امروز 16 آذر برابر با هفتم دسامبر

امروز 16 آذر برابر
با هفتم دسامبر
روزي كه كوروش وصيت كرد گور او در پاسارگاد (پارس) باشد
كوروش بزرگ بنيادگذار ايران هفتم دسامبر سال 539 پيش از ميلاد ضمن ديدار از معبد اصلي شهر بابل و اداي احترام نسبت به آن (به نشانه احترام به فرهنگ و مذهب اقوام دیگر، و برپایه اعلامیه خود معروف به نخستین اعلامیه حقوق بشر که در نوامبر 539 پیش از میلاد صادر شده و متن آن باقی مانده است)، در همين جا خطاب به همراهانش اعلام داشت كه در هرجاي دنيا كه بميرد بايد جسد اورا به پاسارگادِ پارس منتقل و در آنجا دفن كنند. اين بيان کوروش در تاريخ تحت عنوان «وصيت کوروش» ضبط شده است. کوروش با اين که زرتشتي بود پیش از صدور اعلامیه نوامبر سال 539 پیش از میلاد هم، به اديان ديگر که پيروان داشتند و نزد آنان مقدس بودند احترام مي گذارد.

يادآوري روز خونين 16 آذر
شانزدهم آذرماه 1332 (هفتم دسامبر 1953) دانشجويان دانشگاه تهران به نشانه اعتراض به تجديد روابط سياسي ايران و انگلستان، سخنان اهانت آميز دادستان محكمه نظامي به دكتر مصدق و خشونت رئيس اين محكمه نسبت به او، اعلام برنامه ديدار ريچارد نيكسون معاون رئيس جمهور وقت آمريكا از ايران و مذاكره با شاه و تشريح جزئيات تازه مبارزه واشنگتن با مسكو كه ايران هم بايد جزيي از آن مي بود، بستن نشريات جز هشتاد نشريه در سراسر كشور، ايجاد جوّ اختناق، ارعاب مخالفان و مخالف گويان و … كلاسهاي درس را تعطيل، نخست در دانشكده علوم و سپس دردانشكده فني اجتماع كردند كه در اينجا به دستور دولت كودتا به گلوله بسته شدند. در اين تيراندازي سه دانشجو كشته، شماري مجروح و همان روز دهها تن نيز دستگير شدند. سه دانشجوي مقتول مصطفي بزرگ نيا 21 ساله، مهدي شريعت رضوي و احمد قندچي بودند. مقتولين داراي تفکر سياسي متفاوت بودند؛ بزرگ نيا متمايل به کمونيسم، قندچي ملي گرا (مصدقي) و شريعت رضوي ملي ـ مذهبي. همزمان با دانشگاه تهران در چند دبيرستان پايتخت و منطقه بازار نيز تظاهرات صورت گرفت كه جمعي از دانش آموزان دبيرستان ها از جمله دارالفنون هم دستگير شدند. آيت الله كاشاني پس از اطلاع از تجديد مناسبات با انگلستان، اين عمل را يك ننگ تاريخي خوانده و روز تجديد برقراري مناسبات با امپرياليسم [دولت لندن] را روز عزاي ملي اعلام كرده بود. فرماندار نظامي تهران هفدهم آذر 1332 كه دانشگاه تعطيل بود 25 تن از دستگير شدگان را به جزيره خارك تبعيد كرد. متعاقب رويداد خونين 16 آذر، دولت وقت از شوراي دانشگاه خواست كه هواداران جبهه ملي را از رياست و معاونت دانشكده ها عزل كند و به مدرسان مخالف دولت (دولت كودتا) اخطار دهد و بگويد كه دانشگاه و مدرسه جاي درس و مشق است، نه سياست!. خشونت و زورگويي دولت كودتا در 16 آذر 1332 (دسامبر 1963) بقدري غير انساني بود كه از آن پس ملت ايران تا سال 1357 هرسال ياد آن روز خون آلودرا به صورت غير علني و خشم آلود و گاهي تظاهرات اعتراض آميز برگزار مي كرد و گروهي هم دستگير مي شدند. پس از انقلاب، 16 آذر «روز دانشجو» نام نهاده شده است.

زادروز «صوفي رازي» رياضيدان و فضاشناس ايراني قرن دهم ميلادي
امروز زادروز ابوالحسن عبدالرحمن صوفی رازی (در غرب معروف به «ازّوفی») ریاضیدان و فضاشناس ایرانی دوران دیلمیان است که هفتم دسامبر 903 میلادی (نهم محرم الحرام سال 291 هجری قمری) در ری به دنیا آمد و 83 سال عمر کرد. وی که عمدتا در اصفهان (مرکز حکومت عضدالدوله دیلمی)و شهر گور ایالت پارس می زیست و تحقیق می کرد عملا دنباله کارهای فضاشناسان یونانی عهد باستان را گرفته و بسیاری از ثوابت را اندازه کرده و کهکشانی را که تنها از چند نقطه جهان از جمله یمن قابل دیدن است رصد کرده بود. وی که بر زبان یونانی مسلّط بود بسیاری از تالیفات دانشمندان یونان قدیم را به زبان عربی که در آن زمان زبان علمی جهان اسلام (همانند لاتین در اروپای آن زمان) بود ترجمه کرده بود. صوفی رازی نتیجه بررسی های خودرا در دو کتاب آورده است که کتاب مهمتر او ثوابت (الکواکب الثابته) عنوان دارد. اروپائیان نام اورا بر گودالی در ماه گذارده اند.

برخی دیگر از رویدادهای امروز
1877: توماس اديسون گرامافوني را كه ساخته بود و نخستين «جعبه ساز» جهان بود به معرض تماشا گذارد.
1925: مجلس موسسان ايران براي اصلاح قانون اساسي (بركناري قاجاريه و برقراري پهلوي) در تهران كار خود را آغاز كرد. 54 سال بعد در همين ايام، قانون اساسي جمهوري اسلامي به رفراندم گذارده شد و جاي قانون اساسي سابق را گرفت.
1926: نخستين يخچال گازي ساخته شد.
1945: اولين اجاق مايكرو ويو ساخته شد.
1948: مهندس مهدي بازرگان رئيس دانشكده فني دانشگاه تهران شد. رئيس دانشگاه دكتر علي اكبر سياسي و نخست وزير وقت ساعد مراغه بود.
1988: يك زمين لرزه هفت ريشتري دهها هزار تن را در جمهوري ارمنستان كشت.