کارخانه مس که موظف به پرداخت غرامت تلفات دام به دامداران شده، قریب به ۲ سال است که پرداختی نداشته و دامداران را تنها گذاشته است. دست دامداران خاتونآباد در حنای مس
گزارش | بازار
مشاور مجتمع مس خاتونآباد: با پیشنهاد فرماندار شهربابک با پرداخت شش ماهه خسارتها موافقیم؛ فرمانداری فهرست را ارسال کند، شرکت هم پرداخت را انجام میدهد.
آلودگی دشت خاتونآباد در سالهای گذشته در حالی منجر به تلفشدن هزاران رأس دام شده که دامداران از روند طولانی پرداخت خسارتها گلایه دارند ضمن اینکه هنوز مقداری آلودگی گازی در منطقه وجود دارد.
شهربابک از قطبهای دامپروری و دامداری استان کرمان به شمار میرود، شهرستانی که دشت خاتونآباد آن سالهاست که زخمی عمیق ناشی از آلودگی مجتمع مس خاتونآباد را بر دوش دارد بهگونهای که آلودگی مراتع و مصرف علوفه مسموم باعث مرگ هزاران رأس دام طی سالهای اخیر شده است.
در دشت خاتونآباد دیگر امکان ادامه دامداری وجود ندارد و شرکت مس خاتونآباد موظف است ضمن رفع منشأ آلودگیهای موجود، خسارت تلفات دام را به دامداران خسارتدیده پرداخت کند. این در حالی است که دامداران از پرداختنشدن خسارت از سال ۱۴۰۰ به بعد گلایهمندند آن هم در این شرایط اقتصادی که تورم افسارگسیخته معیشت آنها را تحتتأثیر قرار داده است.
آلایندگیهای زیستمحیطی کارخانه ذوب مس خاتونآباد شهربابک که باعث تلفشدن دامهای زیادی در منطقه شده است؛ دامداران شهربابکی از طولانیشدن روند پرداخت غرامت گلایه دارند.
خسارت دامداران از سال ۱۴۰۱ در حالی هنوز پرداخت نشده که در نیمه سال ۱۴۰۲ هستیم و باتوجهبه شرایط اقتصادی موجود دامدار متضرر میشود.
*گلایه دامداران
یکی از دامداران شهربابک اظهار کرد: قرار بود از سال ۱۴۰۱ تا پنجمین ماه ۱۴۰۲ خسارت دامداران منطقه خاتونآباد پرداخت شود؛ اما هیچکدام از مسئولان شهرستان شهربابک پیگیری مشکل ما نیستند. تکلیف خسارتدیدگان خاتونآباد بعد از گذشت یک سال و نیم چیست؟
او گفت: خسارت دامداران طی یک سال و نیم گذشته پرداخت نشده است از مسئولان میخواهیم که این مسئله را پیگیری کنند.
* مهلت شش ماهه مس خاتون آباد برای رفع آلودگی
فرماندار شهربابک اظهار کرد: با دامداران توافق کردیم که دامداری در این منطقه دیگر برای آنها سودی ندارد و درخواست دادن، پرونده چرای خاتونآباد بسته شود تا بتوانند در حیطه دیگری مشغول به کار شوند.
علیرضا جلالی با اشاره به برگزاری جلسات متعدد با دامداران خسارتدیده گفت: در سال گذشته دامداران خسارتشان را در نهمین ماه سال دریافت کردند درحالیکه امسال کار در مردادماه روبهپایان است. همه کارهای لازم برای پیگیری بحث خسارت دامداران از سوی فرمانداری شهربابک انجام شده است.
او گفت: حتی در زمینه آلودگی جلسهای در استانداری با معاون عمرانی استاندار کرمان برگزار و به مس شش ماه زمان داده شد تا آلودگی را به صفر برسانند. آلودگی نسبت به روزهای اول بسیار کاهشیافته است. طبق اعلام محیطزیست آلودگی غبار کم شده و یک نوع آلودگی دیگر مانده است که آن هم مقرر شد که شش ماه تمام شود.
