فاصله‌گرفتن از خام‌فروشی، شرط ورود به رقابت جهانی مس،استاندارکرمان در همایش روز ملی مس: استان باید از معدن‌داری عبور کند و به قطب صنایع پایین‌دستی و نوآوری مس در کشور تبدیل شود

همایش روز ملی مس، با حضور استاندار کرمان، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، رئیس خانه معدن ایران، رئیس انجمن مس ایران، جمعی از مدیران صنعتی، استادان دانشگاه، فعالان معدنی و دانشجویان، در دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان برگزار شد؛ همایشی که فراتر از یک مراسم نمادین، به تریبونی برای طرح چالش‌های بنیادین صنعت مس کشور و استان کرمان، نقد سیاست‌های خام‌فروشی و ترسیم افق‌های جدید توسعه زنجیره ارزش این فلز استراتژیک تبدیل شد.
در این همایش، سخنرانان بر یک محور مشترک تأکید داشتند: آینده اقتصاد ایران و استان کرمان، نه در استخراج صرف، بلکه در تکمیل زنجیره ارزش، نوآوری فناورانه و پیوند صنعت، دانشگاه و دولت رقم می‌خورد.
*استاندار کرمان: از معدن‌داری عبور کنیم و زنجیره ارزش مس را بسازیم
محمدعلی طالبی، استاندار کرمان، در سخنرانی محوری این همایش، با تأکید بر جایگاه ویژه استان کرمان در نقشه معدنی کشور گفت: استان کرمان با داشتن ذخایر گسترده مس، از سرچشمه تا دره‌آلو، ظرفیت‌های کم‌نظیری دارد، اما دیگر زمان آن رسیده که از مرحله صرفِ معدن‌داری عبور کنیم و به سمت ایجاد زنجیره ارزش پایدار در صنعت مس حرکت کنیم.
او با اشاره به نقش مس در صادرات و اشتغال استان افزود: اگرچه مس سهم مهمی در اقتصاد استان دارد، اما همچنان با پدیده خام‌فروشی و نیمه‌خام‌فروشی روبه‌رو هستیم. رقابت جهانی امروز در سطح زنجیره ارزش است، نه صرفاً در دسترسی به ذخایر.
استاندار کرمان تأکید کرد که این ضعف ساختاری تنها محدود به مس نیست و در بسیاری از کانی‌های فلزی استان نیز دیده می‌شود. به گفته او، در دهه‌های گذشته، کم‌توجهی به صنایع پایین‌دستی باعث شده بخش قابل‌توجهی از ارزش افزوده بالقوه استان، خارج از مرزهای کرمان و حتی کشور خلق شود.
طالبی از طراحی یک برنامه منسجم برای توسعه صنایع مبتنی بر مس خبر داد و گفت: توسعه شهرک‌های صنعتی پایین‌دستی، به‌ویژه در مناطقی مانند شهربابک و رفسنجان، می‌تواند مسیر جدیدی برای اشتغال پایدار و جذب سرمایه باشد. حتی ایجاد یک شهرک صنایع پایین‌دستی مس در رفسنجان می‌تواند به‌عنوان یک مدل موفق، الگویی برای سایر نقاط استان باشد.
*نوآوری، هوش مصنوعی و بازیافت؛ مسیر آینده صنعت مس
استاندار کرمان در بخش دیگری از سخنانش، بر نقش فناوری‌های نوین در آینده صنعت معدن تأکید کرد و گفت: ما باید به سمت معادن هوشمند، استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای معدنی، بازیافت مواد و راه‌اندازی صنایع نوین مبتنی بر کاتد مس حرکت کنیم. این‌ها فرصت‌های بزرگی برای استان کرمان هستند.
او شرکت ملی صنایع مس ایران را دارای ظرفیت تبدیل‌شدن به یک «هسته نوآوری» دانست و افزود: همکاری شرکت ملی مس با دانشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان ضروری است. اگر این همراهی شکل بگیرد، ملی مس می‌تواند الگویی برای سایر شرکت‌های بزرگ کشور باشد.
طالبی همچنین بر نقش تسهیل‌گری دولت تأکید کرد و گفت: دانشگاه‌ها باید با پژوهش‌های مسئله‌محور به کمک صنعت بیایند، صنعت باید نخبگان را جذب کند و دولت نیز مسیر را هموار سازد. همایش امروز که در دانشگاه برگزار می‌شود، خود نمادی از این هم‌افزایی سه‌جانبه است.
*مسئولیت اجتماعی؛ انتظاری فراتر از تعهدات حداقلی
استاندار کرمان ضمن قدردانی از اقدامات شرکت ملی مس در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی، تصریح کرد:
شهرستان‌های میزبان معادن هنوز با کمبودهای زیرساختی و خدماتی مواجه‌اند. با توجه به محدودیت منابع دولتی، ضروری است برنامه‌ای راهبردی برای ایفای مسئولیت‌های اجتماعی با مشارکت همه ذی‌نفعان تدوین شود.
او ابراز امیدواری کرد که استان کرمان در این حوزه نیز به الگویی برای کشور تبدیل شود.
