پای معادن «گوغر» و «قنات‌مروان» روی گلوی روستا
*مدیرکل محیط زیست: معدن گوغر و معدن قنات‌مروان شهرستان بافت خارج از مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست استان کرمان هستند.
*مدیرکل صمت شمال: از محیط زیست استعلام شده اما ظرف ۲ ماه جواب ندادند و عدم پاسخ به منزله پاسخ مثبت تلقی شده است
استان کرمان بهشت معادن کشور نام دارد، اما دغدغه‌های زیست محیطی و آلودگی آب ناشی از معادن از جمله معادن «گوغر» و «قنات‌مروان» در شهرستان بافت موضوعی است که مدت‌هاست جزو مطالبه و دغدغه اصلی کشاورزان و دامداران این منطقه شده است.
کوهشاه با ارتفاع قله ۴۳۸۰ متر بعد از کوه هزار دومین کوه بلند در کرمان و پنجمین کوه بلند کشور است که این رشته کوه برف‌گیرترین کوهستان در جنوب‌شرق کشور و سرچشمه هلیل‌رود نیز است، معدن قنات‌مروان در کوهستان شاه قرار دارد، معدنی که در دهه 40 و 50 فعالیت داشته و پس از تعطیلی موضوع احیای آن در منطقه نگرانی‌هایی را برای مردم روستاهای منطقه بخصوص در زمینه آلودگی آب به فلزات سنگین ایجاد کرده است.
محدوده جدید معدنی، کوهستان شاه را شامل می‌شود و در صورت کار کردن در کل منطقه مشکل چند سال پیش معدن آهن کوهشاه را خواهد داشت که به وسیله اعتراضات مردمی متوقف شد.
دهستان گوغر نیز در بخش مرکزی شهرستان بافت قرار دارد و معدن گوغر در این منطقه نیز همچنان نگرانی و دغدغه‌هایی را بین مردم منطقه ایجاد کرده مبنی بر اینکه با فعالیت این معدن و در صورت ایجاد مشکل، حدود 400 تا 450 خانوار منطقه که امرار معاش از کشاورزی و دامداری است به خطر می‌افتد.
دغدغه کشاورزان و فعالیت معدن گوغر
در صورت ایجاد مشکل در کیفیت آب چندین روستا درگیر خواهند شد و آب سالم برای آشامیدن ندارند، مردم هم نگران هستند، یکی از اهالی منطقه می‌گوید: معدن‌کار در منطقه به دنبال چه هست، دو جا که خاکبرداری شده آب جاری شده و کنار آن درختکاری شده است.
او گفت: هرگونه برداشتی در منطقه کوه مزار تاثیر زیادی بر منابع آبی روستای چشمه‌سبز گذاشته است و این باعث می‌شود که بر شغل کشاورزی که شغل اکثر مردم منطقه است تاثیر بگذارد و به آنها صدمه وارد شود و همچنین بحث منابع طبیعی هم هست که نابود شده و از مسئولان می‌خواهیم رسیدگی کنند تا باعث مهاجرت مردم از روستاهای منطقه نشود.
یکی دیگر از اهالی اظهار کرد: معدنی چندین سال است که کار می‌کند، محیط زیست و منابع طبیعی و مسئولان بگویند طی این مدت کدام بهره‌برداری را کرده، هیچ بهره‌برداری که نشده تخریب منطقه هم صورت گرفته است، آتش‌سوزی به پا شده درختانی که طی چند صد سال ایجاد شده و جنگل را تخریب کرده است، از مسئولان خواستیم همه آمدند، فقط آقای رئیسی نیامده اینجا که اگر بیاید حتما می‌بیند که چه خسارتی به منطقه رسیده است.
یکی دیگر از کشاورزان منطقه نیز به خبرنگار فارس گفت: معدن باید تعطیل شود چون اگر بخواهد ادامه پیدا کند باید مردم 20 روستا از این منطقه بگذارند و بروند. آب از کوه مزار جاری می‌شود اگر خشک شود مردم چه‌کاری بکنند وقتی به بهانه معدن، کنده‌کاری می‌شود و به آب می‌رسد، مسئولان دستور منع کار می‌دهند اما نظارت نمی‌شود دوباره کار شروع می‌شود، خسارتی زیادی به منطقه رسیده و جنگل نابود شده است و خاک منطقه به‌فروش رسانده می‌شود.
