حداقل مدت زمان انتظار برای صاحب‌خانه شدن، ۴۴سال

حداقل مدت زمان انتظار برای صاحب‌خانه شدن، ۴۴سال
گزارش| دنیای اقتصاد
شاخص «دسترسی به مسکن» در کشور براساس برآورد سطح قیمت آپارتمان‌ها و درآمد خانوار، در حال حاضر ۱۴.۵سال است که براساس آن، شاخص واقعی‌ «مدت زمان انتظار برای صاحب‌خانه شدن»، رقم نزدیک به ۴۴سال را نشان می‌دهد.
شاخص دومی به معنای «قدرت پس‌انداز خانوارها برای خرید یک واحد مسکونی متعارف» است. «طول مسیر دسترسی» چگونه کاهش می‌یابد؟
راه طولانی دسترسی خانه اولی‌‌‌ها به مسکن قرار است کوتاه شود. دولت در جریان هدف‌گذاری کمی در بخش مسکن لایحه برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی کرد که دسترسی به مسکن در افق برنامه یعنی پایان سال ۱۴۰۷ به ۷.۵ سال کاهش پیدا کند اما این مقدار با هدف واقعی‌‌‌سازی اهداف کمی برنامه توسط کمیسیون تلفیق به ۱۲ سال افزایش پیدا کرد. با این حال مجلسی‌‌‌ها اوایل هفته جاری از تصویب این ماده سر باز زدند و با توجه به ایراد شکلی و محتوایی در این ماده، به کمیسیون ارجاع دادند و عدد کلیدی ماده ۴۹ لایحه برنامه هفتم را دچار اشکال تشخیص دادند. نکته قابل تامل این است که شاخص دسترسی به مسکن در کشور در حال حاضر ۱۴.۵ سال برآورد می‌شود و رساندن آن به ۱۲ سال نمی‌تواند هدف‌گذاری مطلوبی باشد.
بر اساس تعریف استاندارد جهانی، شاخص «دسترسی به مسکن» از نسبت میانگین قیمت یک واحد مسکونی مصرفی و متعارف در بازار به درآمد سالانه خانوار به دست می‌‌‌آید.
در واقع این عدد نشان می‌دهد یک خانوار با فرض ثابت ماندن قیمت مسکن یا مقدار برابر تورم مسکن و رشد درآمد خانوار، با احتساب پس‌‌‌انداز کل درآمد خود بعد از چند سال می‌تواند صاحبخانه شود. در عین حال شاخص دیگری نیز با عنوان «زمان انتظار برای خانه‌‌‌دار شدن» وجود دارد که مفروضات اولیه آن قدری متفاوت است. زمان انتظار برای خانه‌‌‌دار شدن با فرض پس‌‌‌انداز خانوارها که به طور معمول می‌تواند یک‌‌‌سوم درآمد سالانه خانوار باشد، محاسبه می‌شود و در نتیجه عدد به دست آمده از آن حدود سه برابر شاخص دسترسی به مسکن است. گذشته از اینکه بر اساس یک گزارش رسمی از سوی مرکز آمار، میزان پس‌‌‌انداز خانوارهای کشور در سال‌های اخیر به مقادیری کمتر از استاندارد متعارف جهانی کاهش پیدا کرده و اکنون در بهترین حالت سالانه ۱۶‌درصد از درآمد خانوارها به پس‌‌‌انداز اختصاص پیدا می‌کند، با فرض اینکه خانوارها در شرایط فعلی بتوانند یک‌‌‌سوم درآمد خود را پس‌‌‌انداز کنند در حال حاضر شاخص دسترسی به مسکن در کشور ۱۴.۵ سال و شاخص کشوری زمان انتظار برای خانه‌‌‌دار شدن ۴۳.۵ سال برآورد می‌شود.
البته این یک برآورد در نبود آمار رسمی از میانگین قیمت مسکن کشوری است که «دنیای‌اقتصاد» با در نظر گرفتن یک واحد مسکونی ۱۰۰ مترمربعی با میانگین سنی ۱۳ تا ۱۵ سال ساخت انجام داده است. بر این اساس متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان مسکونی در کشور حدود ۲۸ میلیون تومان برآورد می‌شود و زمان انتظار و شاخص دسترسی به مسکن نیز بر این اساس محاسبه شده است. حالا اما یک عدد کلیدی در لایحه برنامه هفتم توسعه گنجانده شده است، مبنی بر اینکه شاخص دسترسی به مسکن در کشور ظرف مدت پنج سال به ۱۲ سال برسد. اما این عدد نادرست به نظر می‌رسد چراکه همین حالا شاخص مذکور برای یک واحد میانسال ۱۰۰ مترمربعی ۱۴.۵ سال است و کاهش آن به ۱۲ نمی‌تواند هدف‌گذاری مطلوبی باشد.
دفتر اسکان بشر ملل متحد نرخ مطلوب شاخص دسترسی به مسکن را ۳ سال اعلام کرده است که در این صورت، یک خانوار پس از حدود ۱۰ سال می‌تواند با نرخ پس‌‌‌انداز طبیعی معادل یک‌‌‌سوم درآمد، صاحب خانه شود.