مدیر کل میراث فرهنگی کرمان خبرداد: شروع دوباره کاوش در کنارصندل. تیم باستانشناسی به سرپرستی سیدسجادی در این هفته برای ازسرگیری کاوشها در کنارصندل مستقر میشود.
کاغذوطن
سمیه خدیشی – در دیماه سال گذشته وقتی کلنگ عملیات کاوش در محوطه تاریخی کنارصندل بعد از یک دوره وقفه طولانی ۱۷ساله به زمین زده شد بارقه امید در دل این حوزه تاریخی دوباره جان گرفت. کاوشها به سرپرستی باستانشناس مشهور منصور سید سجادی کسی که سرپرستی کاوشهای شهر سوخته در سیستان و بلوچستان را در پرونده خود دارد آغاز شد و این بار تاریخ هزارتوی کنار صندل به نام او ورق میخورد.
بعد از کاوشهای دکتر مجیدزاده در دهه هفتاد و هشتاد که نام تمدن جیرفت را بر سرخط خبرهای جهان برد با توقف عملیات باستانشناسی این منطقه تاریخی هم از نظرها دور افتاد و با ازسرگیری کاوشها در کنارصندل بعد از قریب به دو دهه نهتنها برای دوستداران حوزه میراثفرهنگی و مردم این سرزمین خوشایند بود؛ بلکه خبر مورد توجه پژوهشگران تاریخ و باستانشناسان قرار گرفت.
اما بعد از حدود ۲ ماه از شروع کاوشها مجدد این عملیات متوقف شد. دلیل توقف را شرایط آبوهوایی منطقه و استراحت تیم عملیاتی کاوش اعلامکردن، اما چیزی که به گوش میرسید این بود که در کنار این دلایل نبود حمایت مالی و پشتیبانی از تیم کاوش دکتر سید سجادی از طرف نهادهایی که وعده همکاری به اداره کل میراثفرهنگی استان داده بود هم مطرح شد.
*عقب ماندگی در ثبت جهانی کنارصندل
طبق برنامه زمانبندی ازسرگیری عملیات کاوش در کنارصندل باید از مهرماه آغاز میشد؛ اما ماه گذشته سید منصور سیدسجادی با اعلام اینکه هنوز اعتباری برای ادامه فصل کاوش ابلاغ نشده است، امید را به یاس نزدیک کرد و در صحبتهای خود با کاغذوطن گفت: من در جایگاه علمی قرار دارم و از روند اداری چگونگی تأمین اعتبار عملیات کاوش بیاطلاعم.
سرپرست تیم کاوش کنارصندل اعلام کرده بود که همینالان هم در این کار تأخیر صورتگرفته است و قرار بود طبق برنامه زمانبندی از اوایل مهرماه کار شروع شود که هنوز زمینه آمادهسازی این کار صورت نگرفته است.
دکتر سید سجادی با عنوان اینکه طبق اطلاعاتی که دارم مدیرکل اداره میراثفرهنگی و گردشگری استان در حال رایزنی و تلاش برای تأمین اعتبار لازم برای ادامه روند کار است، توضیح داد: کار باستانشناسی باید در زمان مخصوص خود انجام شود و اگر زمان را از دست بدهیم باید صبر کنیم که تا زمان مناسب برسد.
سید سجادی میگوید: اگر کاوشها در بازه ۱۷ساله عقب نمیافتاد شاید الان کنارصندل ثبت جهانی شده بود.
*از سرگیری کاوش در کنارصندل
تلاشهای مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری نتیجه داد و سعید شاهرخی در پنجشنبه هفته قبل از شروع مجدد کاوشها در کنارصندل خبر داد.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کرمان، در ادامه روند کاوشهای سال گذشته تپه باستانی کنارصندل جیرفت، فصل جدید کاوش بهزودی در این محوطه باستانی آغاز خواهد شد.
سعید شاهرخی دهم آبانماه با اشاره به کاوشهای سال گذشته توسط سید منصور سید سجادی، باستانشناس در تپه کنار صندل جیرفت اظهار کرد: به دنبال انجام کاوشهای علمی و باستانشناختی سال گذشته در کنار صندل بهزودی با همراهی تمام ارکان علمی، اجرایی و پژوهشی فصل جدید کاوشها در این محوطه باستانی آغاز میشود.
