مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت: ۱۰۰ مرکز سراج در کشور مشغول ارائه خدمات سلامت روان هستند

دیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت:«در حال حاضر ۱۰۰ مرکز سراج در کل کشور مشغول ارائه خدمات سلامت روان به جامعه از مسیر نظام ارجاع هستند و باتوجه‌به اثربخشی مناسب و مبتنی بر شواهد این مراکز، اقدامات اولیه جهت ورود به ساختار شبکه بهداشت در قالب مراکز منتخب، طراحی و ابلاغ شده که روند اجرایی و نحوه شکل‌گیری آن در حال تکمیل است.»
محمدرضا شالبافان درباره توسعه مراکز سراج و شکل‌گیری ساختار این مراکز در قالب شبکه بهداشت افزود:«همچنین روند تخصیص اعتبارات و نیروی انسانی برای مراکز سراج (الگوی خدمات سلامت روان و مراقبت اجتماعی) نیز در دست اقدام است و برنامه‌ریزی لازم جهت تکمیل مراکز سراج در تمام استان‌ها و دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی انجام شده است. برنامه‌هایی نیز برای گسترش مراکز سراج در کلیه شهرستان‌هایی وجود دارد که واجد شرایط راه‌اندازی این مراکز هستند. به‌خصوص این مراکز در مناطقی که آسیب‌های روانی اجتماعی بیشتری رخ می‌دهد، راه‌اندازی خواهند شد.»
او ادامه داد:«مراکز سراج در سراسر کشور به‌منظور تکمیل فرایند ارائه خدمات سلامت روان در بستر نظام ارجاع شکل‌گرفته‌اند و مراجعه مردم به این مراکز فقط از طریق ارجاع از مراکز جامع سلامت تعریف شده است؛ بنابراین تمام افرادی که از به مراکز سراج مراجعه می‌کنند، ابتدا به مراکز جامع سلامت مراجعه کرده و پرونده تشکیل داده‌اند و وضعیت آنها توسط پزشک و روان‌شناس و مراقب سلامت مرکز جامع سلامت بررسی شده و سپس برای اقدامات تکمیلی و تخصصی به مراکز سراج ارجاع داده شده‌اند.»
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اظهار کرد:«با افزایش تعداد مراکز سراج و اطلاع مردم، شاهد ارائه خدمات سلامت روان بیشتری به جامعه خواهیم بود؛ در حال حاضر در شهر تهران باتوجه‌به جمعیت بیشتر و آسیب‌هایی که در حاشیه شهر وجود دارد، ۱۳ مرکز سراج وجود دارد و استقبال خوبی از خدمات این مراکز مشاهده می‌شود.
او افزود:«در حال حاضر فقط در دو استان، مرکز سراج وجود ندارد که البته این آمادگی اعلام شده تا نسبت به افتتاح مراکز اقدام کنند. ارائه خدمات نیازمند گسترش این مراکز است.»
شالبافان گفت:«در سال گذشته حدود ۲۱ هزار تشکیل پرونده و اقدام مشخص برای افراد مراجعه‌کننده به مراکز سراج داشتیم که نسبت به سال‌های گذشته، افزایش قابل‌توجهی داشته است.»
او اظهار کرد:«به‌تازگی صدمین مرکز سراج در شهر بندر انزلی افتتاح شده و شاهد افتتاح مراکز سراج در شهرهای دیگر نیز خواهیم بود؛ به طور مثل به‌زودی افتتاحیه‌هایی در شهر پرند در استان تهران و در شهر رشت در استان گیلان خواهیم داشت.»
مراکز سلامت روان جامعه‌نگر یا سراج با هدف گسترش خدمات بهداشت روان در سطح جامعه فعالیت می‌کنند. اولین مرکز سلامت روان جامعه‌نگر یا سراج با هدف گسترش خدمات بهداشت روان در سطح جامعه از پاییز ۱۳۸۹ به‌صورت آزمایشی آغاز به کار کرد. این مرکز در راستای اجرای طرح مراکز سلامت روان جامعه‌نگر در توسعه سلامت روان شهری، در بخش خصوصی راه‌اندازی شده بود، اما اکنون طرح سراج به‌صورت کشوری در حال اجراست.
طرح سراج از سال ۱۳۹۶ در شهرهای بردسیر، اسکو و قوچان به‌صورت آزمایشی وارد مرحله دیگری شد و در فاز دوم، در ۶ استان دیگر نیز به مرحله اجرای آزمایشی رسید. در این مرحله، منطقه ۱۷ تهران، شهرستان بهارستان در استان تهران، اردکان در یزد و استان‌های مازندران، کردستان و زنجان هم اضافه شدند. پس از آن، ۱۲ استان دیگر هم به این طرح ملحق شدند.
سراج در واقع طرحی جامع است که علاوه بر ارائه خدمات سلامت، با شکل‌گیری هسته‌های مردمی، به فکر حل مشکلات اجتماعی آنها نیز هست. طرحی که شامل سه بسته خدمتی است که در واقع صفر تا صد نیاز سلامت روانی و اجتماعی فرد را در نظر می‌گیرد. طرحی که با نظام ارجاع کار می‌کند و فردی خارج از این مسیر را نمی‌پذیرد.
یکی از نقاط قوت مراکز سراج این است که مراجعه‌کننده برای دریافت خدمات تخصصی سلامت روان فقط باید از مسیر نظام ارجاع عبور کند.