جلالی در خصوص چرایی ساخت فقط ۱۰ درصد سولهها برای دامداران خسارتدیده خاتونآباد اظهار کرد: طرح سوله سازی مربوط به دوره قبل بود. حتی خود دامداران این طرح را منتفی کردهاند چرا که نگهداری در سوله هم آسیبهای خاص خودش را داشت.
جلالی دو پیشنهاد را در این زمینه مطرح کرد و گفت: اولین پیشنهاد این است که شرکت مس برای پرداخت خسارت شش ماه امسال از همین حالا اقدام کند؛ فرمانداری هم گزارش را آماده و برای شرکت ارسال میکند.
فرماندار شهربابک ادامه داد: شرکت مس مکملهایی را به دامدار میدهد که خسارت دام را پایین میآورد؛ سال گذشته ارائه این مکملها همزمان با سبزشدن دشت شد؛ این در حالی است که در آن زمان کسی به دام مکمل نمیدهد. درخواست ما از شرکت مس این است که از همینالان در این زمینه اقدام کنند تا نهایتاً ظرف یک ماه آینده مکملها را به دامداران تحویل دهیم.
او در خصوص میزان آلودگی مجتمع مس خاتونآباد گفت: در هنگام شب دود زیادی از دودکشهای مجتمع مس خاتونآباد خارج میشود و غبار آن برخی روستاها را گرفته است؛ ما نمیتوانیم واقعیت را انکار کنیم.
فرماندار شهربابک گفت: طبق اعلام محیطزیست آلودگی غباری این مجتمع کم یا تمام شده؛ اما آلودگی گازی هنوز وجود دارد.
او با اشاره به اینکه آلودگی گازی باید به اسید شود، گفت: مجتمع مس هنوز نتوانسته این آلودگی را کاملاً رفع کند. مس خاتونآباد تعهد کرده که شش ماه این مشکل حل میشود.
جلالی یادآور شد: برخی آلودگیهایی که ایجاد شده به این سادگی از محیط جمع نمیشود. این آلودگیها در دشت نشسته است و سالیان سال وجود خواهد داشت.
*پرداخت ۱۶ مرحله خسارت دامداران خاتون آباد
مشاور مجتمع مس خاتونآباد در خصوص آلودگی ناشی از فعالیت این مجتمع در منابع آبی و مراتع خاتونآباد اظهار کرد: کارخانه ذوب خاتونآباد از سال ۱۳۸۴ راهاندازی شد. البته در این مجتمع مجموعهای از کارخانهها پیشبینیشده بود که احداث شود.
جلیل حسانی ادامه داد: بعد از راهاندازی کارخانه مس ذوب خاتونآباد آلودگیهایی در منطقه ایجاد شد. پیرو آلودگیهای ایجاد شده از سال ۱۳۸۵ خسارتها و تلفاتی در بخش دام داشتیم که شرکت مس از سال ۱۳۸۵ خسارت مربوط به تلفات دام را طی ۱۶ مرحله تا پایان سال ۱۴۰۰ بهصورت کامل پرداخت کرد.
حسانی گفت: بعد از اینکه فهرست تلفات بهصورت سالانه یا نیم ساله به شرکت مس میرسد، شرکت بر اساس ارزیابی قیمتی که از سوی کارشناسان صورت میگرفت، خسارت را پرداخت میکرد.
او در خصوص خسارت سال ۱۴۰۱ گفت: معمولاً تلفات دام که در طول سال رخ میدهد، توسط کارشناس مربوطه فهرستبرداری میشود و پایان سال بعد فهرست ارسال میشود. در روزهای گذشته فهرست خسارت دامداران به شرکت مس رسیده است و در حال بررسی هستیم که این خسارتها هم پرداخت شود.
مشاور مجتمع مس خاتونآباد اظهار کرد: شرکت مس خاتونآباد در طول فرایند ثبت تلفات دخالتی ندارد. شرکت بعد از ثبت و ارسال فهرست تلفات بررسیهای لازم را انجام داده و خسارت پرداخت میشود.
او با اشاره به اینکه مسئله پرداخت خسارتها در حال پیگیری و انجام است، افزود: فهرست خسارتها پایان سال به دست فرمانداری میرسد و تا به شرکت مس برسد چند ماه طول میکشد. البته در سال ۱۴۰۱ کار با سرعت بیشتری انجام شده است.