کشاورزان و ساکنان منطقه می‌گویند: فعالیت معدن گوغر بافت مسئله‌ای است که طبق گفته‌ها بر کیفیت و کمیت آب تاثیرگذار خواهد بود، تکلیف این معدن باید مشخص شود که شبهه بسیار بزرگی در منطقه شده است که آیا تاثیری بر آب مردم دارد یا خیر و دغدغه کشاورزان را رفع کنند تا خیالشان راحت شود.
مطالبه اهالی و احیای معدن قنات مروان
یکی از اهالی منطقه اظهار کرد: احیای معدن قنات مروان، دغدغه‌های زیادی برای مردم ایجاد کرده است و مهمترین دغدغه مسئله کیفیت و کمیت آب است، ولی مسئولین پاسخگو نیستند که چقدر تضمین می‌کنند آب منطقه دچار مشکل نشود.
وی ادامه داد: این کوه سرچشمه سد شهیدان امیرتیموری است که قرار است آب شرب شهر کرمان را تامین کند و میلیاردها هزینه شده برای نجات کرمان، چقدر این معدن مهم است که با توجه به نزدیک بودن معدن به حوزه آب اقدامی صورت نمی‌گیرد، درآمدزایی و اشتغال مردم از این معدن چه مقدار است که اهمیت آن در برابر تخریب به حساب بیاید و در آینده شرمنده مردم و نسل آینده نباشند.
یکی از عشایر منطقه که چندین سال در این معدن کار کرده و الان نماینده عشایری هست و پروانه عشایری هم دارد، بیان کرد: هیچ اطلاعی نداشتیم که در این منطقه می‌خواهند چه‌کاری انجام دهند مسئولان هم جوابگو نیستند، عشایر گلایه دارند که مراتع ما تخریب شده و ما از مسئولان می‌خواهیم که رسیدگی کنند.
به گفته آنها، معدن قنات‌مروان یکسری مشکلات و تنش‌های اجتماعی ایجاد کرده برای مردمی که مشغول کار کشاورزی و دامداری هستند، چرا باید با یک مجوز معدن تنش بین مردم ایجاد کنند، ما خواستار ورود دادستانی به این موضوع هستیم، داشته‌های مردم و درآمد معدن و مضرات آن به سود و ضرر چه کسی هست؟
یکی دیگر از اهالی منطقه عنوان کرد: در زمان قدیم که سال 42 تا 58 این معدن فعالیت داشته از کارگران آن زمان کسی زنده نیست، اکنون مسئولان وارد این موضوع شوند تا دغدغه‌های مردم برطرف شود و مردم خواستار حمایت مسئولان هستند.
او تأکید کرد: با کار توسعه اقتصادی مخالف نیستیم اما باید ارزش هر کاری مشخص شود اینکه ضررها و سود با هم مقایسه شود و برآیند کار هر چه شد آن وقت انجام شود نه همه ضررها برای مردم و سود برای بهره‌برداران باشد.
آنها اظهار کردند: کوهشاه پرباران‌ترین نقطه جنوب‌شرق استان کرمان است و حدود 40 تا 50 درصد آب جاری استان از این کوه جاری می‌شود و به طرف شهرستان‌های مختلف می‌رود و معدن در این کوه می‌تواند بر کمیت و کیفیت منطقه تاثیر می‌گذارد.
میخ هم به زمین بکوبیم، تاثیر زیست‌محیطی دارد
مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان اظهار داشت: در استانی هستیم که 40 درصد معادن کشور را دارد و محیط‌زیست یکسری محدودیت‌ها دارد و می‌گوید در مناطق تحت مدیریت من اگر معدنی واگذار شود باید آنقدر ذخیره معدنی آن منحصربه فرد و نیاز کشور باشد که هیئت وزیران درباره‌اش تصمیم‌گیری کند و یا شورای تعامل معدنی در مرکز به این نتیجه برسد که این معدن فعال شود.
