کشت فراسرزمینی حکم اجاره‌نشینی دارد. رئیس سازمان مردم نهاد هکا: کشت فراسرزمینی خیانت به کشور است

کشت فراسرزمینی حکم اجاره‌نشینی دارد. رئیس سازمان مردم نهاد هکا: کشت فراسرزمینی خیانت به کشور است

بحث کشت فراسرزمینی بیش از یک دهه است مطرح شده و اگرچه در برخی کشورها برخی محصولات زراعی و باغی توسط کشاورزان سرمایه‌دار و یا یکسری شرکت‌ها اجرا می‌شود اما کماکان مخالفان و موافقان خاص خود را نیز دارد.

کشت فراسرزمینی و تخصیص منابع برای احیای اراضی دیگر کشورها بزرگترین خطای سیاست‌گذاران است.

علیرضا الوندی رئیس سازمان مردم نهاد هکا یکی از این مخالفان است که معتقد است کشت فراسرزمینی در واقع نوعی خیانت به کشور است. الوندی به خبرنگار بازار می‌گوید: حقیقت این است که بنده به شدت با کشت فراسرزمینی مخالف هستم و این کار را خیانتی در جهت کشور می دانم. به این دلیل که در جایی که می‌شود اراضی کشور را احیا کرد چرا روی اراضی دیگر کشورها وقت بگذاریم.

الوندی افزود: در واقع از نگاه بنده سرمایه‌گذاری کردن روی اراضی کشورهای دیگر به معنای فرصتی است که از کشور گرفته شده است و یک هزینه‌ای را در جایی دیگر کرده‌ایم که از دسترس کشور خارج شده است.

وی افزود: ملاحظه می‌کنید که در طول سال‌هایی که کشت فراسرزمینی در کشورهای مختلف مثل کشورهای آفریقایی و بعضا کشورهای اروپای شرقی انجام می‌شد و لذا تجربه داریم اما مساله اینجا است که کشت فراسرزمینی مانند مستاجری می‌ماند؛ یعنی بعد از یک مدت باید آنجا را ول کنیم و بیاییم در حالی که این فرصت و پتانسیلی که می‌توانستیم ایجاد کنیم و به جای کشت فراسرزمینی اراضی خود را احیا کنیم را از دست داده‌ایم.

الوندی اظهار داشت: به عبارت بهتر کشت فراسرزمینی به نوعی فرصت‌سوزی است برای کشور و کشورهای مقصد حتی وقتی اراضی توسط کشاورزان ما احیا می‌شود بعد از مدتی ارتباط را با ما قطع می‌کنند و اراضی را خودشان به دست می‌گیرند یا حتی به کشورهای دیگر می‌دهند. بنابراین این بزرگترین خطایی است که سیاست‌گذاران انجام می‌دهند.

سودهای نهفته در کشت فراسرزمینی

وی با انتقاد از اینکه ما در کشور اراضی بسیار مستعدی داریم که نیاز به احیا دارد اما به آنها بها نمی‌دهند و به کشورهای خارجی رو می‌آورند، افزود: این هم نوعی مافیا دارد و سودهایی در این امر است که بسیار برای برخی وسوسه انگیز است.

این فعال بخش خاطر نشان کرد: کشت فراسرزمینی موقعیت‌ها و امتیازات خاصی را برای افرادی که وارد آن می‌شوند دارد لذا شاهد روند افزایش تقاضا هستیم که غالبا هم شرکت های خصولتی هستند که اقدام به کشت فراسرزمینی انجام می‌دهند و حداقل مزیتی که دارد این است که مدیران این شرکتها حقوق شان را به دلاری می‌گیرند.

وی تصریح کرد: این مسائل به طور کلی باعث شده که این‌ها علاقه بسیاری به انجام این کار دارند. در حالی که بیش از یک میلیون هکتار اراضی مستعد احیا در کشور داریم که آبرسانی به آنها باعث می‌شود یک میلیون هکتار به اراضی قابل کشت کشور اضافه کنیم.