حسانی در پاسخ به اینکه آیا خسارتها باتوجهبه قیمت دام بهروز پرداخت میشود، بیان کرد: خسارتها بر اساس قیمت روز کارشناسی پرداخت میشود و قیمت کارشناسی بهروز است.
او در خصوص چرایی تأخیر در پرداخت خسارتها اظهار کرد: فرایند کار به این صورت است که اگر کارشناس دامپزشکی که فهرست تلفات را ثبت میکند، خسارت ششماهه را هم ارسال کند، ما بلافاصله اقدامات مربوطه را آغاز میکنیم؛ اما این فهرست معمولاً پایان سال ارسال میشود.
*پیگیری برای رفع آلودگی گازی
حسانی با اشاره به اینکه آلودگی در خاتونآباد کاملاً کنترل شده است، افزود: با تکمیل زنجیره تولید، آلودگی غباری منطقه ۱۰۰ درصد زیر حد مجاز است؛ مختصری آلودگی گازی داریم که در حال رفع است. آلودگی گازی که اکنون وجود دارد هیچ آسیبی به منطقه نمیزد.
حسانی عنوان کرد: مصوبه دیگر این بود که به دلیل غیراقتصادی بودن دامداری سنتی موجود، شرکت ذیصلاح کشوری از سوی جهاد کشاورزی انتخاب شود. در مصوبه هیئت وزیران آمده بود؛ دامها در یک دامداری بسته جمعآوری شوند و مطالعاتی در این زمینه آغاز شد.
او در ادامه توضیح داد: باتوجهبه اینکه وضع دامداری موجود در خاتونآباد اقتصادی نیست، طراحی شد که در یک فضای بسته اصلاح نژاد دام انجام شود که هم دامداری اقتصادی شود و هم مرتع لطمه نخورد.
او افزود: آلودگی غباری چندین سال است که کنترل شده و ماهانه هم اندازهگیری میشود و زیر حد استاندارد است. البته منکر این نیستیم که آلودگی غبار مربوط به سالهای گذشته که در دشت نشسته است، هنوز هم وجود دارد که زیر ۱۰ کیلومتر است.
مشاور مجتمع مس خاتونآباد با اشاره به اینکه بحث تأمین مکملها در دستور کار است و خریداری میشود، اظهار کرد: آخرین مصوبه کارگروه استان این است که دام موجود در شعاع ۱۵ کیلومتری شرکت مس خاتونآباد را ما خریداری کنیم. کارشناس باید قیمتگذاری کند و ما بخریم. این مصوبه در دستور کار و در حال پیگیری است.
او گفت: مطالعاتی توسط اداره کل دامپزشکی استان کرمان انجام و مشخص شد که گوشت دام آلودگی ندارد. این دام یا باید در منطقه باشد یا جمعآوری شود که اگر در منطقه باشد که همیشه تلفات داریم.
مشاور مجتمع مس خاتونآباد اظهار کرد: این دامها باید در دامداری بسته بیایند و در مرتع چرا نکنند. وقتیکه دام را بخریم، مرتع را هم میخریم، حقوق دامدار را هم پرداخت میکنیم و جایگاهش را هم میخریم. این روال و قانون جاری در کل کشور است.
*موافقت با پرداخت شش ماهه غرامتها
او همچنین گفت: با پیشنهاد فرماندار شهربابک در خصوص پرداخت ششماهه خسارتها موافقیم؛ فرمانداری گزارش ششماهه را ارسال کند شرکت هم ششماهه پرداخت را انجام میدهد.
باتوجهبه اینکه در اثر این آلودگی، شغل و معیشت دامداران خاتونآباد بهشدت تحتتأثیر قرار گرفته نیاز است خسارتهای آنها دراسرعوقت پرداخت شده و حمایتهای اقتصادی از آنها صورت گیرد تا بیش از این متضرر نشوند.
با وجود اشتغالزایی خوب مجتمع مس خاتونآباد در منطقه اما آلودگی این کارخانه در منابع آبی و مراتع که منجر به تلفشدن دامهای زیادی شده است؛ غیرقابلانکار است. منطقهای که یکی از قطبهای دامپروری استان کرمان بوده و اقتصاد و معیشت ساکنانش به دامداری وابسته است.