اعتباری که به قد حفاظت از حیات‌وحش کشور نمی‌رسد

 سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست: تمام بودجه‌، برای حفاظت از حیات‌وحش کشور در سال ۱۴۰۱، تنها ۱۲ میلیارد تومان بود که این مبلغ جوابگوی ۱۰درصد از نیازهای محیط زیست کشور است.

بودجه‌ای که پاسخگوی نیاز نیست

در حالی که شرایط تغییر اقلیم و خشکسالی و فعالیت‌های توسعه‌ای از جمله جاده‌سازی‌ها، معدن‌کاوی‌ها و … فشار زیادی را بر زیستگاه‌ها و و به‌ویژه گونه‌های در حال انقراض کشورمان وارد کرده است، بودجه‌ای که هر سال برای حفاظت از حیات وحش در نظر گرفته می‌شود، بسیار کم است و به هیچ‌عنوان، پاسخگوی حفاظت از مناطق چهارگانه کشور نیست.

مشکل دیگری که در تامین بودجه بخش حفاظت از تنوع زیستی وجود دارد، این است که همین اعتبارات محدود نیز بسیار دیر ابلاغ می‌شود. بسیاری از فعالیت‌ها در زمینه حفاظت از گونه‌های جانوری فصلی است و نیاز از است که بودجه آن در همان موعد مقرر پرداخت شود. به عنوان مثال سرشماری پستانداران بزرگ در اواخر پاییز انجام می‌شود, سرشماری پرندگان آبزی عموماً در دی‌ ماه انجام می‌شود و بیماری‌های حیات وحش نیز که مهار آن‌ها بسیار پرهزینه است، ممکن است در هر فصلی از سال رخ دهد که مقابله با آن نیاز به تخصیص فوری اعتبارات دارد.

در رابطه با این موضوع، غلامرضا ابدالی؛ سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست اظهار‌کرد: ما یک برنامه کلی به نام “طرح حفاظت از تنوع زیستی و حیات وحش” داریم که برنامه‌های ما ذیل این طرح تعریف می‌شود. ما برای اینکه بتوانیم برای حفاظت از حیات وحش برنامه‌ریزی کنیم ابتدا باید بدانیم که چه تعداد از هرگونه را در کدام نقطه‌ها داریم و برای همین برنامه پایش و سرشماری حیات وحش را داریم که یکی از برنامه‌های اصلی ما است که در هر ۳۱ استان کشور انجام می‌شود.

تیمار گونه‌های حیات‌وحش بیمار نیاز به بودجه دارد

او ادامه داد: برنامه دیگر ما “بیماری‌های حیات وحش” است که این طرح نیاز به تجهیزات دارد؛ یک سری از گونه‌های حیات وحش ما ممکن است بیمار شده یا در تصادفات جاده‌ای مجروح شوند که نیاز است این حیوانات بی‌هوش شوند، انتقال پیدا کرده و تیمار شوند؛ در بسیاری از این موارد، ادارات کل محیط زیست در استان‌ها با توجه به وسعتی که دارند، این‌ها را مداوا می‌کنند یا برای مداوای تکمیلی آن‌ها را به سازمان می‌فرستند که همه این‌ها نیازمند بودجه است؛ ما برای این امورات به داروهای بی‌هوشی، وسایل حمل و نقل، باکس‌های مخصوص و… نیاز داریم.

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش با توجه به برنامه عمل‌های دفتر حیات وحش سازمان گفت: ما برای گونه‌های مهم کشور حدوداً ۲۱ “برنامه عمل” داریم و در نظر داریم که ۲۰ برنامه عمل دیگر را نیز اجرا کرده که مجموعاً به ۲۱ برنامه عمل می‌رسد. این برنامه عمل‌ها نقشه راه حفاظت از هرگونه را به ما می‌دهد که این برنامه‌ها نیز نیازمند بودجه است.

ابدالی ادامه داد: “بازپروری گونه‌های آسیب‌دیده در مراکز بازپروری” نیز دیگر وظیفه سازمان محیط زیست است برابر این کار یک مرکز بازپروری اصلی در تهران داریم و در ۱۰ استان نیز سایت‌های بازپروری خیلی خوبی داریم. سایر استان‌ها نیز اتاق بازپروری برای مداوای گونه در حداقل زمان را دارند.

او افزود: وظیفه دیگر “مطالعه و پژوهش در رابطه با گونه‌هاست” که اهمیت زیادی دارد؛ “آموزش و اطلاع‌رسانی” نیز دیگر دیگری است که در جهت آموزش مردم و به ویژه جوامع محلی برای مواجه با حیات وحش انجام می‌دهیم. اعتبار دیگری نیز تحت عنوان “مدیریت بحران” داریم که در مواقع خشکسالی و هر حادثه غیرمنتظره‌ای که ایجاد شود و حیات گونه‌های ما را به خطر بیندازد, داریم.

