تمام میله چاه‌هایی که در حاشیه مناطق در معرض وقوع سیل هستند برویم، افزود: میله چاه‌ها باید به نحوی مسدود شوند که اجازه ندهیم در زمان وقوع سیل، سیلاب‌ها وارد ‌قنات شود.

50 درصد‌ قنوات مناطق کوهستانی رفسنجان تخریب شدند

حسین رضایی فرماندار رفسنجان نیز با بیان اینکه در شهرستان رفسنجان با دو دسته قنات مواجه هستیم، اظهار داشت: یکی از قنات‌های ما، قنات‌های دشت رفسنجان است که متاسفانه 90 درصد آنها خشک شده و معضلی که امروز با آن در شهر رفسنجان مواجه هستیم مربوط به این قنوات است که موجب شکستگی خط آب شرب شهر هم شده است.

او با اشاره به اینکه دسته دوم قنات‌های مناطق کوهستانی ما هستند، بیان کرد: مردم مناطق کوهستانی شهرستان رفسنجان، حتی آب شرب خود را از این قنات‌ها تامین می‌‌کنند.

فرماندار رفسنجان با بیان اینکه حسب دستور استاندار کرمان در حال حاضر احیای این قنوات آغاز شده و تا زمانی که اعتبارات لازم به ما برسد از کمک خود مردم در این مناطق استفاده می‌کنیم، گفت: کار با کمک خود مردم در حال انجام است اما در برخی از مناطق کار تخصصی است، میله‌های قنات خیلی عمیق بوده، کار خود مردم نیست و گروه‌های حرفه‌ای باید پای کار بیایند که تعدادشان خیلی کم است.

او با اشاره به اینکه در سیل اخیر بالغ بر 50 درصد‌ قنوات ما در مناطق کوهستانی دچار مشکل و تخریب شدند و تاخیر بیشتر در احیای این قنوات باعث تخریب بیشتر این رشته قنات‌ها می‌شود، افزود: برای احیای قنوات این منطقه همه باید کمک کرده و پای کار بیایند چرا که 50 درصد مردم منطقه برای آب شرب خود، از آب قنات استفاده می‌کنند که باید مساله آنها حل شود.

آبرسانی سیار به مردم

رضایی با بیان اینکه در حال حاضر در مناطق راویز، دره دُر و غیره قنات‌ها مشکل داشته و آب‌رسانی سیار با تانکر به مردم انجام می‌شود، ادامه داد: در این مناطق مردم از آب قنات استفاده می‌کردند و چاه عمیق هم نداشتند.

او با اشاره به اینکه آب شرب شهر رفسنجان در حال حاضر مشکل چندانی ندارد، گفت: در جاهایی زمین در حال نشست است که باعث شده لوله‌های خطوط انتقال آب ما دچار قطعی و شکستگی شود که به صورت روزانه در حال تعمیر هستند.

فرماندار رفسنجان با بیان اینکه در مناطق کوهستانی آبرسانی سیار به مردم با تانکر سیار می‌شود و تصور می‌کنم حل مشکل قنوات هنوز یک ماه کار دارد تا این قنات‌ها به مدار خود برگردند، افزود: قنات‌های منطقه اولویت‌بندی شده و روستاهایی که آب شرب آنها وابسته به قنات است در اولویت قرار دارند.

او با اشاره به اینکه حجم خسارت بسیار بالا است و حدود 130 قنات تخریب شده و کار کردن روی این تعداد قنات به صورت همزمان و یک باره واقعاً مشکل است، ادامه داد: خسارت خیلی بالا بود و شاید 80 سال یک بار چنین بارندگی‌ها را داشته باشیم.

سیل باغات پسته رفسنجان را تخریب کرد

رضایی با بیان اینکه مردم در سیل رفسنجان صبوری و کمک کردند تا بتوانیم این بحران را مدیریت کنیم، گفت: این سیل چیزی در حدود 80 درصد شهر رفسنجان را درگیر کرد و هنوز هم درگیر تبعات، جمع‌آوری گل و لای سطح شهر و غیره هستیم.

او با اشاره به اینکه در سفر ریاست جمهور به استان کرمان و وزیر کشور به این شهرستان موضوع رفع مشکل آبخیزداری بالادست رفسنجان بررسی شد، بیان کرد: امیدواریم طرح‌های مطالعاتی آن انجام شده که این آب‌ها مدیریت شود، چرا که برای تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی هم خوب است.

فرماندار رفسنجان با بیان اینکه طرح مطالعاتی آن با همکاری مجتمع مس سرچشمه  و اداره کل منابع طبیعی آغاز شده، گفت: این طرح اعتبار زیادی نیاز دارد اما باید این هزینه انجام شود تا دیگر درگیر چنین سیل‌هایی نشویم.

5 حلقه چاه رفسنجان از مدار خارج شد

حسین چرخ‌انداز، رئیس شبکه آب و فاضلاب شهرستان رفسنجان نیز اظهار داشت: کدورت آب در برخی مناطق شهر رفسنجان به‌دلیل شکستگی خطوط انتقال آب است که پس از ترمیم خطوط دوباره خطوط شست‌وشو و مشکل برطرف می‌شود.

او عنوان کرد: به‌دلیل فرونشست زمین پنج حلقه چاه رفسنجان از مدار خارج شده که سه حلقه چاه آن وارد مدار شد و در تلاش هستیم تا مشکل مابقی چاه‌ها هم رفع شده و به مدار برگردند.

رئیس شبکه آب و فاضلاب شهرستان رفسنجان با بیان اینکه به چاه‌ها آسیبی نرسیده است، افزود: ورودی مخازن خوب است و دیگر آب کدر وارد منازل نخواهد شد.

او با اشاره به اینکه از زمان سیل تاکنون چهار مرتبه خطوط انتقال شکسته شده است، بیان کرد: پس از تعمیر خطوط و رفع شکستگی‌ها و آبگیری مخازن مشکلی در خصوص آب نخواهیم داشت