کرونا دولت را غافلگیر می‌کند؟
با آغاز طرح «فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند» از امروز در کشور نگرانی از گسترش مجدد بیماری وجود دارد.
رضا عبادی‌زاده-شاید کروناویروس بزرگ‌ترین بحرانی باشد که جهان در نیم قرن اخیر تجربه کرده است. بیماری که نه واکسنی دارد و نه راه درمان آن شناخته شده. با این حال دولت‌ها با سیاست‌های مختلف سعی در مدیریت این بحران داشتند. در بسیاری از کشورها با زور و نظامی‌گری قرنطینه اجرا شده و در برخی کشورها هم بدون قرنطینه و با انجام آزمایش‌های زیاد و ایزوله کردن افراد مشکوک، سعی در کنترل بیماری شده است.
در ایران هم از ابتدای تایید ورود کرونا به کشورمان، تصمیمات مختلفی برای مقابله با شیوع آن گرفته شد. تصمیماتی که به اعتقاد مرکز پژوهش‌های مجلس بیشتر آزمون و خطا بوده است. اما آیا دولت پس از شیوع گسترده بیماری، در بحث مدیریت بحران توانسته آنطور که باید عمل کند؟ با نگاهی به ارزیابی کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس می‌توان به این سوال پاسخ داد.
غافلگیری دولت
از دی ۹۸ کروناویروس در چین به یک بحران تبدیل شده بود و در بهمن به اوج خود رسید. با این حال ارتباط هوایی ایران و چین برقرار بود و انتظار می‌رفت که پای کرونا به ایران باز شود. در این رابطه مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته که «دولت پس از اعلام اولین موارد ابتلا به ویروس در استان قم و گیلان، پس از طی یک دوره غافلگیری در سیستم و فشار به نظام سلامت، برای مدیریت بحران ورود کرد.»
البته کارشناسان مرکز پژوهش‌ها به این نقطه قوت نظام سلامت هم پرداختند که اگرچه دولت سیاست خود را بر ارائه خدمات به مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی متمرکز کرد اما توانست به طور همزمان قدرت تشخیص بیماری را هم بالا ببرد.
هنوز روند بیماری نزولی نشده
در این گزارش آمده که بر اساس آمارهای رسمی، اگرچه مقامات کشوری هشت هفته پس از ورود ویروس به کشور از مسطح شدن منحنی همه‌گیری می‌گویند اما خبرگان حوزه اپیدمیولوژی معتقدند هنوز روند بیماری در کشور نزولی نشده است.
در انتظار گسترش مجدد بیماری
دولت اعلام کرده از ۲۳ فروردین به بعد طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به فاصله‌گذاری هوشمند تغییر خواهد کرد.
گسترش بیماری در راه است
کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس معتقدند این کار می‌تواند باعث گسترش مجدد بیماری شود. آن‌ها با اشاره به اعلام سازمان بهداشت جهانی که «اگر کشورها برای خروج از تعطیلی‌ها بدون کنترل و پایش دقیق بیماری (تقویت نظام بیماریابی، افزایش سواد سلامت عمومی جامعه و …) عمل کنند، وارد یک چرخه معیوب تعطیلی، کنترل ضعیف و مجدداً تعطیلی می‌شوند» از دولت خواسته‌اند به این توصیه به صورت جدی توجه کند.
ساده‌انگاری بحران
ساده‌انگاری و نداشتن باور به اینکه کروناویروس می‌تواند بحرانی بزرگ ایجاد کند، ایراد دیگری است که مرکز پژوهش‌های مجلس به رفتار دولت گرفته است. آنجا که نوشته شده: در ابتدا و با شیوع کرونا در چین، مسوولان نظام و مقامات بهداشتی و درمانی تصور می‌کردند که ورود کرونا به ایران به بحران بزرگی منجر نخواهد شد. ساده‌انگاری و باور نداشتن به ایجاد بحران یا امکان وقوع بحران و توجه نکردن به هشدارهای داده شده موجب شد پیش‌بینی‌های لازم انجام نشود و شوک نسبتا قابل‌توجهی به کشور وارد شود.البته یکی از دلایلی که مقامات ایرانی تصور می‌کردند کرونا توانایی ایجاد چنین بحرانی را ندارد، اطلاعاتی بود که از کشور چین مخابره می‌شد. به طوری که کیانوش جهان‌پور، سخنگوی وزارت بهداشت چند روز پیش گفت که «همه کشورهای درگیر این بیماری به استناد مدارک چین تصور کردند بیماری شبیه و آسان‌تر از بیماری آنفلوآنزا است. چنین نیست و نمی‌شود گفت دوره این بیماری دو ماه است.»
مدیریت سردرگم
انتقاد اصلی کارشناسان مرکز پژوهش‌ها به دولت و البته شخص رییس‌جمهور اما به مدیریت زیگزاگی و ناهماهنگ که از نظر افکار عمومی به بلاتکلیفی و سهل‌انگاری و حتی بی‌کفایتی تعبیر می‌شود، وارد شده است.نویسندگان گزارش با اشاره به تصمیمات زیر نوشته‌اند که «انجام حرکات مقطعی، عقب‌نشینی‌های مکرر از سیاست‌های اعلام شده و نیز ناهماهنگی از ویژگی‌های بارز شیوه مقابله با کرونا پس از احساس شوک بوده»:
-اعلام عادی‌سازی زودهنگام شرایط توسط رییس‌جمهور در اسفندماه و لغو آن
– اعلام خلوت‌سازی خیابان‌ها توسط سرلشکر باقری و اجرا نکردن آن
-ارائه بسته اینترنتی به مشترکان ثابت و تمدید نکردن آن
-رهاسازی سفرهای نوروزی در ابتدا و معلق شدن آن
-تعطیلی حداکثری کسب‌وکارها از هفته دوم فروردین و کاهش آن درحال حاضر
این تصمیمات موجب خروج مردم از منزل و بازگشایی صنوف غیرضرور با وجود لازم‌الاجرا بودن طرح فاصله‌گذاری اجتماعی تا ۲۰ فروردین شد. در همین حال با توجه توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی و همچنین مقایسه با دیگر کشورها که بالاترین مقام اجرایی هر کشور به صورت روزانه با برگزاری نشست خبری سعی در به وجود آوردن جریان درست اطلاعات و ارتباط با مردم دارند، می‌‌بینیم که دولت برای مقابله با اپیدمی به صورت تمام قد ورود نکرده است.
مجموعه این ایرادات نشان می‌دهد که دولت در بحث مدیریت بحران کرونا دست‌کم از نظر کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس نمره قبولی نمی‌گیرد.
1842 | ۰۳/۰۹/۲۸
1841 | ۰۳/۰۹/۲۷
1840 | ۰۳/۰۹/۲۶