اعتباری به اندازه ۱۰ درصد نیازهای محیط زیست

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش گفت: اعتباراتی که هر ساله در اختیار ما گذاشته می‌شود، تنها پاسخگوی ۱۰ درصد نیازهای محیط زیست است که از این مقدار نیز همه آن به شکلی نقدی در اختیار ما قرار نمی‌گیرد و بخشی مربوط به اسناد خزانه است. این کمبود بودجه، فعالیت‌های ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ما یکی از متنوع‌ترین کشورهای در خاورمیانه از نظر حیات وحش هستیم و ۱۹۸ پستاندار، ۵۵۸ پرنده، ۲۲۵ خزنده و ۲۲ گونه دوزیست در کشور داریم که ۷۵ گونه از آن‌ها در معرض تهدید هستند!

ابدالی تصریح کرد: شاید اگر علاقه و همت کارشناسان و محیط‌بانان برای حفاظت از حیات وحش نبود، کمبودها بیشتر نمایان می‌شد اما ما کمبودها را به وسیله مجاهدت‌ها پوشش داده‌ایم. ما آنقدر محیط زیست را دوست داریم که برای آن جان می‌دهیم و ۱۵۰ شهیدی که سازمان حفاظت محیط زیست تقدیم کشور کرده است، نشان‌دهنده این موضوع است.

او با بیان اینکه ما همیشه با کمبود اعتبار روبه‌رو هستیم، گفت: سال گذشته تمام بودجه بخش تنوع زیستی ۳۴ میلیارد تومان بود. تنوع زیستی در سازمان ۳ دفتر دارد که از این بودجه تنها ۱۲ میلیارد آن به دفتر حفاظت از حیات وحش اختصاص داده شد! اگر تعداد کم محیط‌بانان را نیز به این بودجه کم اضافه کنیم، مشکلات ما از این هم بیشتر می‌شود. علاوه بر محیط‌بانان، مشکل دیگر ما نیز کمبود کارشناس حیات وحش در ادارات محیط زیست استان‌هاست.

قرق‌های اختصاصی بدون تخصیص اعتبار

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش با بیان اینکه حفاظت مشارکتی کمک زیادی به ما در راه حفظ محیط زیست می‌کند، تصریح‌کرد: مردم باید در حفظ محیط زیست دخیل می‌شوند و عقیده ما هم این است که حفظ محیط زیست وظیفه همه کشور است؛ ما ۵ قرق اختصاصی را در ۳ استان یزد و سمنان و کرمان داریم که بدون یک ریال هزینه دولتی در این قرق‌ها که در خارج از مناطق چهارگانه هستند، جمعیت گونه‌های حیات وحش ما رشد بسیار چشمگیری داشته است. این افزایش طعمه باعث افزایش جمعیت گوشتخواران  بزرگ در این مناطق نیز شده است.

ابدالی اضافه کرد: ما ۲۰ پرونده دیگر برای قرق اختصاصی داریم و سعی داریم که این‌ها را نیز به نتیجه برسانیم. دستکاری جمعیت حیات وحش فرآیندی علمی است و در همه جای دنیا دیده می‌شود، ما باید هرس جمعیت حیات وحش داشته باشیم. گونه‌های پیرتر ممکن است به دلیل اینکه بدنشان ضعیف شده به بیماری‌هایی دچار شوند که ممکن است سایر گروه را نیز درگیر کنند. ما باید این جمعیت را تعدیل کنیم و درآمدی نیز به وجود آوریم که این درآمد به مردم منطقه برسد و مردم نیز بخشی از همین درآمد را مجدداً برای حفاظت از گونه خرج کنند.

او درباره نقش اسپانسرها در افزایش بودجه حفاظت از حیات وحش توضیح‌داد: بخشی از درآمد ما مربوط به قراردادها با حامیان مالی و اسپانسر هاست؛ مانند قراردادی که برای حفاظت از “یوزپلنگ” با یک شرکت موتورسیکلت امضا کردیم. این قرارداد برای ما ۵ میلیارد داشت که به صندوق محیط زیست رفت و ما به صندوق برنامه می‌دهیم و صندوق نیز با توجه به برنامه‌های ما این مبلغ را به ما پرداخت می‌کند.

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش خاطرنشان کرد: قطعاً مجلس و دولت هم دغدغه حفظ محیط زیست دارند و امیدواریم که در بودجه سال ۱۴۰۲، محیط زیست نیز در کنار سایر اولویت‌های کشور قرار بگیرد و بودجه بخش حفاظت از حیات وحش اصلاح شود.

سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش: ۵ قرق اختصاصی را در ۳ استان یزد و سمنان و کرمان داریم که بدون یک ریال هزینه دولتی در این قرق‌ها که در خارج از مناطق چهارگانه هستند، جمعیت گونه‌های حیات وحش ما رشد بسیار چشمگیری داشته است. این افزایش طعمه باعث افزایش جمعیت گوشتخواران بزرگ در این مناطق نیز شده است.