چالش این روزهای صنعت ساختمان؛ کمبود نیروی مجرب و ساده. کوچ کارگران ساختمانی به سمت فروشندگی و مکانیکی

چالش این روزهای صنعت ساختمان؛ کمبود نیروی مجرب و ساده. کوچ کارگران ساختمانی به سمت فروشندگی و مکانیکی
گزارش| بازار
در حالیکه این روزها سازندگان از رشد قیمت مصالح ساختمانی گلایه دارند و سهم آن را در قیمت تمام شده تا ۵۰ درصد می دانند کمبود نیروی کار مجرب در ساخت مسکن چالش جدید بازار مسکن است.
رشد قیمت تمام شده مسکن در سال جاری موضوعی نگران کننده از سوی سازندگان است که بارها و بارها مطرح شده است. سازندگان و انبوه سازان بر این باور هستند که دولت باید فکری برای رشد قیمت مصالح ساختمانی و کیفیت آنها بکند.
بر اساس گفت‌های سازندگان مسکن در تهران هزینه‌های ساخت مسکن در حال حاضر به طور متوسط به ۹ میلیون تا ۱۰ میلیون تومان رسیده است و اگر قبلا زمین مناسب برای ساخت سخت به دست می آمد در حال حاضر رشد بی‌رویه قیمت مصالح ساختمانی است که به چالش جدید سازندگان بدیل شده و بیشترین سهم را انواع مصالح ساختمانی به خود اختصاص داده اند.
به نحوی که اگر هر مترمربع ساخت مسکن را ۹ تا ۱۰ میلیون تومان در نظر بگیریم حدود پنج میلیون تومان را هزینه مصالح ساختمانی تشکیل می‌دهد.
برآورد قیمت ها نشان می دهد که ۵۰ درصد هزینه های ساخت صرف مصالح ساختمانی و ۲۵ درصد نیز برای دستمزد کارگران مصرف می شود. ۲۵‌ درصد نیز برای هزینه‌های غیر ساختمانی است. نکته جالب توجه اینجاست که تمام این اعداد و ارقام بدون احتساب هزینه زمین است و البته برآوردها نشان می دهد اصلی ترین هزینه ساختمان سازی، باز هم مربوط به قیمت زمین است.
اما این روزها مشکل جدیدی در ساخت و ساز در کنار رشد قیمت مصالح ساختمانی و زمین رخ داده است و آن هم کمبود نیروی کار چه نیروی کار حرفه ای و چه نیروی کار ساده است.و اما تامین نیروی کار ماهر و مجرب در صنعت ساخت و ساز همواره یک چالش است. اغلب فعالان و سازندگان مسکن بر این باور هستند که کمبود نیروی کار به خصوص نیروی کار مجرب باعث تاخیر در اتمام پروژه ها و در نهایت رشد قیمت تمام شده می شود.
کمبود نیروی کار ماهر و نداشتن تخصص های لازم، می تواند باعث تاخیر در پیشرفت پروژه ها و کاهش کیفیت کار انجام شده شود. کمبود نیروی کار در صنعت ساختمان یکی از جدی ترین چالش های این صنعت است.
*مهاجرت اتباع افغانستانی به ترکیه
در همین زمینه ایرج رهبر رئیس هیات مدیره انجمن انبوه سازان استان تهران در پاسخ به این پرسش که این روزها صنعت ساختمان با کمبود نیروی کار مجرب مواجه شده است آیا این موضوع می تواند صنعت ساختمان را با چالشی اساسی مواجه کند؟ گفت: اول اینکه باید به این موضوع به صورت ریشه‌ای نگاه کنیم که چرا با این مشکل و چالش مواجه شده ایم. سال های سال است که این هشدار را داده بودیم که باید در کنار آموزش‌های سنتی اقدامات آکادمیک نیز انجام شود. در دوره‌ای شاهد حضور کاردان‌های حرفه‌ای در این حوزه و صنعت ساختمان بودیم اما الان بسیار کمرنگ شده اند.
او ادامه داد: متاسفانه کمبود نیروی کار در صنعت ساختمان مدتها است که رخ داده است و در دوره ای که مسکن مهر و همین الان که ساخت مسکن ملی را شاهد هستیم و تا حدودی حجم ساخت و ساز در کشور رو به افزایش است کمبود نیروی کار بیشتر خود را نشان می دهد.