*مدیرعامل ملی مس: هدف ما تولید یک میلیون تن کاتد مس در سال ۱۴۰۷ است

در ادامه همایش، سیدمصطفی فیض‌اردکانی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، با تشریح برنامه‌های توسعه‌ای این شرکت گفت: شرکت ملی مس در گام دوم توسعه قرار دارد و هدف‌گذاری ما تولید یک میلیون تن کاتد مس در سال ۱۴۰۷ است؛ رقمی که حتی فراتر از تعهد ۸۰۰ هزار تنی در برنامه هفتم توسعه است.
او با اشاره به جایگاه ایران در ذخایر جهانی مس افزود: ایران حدود ۶ درصد از ذخایر جهانی مس را در اختیار دارد، اما کمتر از یک درصد ظرفیت استخراج خود را فعال کرده است؛ در حالی که میانگین جهانی ۲.۴ درصد است. اگر برنامه هفتم توسعه محقق شود، ایران وارد باشگاه بازیگران کلیدی تولید مس در جهان خواهد شد.
فیض‌اردکانی با اشاره به تحولات تقاضای جهانی مس گفت: ما در دوره‌ای هستیم که هم مصرف مس و هم ماهیت مصرف آن تغییر کرده است. یک خودروی برقی به‌طور متوسط ۸۰ کیلوگرم مس مصرف می‌کند که چهار برابر خودروهای احتراقی است.
او افزود: سرانه مصرف مس یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی است و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد جهان با کسری ساختاری در عرضه مس روبه‌رو خواهد شد.
*عبور از خام‌فروشی و ورود به صنعت نسل چهارم
مدیرعامل ملی مس تأکید کرد که این شرکت به‌دنبال تغییر رویکرد اساسی است: ما از خام‌فروشی به سمت ایجاد زنجیره ارزش حرکت می‌کنیم. هر ایده‌ای که زنجیره ارزش مس را تقویت کند، خریداریم و به دنبال انتقال فناوری هستیم.
او از آغاز حرکت شرکت به سمت صنعت نسل چهارم خبر داد و گفت: حدود ۷۰ درصد شرکت‌های بزرگ مس جهان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. ما نیز ۱۰ اولویت نوآورانه تعریف کرده‌ایم و به دنبال نهادینه‌سازی نظام نوآوری هستیم؛ نه به‌عنوان ژست مدیریتی، بلکه یک ضرورت رقابتی.
فیض‌اردکانی هشدار داد: اگر الزامات بازارهای جهانی، به‌ویژه در حوزه اقتصاد سبز رعایت نشود، در آینده با چالش‌های جدی برای حضور در این بازارها روبه‌رو خواهیم شد.
*رئیس خانه معدن ایران: انقلاب نفت تمام شده، زمان انقلاب معدنی است
محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران، نیز در این همایش با نگاهی کلان به تحولات جهانی گفت: انقلاب نفت به پایان رسیده و امروز در آستانه انقلاب معدنی قرار داریم. جنگ‌های امروز جهان، از اوکراین تا منطقه، در واقع جنگ‌های معدنی است.
او با انتقاد از بی‌توجهی به آمایش معدنی سرزمین افزود: کشور با نادیده گرفتن این موضوع، فرصت‌های بزرگی را از دست داده است. صنعت معدن می‌تواند رشد ۱۵ درصدی داشته باشد، اما این رشد نیازمند ۵۵ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است.
بهرامن خروج ایران از FATF را یکی از موانع اصلی جذب سرمایه دانست و گفت: بدون حل موانع ساختاری، این اهداف محقق نخواهد شد.
او همچنین نسبت به عدم صیانت از مدیران متخصص هشدار داد و تأکید کرد: حفظ سرمایه انسانی متخصص، یک اولویت ملی است و حکمرانان باید مسئولیت آن را بپذیرند.
*رئیس انجمن مس ایران: مس خام صادر می‌شود، صنایع های‌تک وارد می‌کنیم
وحید اسلامیان، رئیس انجمن مس ایران، نیز از تناقض در سیاست‌های زنجیره تأمین مس انتقاد کرد و گفت:ما در صنایع پیشرفته مانند خودروهای برقی و سلول‌های خورشیدی واردکننده هستیم، اما مس را در بخش‌های بالادستی و میانی به‌صورت خام صادر می‌کنیم.
او این وضعیت را نشانه فقدان استراتژی جامع دانست و افزود: بیشترین ارزش افزوده امروز در صنایع های‌تک مرتبط با مس است، اما متأسفانه در این حوزه کاری انجام نداده‌ایم.
اسلامیان تأکید کرد که حضور شرکت ملی مس در زنجیره تأمین صنایع پیشرفته، می‌تواند هم وابستگی به واردات را کاهش دهد و هم ارزش افزوده قابل‌توجهی برای اقتصاد ملی ایجاد کند.
همایش روز ملی مس در رفسنجان، به‌روشنی نشان داد که اجماع کم‌سابقه‌ای میان مدیران اجرایی، فعالان بخش خصوصی و سیاست‌گذاران درباره ضرورت عبور از خام‌فروشی و حرکت به سمت زنجیره ارزش مس شکل گرفته است؛ مسیری که تحقق آن، می‌تواند استان کرمان را از یک قطب استخراج، به محور نوآوری، فناوری و توسعه پایدار معدنی کشور تبدیل کند.