تغییراقلیم و رویارویی با خشکسالی توسعه باغات پسته را در کرمان با مشکل مواجه کرده‌، کارشناسان در تغییر الگوی کشت، زعفران را پیشنهاد می‌دهند. زعفران جایگزین پسته می‌شود؟

تغییراقلیم و رویارویی با خشکسالی توسعه باغات پسته را در کرمان با مشکل مواجه کرده‌، کارشناسان در تغییر الگوی کشت، زعفران را پیشنهاد می‌دهند. زعفران جایگزین پسته می‌شود؟
گزارش | بازار
خشکسالی در حالی به یکی از کابوس‌های بی‌پایان کشاورزی کرمان تبدیل شده است که به نظر می‌رسد تغییر الگوی کشت و گرایش به سمت کشت زعفران می‌تواند راه نجاتی برای کشاورزان باشد.
استان کرمان ۲۵ درصد باغ‌ها کشور را در خود جای‌داده و در زمینه تولید محصولات صیفی و گلخانه‌ای هم نقش قابل‌توجهی در کشور دارد؛ اما همین استان طی سال‌های اخیر با خشکسالی بی‌سابقه دست‌به‌گریبان بوده که این خشکسالی همچنان ادامه دارد.
متوسط بارندگی بلندمدت استان ۱۲۸ میلیمتر است که سال‌ها محقق نشده است و در سال جاری نیز در بسیاری از مناطق استان هنوز یک میلیمتر باران نیز بر زمین نباریده است. این در حالی است که هر سال در پی ورود جریان‌های مانسون اکثر شهرستان‌های استان شاهد بارندگی‌های گسترده بود که گاه موجب بروز سیل می‌شد؛ اما در تابستان سال جاری نه‌تنها مانسون در کرمان شکل نگرفت؛ بلکه بارندگی‌های مقطعی نیز در استان روی نداده است.
کرمان به سمت تشدید خشکسالی پیش می‌رود و این در حالی است که طی سال‌های گذشته ۹۵ درصد از آب استان کرمان در بخش کشاورزی استفاده می‌شده است که به دلیل کشاورزی سنتی، خرده‌مالکی و استفاده از روش‌های سنتی کشت و همچنین کشت‌های پر آب بر و بی‌بازده بخش زیادی از این آب‌ها هدررفته است.
در این میان خرده‌مالکی و کشت محصولاتی که سود اقتصادی ندارند ضربه شدیدی به استان وارد کرده است و اکثر دشت‌های استان شاهد افت شدید سطح آب هستند به‌طوری‌که کف شکنی و احداث چاه‌های عمیق برای تأمین آب کشاورزی در دستور کار قرار دارد.
با وجود تلاش برای آبیاری مکانیزه اما خرده‌مالکی جلوی این طرح‌ها را گرفته است ضمن اینکه هزینه احداث سامانه‌های آبیاری مکانیزه نیز بسیار هزینه بر شده است.
در این شرایط تغییر الگوی کشت در شهرستان‌های مختلف استان کرمان در دستور کار قرار گرفته است. استفاده از کشت‌های جایگزین از یک سو و از سوی دیگر استفاده از رقم‌های مقاوم در مقابل خشکسالی و تغییرات اقلیمی در دستور کار قرار دارد؛ اما به نظر می‌رسد برای اجرای طرح‌های تغییر الگوی کشت در کنار کارهای کارشناسی و حمایت‌های مالی باید فرهنگ‌سازی نیز انجام شود.
در شمال استان کرمان کشت پسته یکی از محصولات غالب محسوب می‌شود؛ اما خشکسالی ی در سال‌های اخیر موجب خشک‌شدن بسیاری از باغ‌ها و مهاجرت روستاییان به شهرها شده است.
امکان کشت گسترده پسته در کرمان وجود ندارد
حالا دیگر امکان کشت پسته نیز در کرمان به‌صورت گسترده وجود ندارد؛ چون آبی برای کشت وجود ندارد و هشدارها د خصوص خشکسالی و استفاده بی‌رویه از آب‌ها بی‌نتیجه مانده است، دشت‌ها هر سال بیشتر افت می‌کنند و شکاف‌های گسترده دشت‌ها را فراگرفته است.
از جمله دشت‌های بحرانی دشت زرند است که هر سال سطح آب‌های زیر زمینی در این منطقه کاهش می‌یابد اما روند برداشت بی‌رویه آب با وجود تلاش مسئولان ادامه دارد.