رهبر افزود: اگر خاطرتان باشد قبلا این هشدار را داده بودیم که برخی سازندگان شرایط کار خود را در سایر کشورها دنبال می‌کنند اما الان می‌گوییم که با توجه به کاهش ارزش پول ملی حتی نیروی کار ساده که اغلب آنها را نیز اتباع افغانستانی تشکیل می دادند وارد این حوزه نمی‌شوند و یا حتی به ترکیه رفته‌اند.
برخی از فعالان و سازندگان حرفه‌ای مسکن معتقد هستند که نیروی کار حرفه‌ای در حوزه تاسیسات و برق تقریبا نیروی ایرانی هستند اما نیروی کار حرفه‌ای و کارگران ساده را که بیشتر اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهند بنا به دلایل مختلف از صنعت ساختمان خارج و به مشاغل دیگری مثل فروشندگی و حتی مکانیکی و کابینت سازی روی آورده‌اند.
رئیس هیات مدیره انجمن انبوه سازان استان تهران در این خصوص می‌گوید: بهترین راه جبران کمبود نیروی کار در صنعت ساخت و ساز را توسعه صنعتی‌سازی در کشور است و اگر اجرای صنعتی سازی در ساخت و ساز رشد کند بدون شک می‌توانیم کمبود نیروی کار در صنعت ساختمان را به نوعی جبران کنیم.
*مشاغل ساختمانی را به سمت مسافرکشی ترک کردند
اما سعید آسویار عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان تهران نیز در خصوص کمبود نیروی کار در صنعت ساختمان می‌گوید: از سال ۱۴۰۰ که رشد نرخ ارز رخ داد و ارزش پول ملی به نوعی افت کرد در صنعت ساختمان شاهد یک خروج بی سابقه نیروی کار اتباع افغانستانی بودیم. حتی نیروی کار ایرانی نیز که عمدتا از برخی شهرستان‌ها بودند به دلیل سخت بودن کار ساختمانی به فعالیت در حوزه های دیگر و حتی مسافرکشی مشغول شدند.
او پیشتر نیز تاکید کرده بود که این روزها بخش مسکن از چند سوی مورد هجوم و حمله قرار گرفته است. از یک سو عوارض ساختمانی و هزینه های انشعاب و از سوی دیگر رشد قیمت محصولات ساختمانی مثل کاشی و سرامیک و حتی کلید و پریز. این موارد شاید در برخی مواقع چندان احساس نشود اما قطعا در حجم بالا می تواند قیمت ساخت و هزینه های ساخت را بالا ببرد.
آسویار معتقد است که اگر به یاد داشته باشید در سال ۱۳۹۹ نیروی کار خارجی که اکثرا از کشور افغانستان بودند کمیاب شدند و همین مساله باعث شد تا دستمزدها به شکل قابل توجهی افزایش یابد. البته یکی از دلایل کمبود نیروی کار خارجی فعال در حوزه ساخت و ساز افت ارزش پول ملی بود که در دو سال گذشته به دلیل رشد نرخ ارز رخ داد. به هر حال نیروی کار خارجی و حتی ایرانی به دنبال این است که با دریافت دستمزد بتواند امرار معاش کند.
اغلب سازندگان مسکن در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار می‌گویند که وقتی با اغلب نیروی کار خارجی صحبت می کنیم آنها اعلام می‌کنند که دیگر با این نرخ دلار کار کردن در ایران صرفه اقتصادی ندارد. این موضوع باعث شد تا نیروی کار ساده و ماهر از ایران به سایر کشورها و حتی کشور خود بازگردند و حتی برخی از اتباع خارجی به فعالیت در سایر حوزه‌ها مثل فروشندگی، مکانیکی و کابینت سازی روی بیاورند.
به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی باید با همکاری سازمان فنی و حرفه ای بر روی موضوع کمبود نیروی کار ساده و حرفه ای بیشتر متمرکز شوند و یا اینکه وزارت راه راهکار بهتری برای صنعتی سازی و گسترش آن انجام دهد. حال اگر وضعیت کمبود نیروی کار روز به روز بیشتر و بیشتر شود بودن شک باید در سال های آینده هزینه های زیادی برای حل چالش نه کمبود، بلکه نبود نیروی کار در صنعت ساختمان صرف شود.