تردید کارشناسان کارگروه سازگاری با کم آبی به آمارهای صرفهجویی استان کرمان
آب بستن دولتیها به آمار صرفهجویی آب
گزارش کاغذ وطن
مرضیه قاضی زاده
بنا به اطلاعات ارائه شده از سمت علی رشیدی، مدیر عامل آب منطقهای، استان کرمان ۹۹درصد در برنامه سازگاری با کم آبی پیشرفت داشته و جمعا ۳۲۷.۱میلیون متر مکعب طی یک سال صرفه جویی آب داشته است. سند سازگاری با کم آبی استان ۸آذر ماه به تصویب رسید. بنا به این سند استان کرمان صرفهجویی یک میلیارد متر مکعب آب تا سال ۱۴۰۵را تعهد داد. میزان صرفه جویی تعیین شده در بازه کوتاه مدت ۱۴۰۰ حدود ۳۳۰.۴میلیون متر مکعب تعیین شد که حالا مدیران استانی مدعیاند ۹۹درصد آن محقق شده است.
*جهاد کشاورزی از برنامه جلو زد!
مطابق این گزارش که توسط مدیر عامل آب منطقه استان ارائه شد همه دستگاهها به جز آب منطقهای از برنامه خود جلو هستند. به طوریکه جهادکشاورزی ۱۰۶.۱ درصد و شرکت آب و فاضلاب ۱۳۶.۳درصد از برنامه خود برای صرفهجویی در آب را محقق کردند. این میان تنها شرکت آب منطقهای از برنامه خود عقب مانده و درصد پیشرفتش حدود ۵۹درصد بود.
گل سرسبد صرفه جویی در حوزه آب نیز به سازمان صنعت،معدن و تجارت و شهرکهای صنعتی با ۲۸۵.۴درصد پیشرفت فیزیکی اختصاص یافت.
ریز این این اطلاعات بدین صورت است که از برنامه صرفه جویی ۶۸میلیون متر مکعب آب توسط شرکت آب منطقهای تاکنون ۴۰.۱درصد صرفه جویی صورت گرفته. برای سازمانهای جهاد کشاورزی نیز از ۲۵۰.۴درصد هدف تعیین شده این دستگاه به میزان ۲۶۵.۷درصد آب کمتری مصرف کرده. در خصوص شرکت آب و فاضلاب نیز هدف تعیین شده ۸.۷۲میلیون متر مکعب بوده که این دستگاه توانسته ۱۱.۸۹ میلیون متر مکعب صرفه جویی آب داشته باشد. سازمان صنعت، معدن و تجارت و شهرکهای صنعتی نیز دوبرابر برنامه هدف خود صرفه جویی آب داشتند؛ به طوریکه هدف تعیین شده برای این بخش ۳.۳میلیون متر مکعب بوده و صرفه جویی صورت گرفته ۹.۴۲ میلیون متر مکعب بوده است.
این اعداد و ارقام اما مورد قبول اعضای کارگروه ملی سازگاری با کم آبی قرار نگرفت. نخستین فردی که این اعداد را غیر واقعی خواند جهانگیر حبیبی، رییس حوزه آبریز فلات مرکزی ایران بود. حبیبی با اشاره به اینکه این اعداد به شدت بالاست،گفت: « انشالله که این اعداد واقعا اتفاق افتاده باشد. مطابق این گزارش سازمان صنعت و جهاد کشاورزی از برنامه خود جلوتر هستند اما باید این موضوعات پایش شود که آیا فرضا توسعه گلخانه ها که اتفاق افتاده جایگزین کشتهای قبلی شده یا برعکس منجر به توسعه کشت شده؟ در حوزه صنعت و معدن و شرکت آب وفاضلاب چطور؟»
حبیبی: آمار صحت سنجی شود
خواسته او مستندسازی این آمار و اختصاص ناظری جدا از دستگاههای اجرایی برای صحت سنجی این آمار بود:«استاندار کرمان حتما به دستگاهها دستور دهند که این آمار و ارقام را مستند کنند و با یکسری ابزارها به تایید یک دستگاه نظارتی برسانند. به عنوان مثال در خراسان رضوی دانشگاه مشهد به عنوان ناظر و پایش کننده مشخص شده.»
اقدسی، کارشناس حوزه معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی و بنفشه زهرایی، دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی کشور از دیگر کارشناسانی بودند که این اعداد و ارقام را مبهم خواندند و خواستار پایش دقیق و مستندسازی این آمار توسط یک ارگان خارج از دستگاههای اجرایی استان شدند. اقدسی با اشاره به عملکرد ۱۰۶درصدی جهاد کشاورزی در صرفه جویی، گفت: «من با عرایض آقای حبیبی موافقم. بایستی آمار و ارقام را مستندتر اعلام کنند. چطور ممکن است آب منطقهای از برنامه خود عقب مانده باشد و آن وقت دو بخش کشاورزی شمال و جنوب جلوتر از برنامه عمل کرده باشند؟»
صحت سنجی این آمار خواسته مشترک اعضای کارگروه ملی سازگاری با کم آبی بود که مورد پذیرش استاندار کرمان قرار گرفت. علی زینیوند اگر چه این آمار را واقعی می پندارد اما موافقت کرد که عضو ناظری خارج از دستگاههای اجرایی استان این اعداد و ارقام را پایش کند:«نظر بنده هم این است که کسی به جز اعضا بر این فرایند نظارت کند . البته اعداد و ارقام چندان هم غیر واقعی نیستند و این صرفه جویی ضرورت استان است و به هر حال ما در حوزه کشاورزی مکانیزه از استانهای پیشرو هستیم. »
*مکانیزه کردن سیستم کشت منجر به ذخیره آب نشد
این گفتههای استاندار اما پیش از این توسط محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مردم کرمان و راور در جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی رد شده بود. پور ابراهیمی در این نشست به صراحت اعلام کرده بود که علی رغم هزینه های سنگینی که برای مکانیزه کردن کشاورزی صورت گرفت هیچ ذخیره آب نداشته ایم.
*کاهش آب روی کاغذ
پیش از این «کاغذ وطن» در گزارشی که دوشنبه ۲۴آبان ماه منتشر شده بود به واکاوی این موضوع پرداخته بود. در این گزارش مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان کرمان مدعی شده بود که تاکنون پروانه ۵هزار و ۶۰۰حلقه چاه تعدیل شده و به میزان ۲۵ درصد از پروانه برداشت آنها کاهش یافته. میزان کاهشی که البته هیچ شاخصی برای رصد آن وجود ندارد و به گفته خود رشیدی بیشتر روی کاغذ اتفاق افتاده است.
به گفته او اعداد اعلام شده از سمت دستگاهها نیز به صورت خود اظهاری بوده و هیچ پایش و رصدی روی این اعداد و ارقام صورت نگرفته. موضوعی که سعید برخوری،مدیرکل جهاد کشاورزی جنوب کرمان ضمن تاییدش به «کاغذ وطن» گفته بود:« تا وقتی که کنتور حجمی نصب نشود نه تنها ما بلکه میزان صرفه جویی آب هیچ دستگاهی قابل رصد نیست. ما هم صرفا براساس میزان توسعه سیستم آبیاری قطره ای، کشت گلخانهای،کشت نشایی، خاکورزی حفاظتی و استفاده از مالچ پلاستیکی در جنوب میران صرفه جویی در آب را تخمین زدیم.»