به گفته مدیرکل میراثفرهنگی کرمان، بر پایه مطالعات باستانشناسی حوزه فرهنگی هلیلرود با مرکزیت جیرفت در ادوار مختلف تاریخی از جایگاه مهمی برخوردار است.
سعید شاهرخی در بخشی دیگر از سخنان خود گفت: «یکی از سکونتگاههای مهم دوران شهرنشینی محوطه کنار صندل بوده که در دهه هشتاد شمسی توسط یوسف مجیدزاده از باستانشناسان مطرح مورد کاوش قرار گرفته که بر پایه دادههای باستانشناختی بهدستآمده تحولی قابلتوجه در دستاوردهای تاریخی و فرهنگی جهان و ایران شده است.»
بنا به گفته شاهرخی، ادامه کاوشهای باستانشناسی در کنار صندل جیرفت، میتواند به شناخت و آگاهی بیشتر از این حوزه تمدنی منجر شود که تاثیر بسزایی در تاریختمدن دنیا داشته باشد.
*پیشنهاد عرصه و حریم شهر قدیم جیرفت
مدیرکل میراثفرهنگی کرمان در خصوص عرصه و حریم شهر قدیم جیرفت بیان کرد: پس از طرح و تصویب عرصه و حریم شهر قدیم جیرفت در شورای حریم این اداره کل، حریم پیشنهادی برای تصویب به وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی ارسال شد.
او در ادامه اظهار کرد: نخستین فصل کاوشهای باستانشناسی در محوطهٔ باستانی شهر قدیم جیرفت موسوم به شهر دقیانوس، در اسفندماه سال ۱۳۸۱ خورشیدی به سرپرستی حمیده چوبک آغاز شد و در چهارفصل کاوش آثار و بناهای مانند بازار، حمام، کوره سفالپزی، مسجد شهر در جنوب غرب بازار سازهای با حوض و پلان عجیب که کاربرد آن هنوز مشخص نیست کشف شده است.
کنارصندل برای ثبت جهانی راه طولانی دارد. با کشف آثار تاریخی صدای اهمیت این محوطه تاریخی در جهان منتشر شد و همهجا صحبت از ارزش کنارصندل در دورههای تاریخی بود؛ اما بعد از گذشت ۱۷ سال از آن زمان این اثر با ارزش حتی ثبت جهانی هم نشد.
*تالیف کتاب برای تمدن جیرفت
سال گذشته سید سجادی اعلام کرد که کُنارصندل شرایط لازم برای ثبت را دارد؛ اما معیارهای لازم را ندارد و زمانی میتوان معیارهای لازم را فراهم کرد که کاوش ادامه یابد.
یکی از مواردی که راه ثبت جهانی را هموار میکند تداوم عملیات کاوش در این محوطه است و مهمتر از آن انتشار مقالات و کتب تاریخی برگرفته از این کاوشهاست.
سیدسجادی در آخرین مصاحبه خود با کاغذوطن از زیر چاپ بودن یک کتاب به نام تمدن جیرفت خبر داد، او گفت: در راستای انتشار نتایج کاوشهای انجامگرفته در محوطه تاریخی کنار صندل کتاب تمدن جیرفت و کتاب دیگری به نام، کرمان باستان و کتاب دیگر هم دررابطهبا تمدن کنار صندل در روند چاپ قرار دارد که در این کتاب مختصری از نتایج کاوشهای گذشته در آن آورده شده است.
سید سجادی معتقد است برای کارهای مانند انجام عملیات کاوش در محوطههای تاریخی نباید به دنبال نگاه دولتی و تأمین اعتبار از سوی دولت باشیم بلکه نیاز است که نهادها و ارگانهای غیردولتی پایکار بیایند و با گشادهدستی به این موضوع کمک کنند.
مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری کرمان به وعده خود بر تأمین اعتباربخشی از هزینه شروع مجدد عملیات کاوش عمل کرد، اما انجام عملیات کاوش در کنارصندل فقط همراهی اداره کل میراث را نیاز ندارد، بلکه در این راه همراهی و وفاق دیگر نهادها مانند راه و شهرسازی و شهرداریها و بهنوعی کل مجموعه دولتیها و غیردولتیها را میطلبد.