شاکری ادامه داد: قانون معادن در خارج از محدوده‌های تحت مدیریت محیط‌زیستی این اجازه را می‌دهد که استعلام محیط زیستی صورت نگیرد هرچند یک میخ هم که به زمین می‌کوبیم، تاثیرات زیست‌محیطی دارد چه رسد به یک معدن.
دست‌ورزی در زمین موجب می‌شود، فلزات سنگین تمایل به انحلال در آب پیدا کنند
وی تصریح کرد: به ما اثبات شده است، دست‌ورزی در زمین موجب می‌شود، فلزات سنگین تمایل به انحلال در آب پیدا کنند و مشکلات عمده‌ای به‌وجود می‌آورند هرچند بدون دست‌ورزی هم در مناطقی که خاک آن از نظر معدنی حاوی فلزات است باز هم منابع آبی آلوده به فلزات سنگین را می‌بینیم و وجود آرسنیک در آب بعضی از مناطق نشان می‌دهد در آن منطقه فلزات داریم و این طور نیست آرسنیک به علت فعالیت معادن در آب ایجاد شود.
مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان اضافه کرد: دو مسئله در رابطه با فعالیت معادن داریم، یکی اینکه توسعه باید داشته باشیم و اشتغالزایی صورت گیرد زیرا جوان‌ها بیکار هستند و از یک طرف هم مطالبات مردمی در حفظ طبیعت و محیط زیست را داریم.
شاکری ابراز داشت: به‌نظرم باید برنامه توسعه‌ای مدون برای استان کرمان نوشته شود و ما بر اساس برنامه حرکت کنیم زیرا هر کدام از معادن را دست بزنیم، تاثیرات زیست‌محیطی دارد آن هم نه الان بلکه تا 10 سال دیگر و 10 سال دیگر هیچ کاری از دست ما برنمی‌آید.
صمت در مورد معدن قنات‌مروان از محیط زیست استعلامی نگرفته
وی با اشاره به اینکه معدن گوغر و معدن قنات‌مروان شهرستان بافت خارج از مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست استان کرمان هستند، افزود: بنابراین بر اساس قانون معادن از ما استعلام نمی‌شود و نمی‌گویند محیط‌زیست نظر بدهید و ما فقط در مناطق تحت پوشش خودمان می‌توانیم، نظر دهیم.
شاکری اظهار کرد: این معادن به منابع طبیعی مربوط می‌شود که آنها هم شکایت و ورود کرده‌اند و اخیرا هم نامه‌ای را دیدم که اداره صنعت، معدن و تجارت دستور توقف عملیات معدن فرشتگان گوغر را داده است و معدن سرب و روی هم قاعدتا بر آب تاثیرگذار است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان کرمان اظهار داشت: هر کار توسعه‌ای که توسط انسان روی زمین انجام شود حتماً تأثیرات زیست‌محیطی دارد و این معادن خارج از مناطق تحت مدیریت محیط زیست هستند و سازمان صمت رأساً به آنها مجوز داده است.
وی گفت: به محیط‌زیست چند نامه هشداری در مورد معدن قنات مروان زده شده است که احتمال تأثیر بر منابع آب منطقه وجود دارد و هر وقت آب تغییر کند محیط‌زیست نظر می‌دهد و اگر آلودگی ایجاد شود می‌تواند از فعالیت آن جلوگیری کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان کرمان بیان کرد: سازمان صمت در مورد معدن قنات‌مروان از محیط زیست استعلامی نگرفته است و رأساً مجوز صادر کرده است و این معدن مجوز محیط‌زیست ندارد.
استعلام محیط زیستی شده ولی پاسخ ندادند
مهدی حسینی‌نژاد رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان در پاسخ مبنی بر اینکه آیا معدن قنات‌مروان شهرستان بافت استعلام محیط زیست را گرفته است، اظهار کرد: استعلام گرفته شده و در نامه هم قید شده است، طبق قانون معادن هر دستگاهی که از آنها استعلام می‌شود باید طی مدت دو ماه جواب بدهند و عدم پاسخ آنها به منزله مثبت تلقی می‌شود، اینها استعلام شده ولی پاسخ ندادند و در چارچوب ضوابط و قانونی مجوز صادر شده است.