بر اساس این گزارش، کمبود آب در ایران از جمله مسائلی است که در مورد کشت فراسرزمینی روی آن بسیار تاکید می‌شود. اما رئیس سازمان مردم نهاد هکا در این خصوص می‌گوید: ما سالانه در کشور ۶۱میلیارد متر مکعب آب شیرین را روانه دریاهای شور می‌کنیم. به طوری که در حوزه دریای خزر حدود ۱۲ میلیارد متر مکعب و در حوزه خلیج فارس هم بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد مترمکعب و از مرزهای دیگر هم از طریق رودخانه‌ها آب خارج می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: در واقع ما در کشور کمبود آب نداریم بلکه عدم مدیریت آب را داریم. اگر واقعا کمبود آب داشتیم چرا اجازه میژ‌دهیم این حجم آب شیرین وارد دریاهای شور شود! در واقع این تفکری است که برای فرار از این موضوع که مدیریت مناسبی در حوزه آب در کشور انجام نشده به مردم القا کنند.

الوندی با تاکید بر اینکه این آب‌ها را می‌توانیم برگردانیم و با چرخش آب شیرین کاربردی سازیم، افزود: در حقیقت با طرحی که سازمان هکا روی آن سالها کار کرده و به مسئولان اعلام کرده این آبها را می‌توان بازچرخانی آب شیرین انجام بدهیم و اراضی مستعد در کشور که نیاز به آب دارند را از این طریق بارور سازیم. اما دولتها متاسفانه به قدری دچار روزمرگی شده اند که کارهای زیربنایی از خاطرشان رفته است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ما دانش فنی را کامل داریم و این طرح قابلیت اجرا دارد در سطح مدیران ارشد وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی آن را مطرح کرده ایم و همه پسندیده‌اند.

الوندی افزود: با این وجود عزم و اراده ای برای انجام آن نیست که برنامه ریزی طولانی مدت ۵ساله کنند و مثلا یک دشت ۳۰۰هزار هکتاری را از این طریق زیر پوشش ببرند. چون نیاز به بودجه عمرانی دارد که دولتها برای چنین مواردی یا بودجه عمرانی ندارند یا توجه نمی کنند.

کشت فراسرزمینی؛ فرصتی برای توسعه بازارهای صادراتی محصولات باغی

بر اساس این گزارش، بحث کشت فراسرزمینی به طور خاص در حوزه محصولات باغی نیز صورت می‌گیرد و برخی باغات نیز از طریق فعالان ایرانی در دیگر کشورها از جمله تاجیکستان طی ۱۰ سال اخیر احداث شده است.

مجتبی شادلو عضو هیات مدیره باغداران کشور در خصوص مزایا و معایب انجام کشت فراسرزمینی محصولات باغ به بازار می‌گوید: اگر در قالب بحث‌های قراردادی به نحوی انجام نشود که آنجا برویم کلی سرمایه و هزینه کنیم و در نهایت فرصت‌ها را از دست بدهیم، خوب است.

شادلو افزود: به عبارت دیگر اگر در قالب مقررات در کشور مقصد دچار چالش نشویم می‌تواند طرح خوبی باشد؛ به این معنا که اگر اهرم‌های در این عملیات ایجاد شود که به معنای واقعی حق فعالیت و حق الزحمه ما پایمال نشود و در قرارداد به درستی گنجانده شود می توان به کشت قراردادی به عنوان یک فرصت نگاه کرد.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به محدودیت‌های آبی فعلی نیاز به انجام یکسری اقدامات داریم. در واقع نمی‌توانیم منتظر باشیم فقط با پول نیازهای خود را خریداری کنیم چون گاهی مواقع ممکن است پول هم داشته باشی اما جنس به شما نفروشند یا محدودیت هایی ایجاد شود.

شادلو ادامه داد: به عنوان مثال اخیرا شاهد بودیم که در مورد غلات و دانه های روغنی در نتیجه جنگ روسیه و اوکراین چه مشکلاتی پیش آمد و خرید و غلات را چقدر دشوار ساخت.

در حالی روی کشت فراسرزمینی به دلیل کمبود آب تاکید می‌شود که برخی کارشناسان می‌گویند ما در کشور بیش از کمبود آب، با عدم مدیریت آب مواجه هستیم و لذا اجرای کشت فراسرزمینی هدر دادن سرمایه در دیگر کشورهاست.