وی با تأکید بر اینکه طبق قانون، پاسخ استعلام نیاید به منزله مثبت تلقی می‌شود، در خصوص افزایش گستره معدنی معدن قنات‌مروان نیز کارشناسان رصد کردند در این زمینه و گزارش کارشناسی فرستاده شده و با هر گونه اقدامی خارج از محدوده قانونی معدن، برخورد قانونی انجام می‌شود.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان بیان کرد: ما موظف هستیم در چارچوب قانون برای هر مجوزی از دستگاه‌های مربوطه استعلام بگیریم دستگاه‌های متولی ممکن است مخالفت کنند که در این صورت موضوع بلوکه شده و ادامه مسیر آن امکان‌پذیر نیست.
شورای معادن برای معدن قنات‌مردان تصمیم‌گیری می‌کند
حسینی‌نژاد در خصوص منع معدن‌کاوی در منطقه کوهشاه گفت: در این منطقه برای آهن در شورای معادن استان تصمیم گرفته شده و جلوی آنها گرفته شد و برای قنات مروان نیز الان دستگاه‌های اجرایی مثل محیط زیست خواستار این هستند که ادامه پیدا نکند مسیر و این هم شورای معادن استان در خصوص آن تصمیم‌گیری می‌کند، موظف هستیم در چارچوب قانون حرکت کنیم و برای صدور و لغو هر مجوزی باید مسیر مشخص شده را طی کنیم.
وی در خصوص معدن گوغر بافت نیز عنوان کرد: طبق ماده 24 قانون معادن که در سال 90 مصوب شده همه دستگاه‌ها موظف هستند حرائم خود را اعلام کنند تا در کاداستر معدنی ثبت شود حالا کسانی که اعلام کردند بر اساس سیستمی استعلام هم می‌شود و اگر اعلام نکرده باشند استعلامی صورت نمی‌گیرد و راهکار قانونی هم که پیش‌بینی شده برای آنها این است که در قالب طرح میله‌گذاری خود آن واحد می‌گوید و استعلام انجام شود.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان با اشاره به اینکه موضوع گوغر بافت، در بحث آب هنوز حرائم خود را اعلام نکرده از آنها استعلام نشده است، گفت: هر جایی رصد کارشناسی صورت می‌گیرد در صورتی که مشکلی از لحاظ کارشناسی وجود داشته باشد از طریق ماده 20 قانون معادن در شورای معادن یا شورای عالی معادن برای آنها تصمیم‌گیری می‌شود.
حسینی‌نژاد خاطرنشان کرد: در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد از طریق آب منطقه‌ای اعتراض می‌شود و کارشناس رسمی دادگستری رصد کرده و بعد شورای معادن تصمیم‌گیری می‌کند.
استعلامی در این زمینه از ما نگرفتند
موسی دریجانی رئیس آب منطقه‌ای شهرستان بافت در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد معدن گوغر اظهار داشت: در صورتی‌که از آب بهره‌برداری صورت گیرد، به منابع آب اطراف از جمله چشمه و قنوات می‌تواند ضرر برساند لذا در صورت ادامه حفاری معدن، در صورت ظهور و بروز آب بایستی حفاری متوقف شود و همچنین گودال‌های که حفر شده و آب ظاهرشده لازم است به حالت اول برگردند.
وی با بیان اینکه در راستای صدور مجوز اولیه معدن نیز استعلامی در امور منابع آب رؤیت نشده است، گفت: از اهالی منطقه هم درخواست داریم کما فی السابق در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه منابع آب شهرستان گزارش شود تا طبق قوانین و مقررات اقدام صورت گیرد.
1842 | ۰۳/۰۹/۲۸
1841 | ۰۳/۰۹/۲۷
1840 | ۰۳/۰۹/۲۶