با وجود همه مشکلات اما تلاش‌هایی برای تغییر الگوی کشت انجام شده است و یکی از مهم‌ترین این طرح‌ها کشت زعفران است، از مهم‌ترین قطب‌های تولید زعفران نیز منطقه دشت خاک در شهرستان زرند است، طبق بررسی‌های کارشناسی یکی از مناطقی که کشت زعفران به‌خوبی امکان‌پذیر است این دشت است و حالا بسیاری از مردم به‌جای کشت پسته در این منطقه زعفران می‌کارند و بار برند زعفران دشت خاک این محصول روانه بازارهای داخلی می‌شود و طرف‌داران زیادی نیز دارد.
زعفران یکی از محصولات پربازده در زرند است
فرماندار زرند گفت: توسعه کشت زعفران در شهرستان به‌صورت جدی در دستور کار است و دشت خاک برای بسیاری از کشاورزان به الگو تبدیل شده است.
سید رضا حسینی‌نژاد ادامه داد: زرند بزرگ‌ترین تولیدکننده محصول زعفران در استان کرمان است و این محصول تولیدی، کیفیتی بسیار بالاتر از انواع مشابه در کشور دارد.
او عنوان کرد: حالا زعفران به یک محصول استراتژیک در کرمان تبدیل شده و رونق گرفته است ضمن اینکه نیاز این محصول به آب نیز بسیار اندک است و می‌تواند بسیاری از مشکلات مردم را رفع کند.
حسینی‌نژاد گفت: تقاضای مطلوبی برای این محصول گران‌قیمت در بازارهای جهانی وجود دارد و باید باهدف برندسازی و صادرات این محصول به نام شهرستان زرند، برنامه‌ریزی شود.
فرماندار زرند افزود: کیفیت محصول تولیدی در دشت خاک نیز بسیار مطلوب است و خوشبختانه در زمینه برند سازی نیز اقدامات مطلوبی انجام شده است و هر سال جشنواره زعفران نیز در شهرستان برگزار و بسیار از خریداران در این جشنواره شرکت می‌کنند.
کشاورزان زعفران را فله‌ای نفروشند
او بر لزوم آموزش‌های علمی برای افزایش آگاهی کشاورزان به‌عنوان راهی مؤثر برای موفقیت در بازار رقابتی جهان نام برد و گفت: محصول زعفران بهترین محصول برای تغییر الگوی کشت محسوب می‌شود و سیاست ما نیز گسترش تولید زعفران است.
فرماندار زرند فروش این محصول به دلالان به‌صورت فله‌ای را بسیار نگران‌کننده دانست و گفت: محصول زرند بسیار مرغوب است و باید با فروش بسته‌بندی و با برند محصول مصرف‌کنندگان در داخل و خارج از کشور را با نام دشت خاک و زرند آشنا کرد.
محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مردم کرمان و راور بیان کرد: یکی از الزامات استان کرمان تغییر الگوی کشت است، اینکه ما آب پر بها را برای تولید هندوانه و برخی از صیفی‌جات بی‌ارزش مصرف کنیم قابل‌قبول نیست.
او عنوان کرد: تغییر الگوی کشت باید در مناطق مختلف استان کرمان کلید زده شود و در این زمینه آماده هرگونه همکاری هستیم.
پورابراهیمی ادامه داد: تزار آب استان کرمان منفی است و هر سال بیش از یک میلیون مترمکعب آب در کرمان برداشت منفی انجام می‌شود که این مسئله بسیار نگران‌کننده است و باید هر چه زودتر برای این مشکل کاری انجام داد.
خرده‌مالکی مشکل جدی کشاورزی کرمان
او خرده‌مالکی را از دیگر مشکلات دانست و گفت: هر کشاورز یک محصول جداگانه تولید می‌کند درصورتی‌که با تشکیل تعاونی‌های کشاورزی و همکاری کشاورزان می‌توان با تسطیح زمین‌های کشاورزی کشت‌های اقتصاد و صادرات محور را انجام داد.
با وجود تمام وعده‌هایی که در خصوص الگوی کشت در استان کرمان داده شده است؛ اما هنوز هم مشکلاتی از جمله دلال‌بازی، عدم آشنایی کشاورزان با روش‌های کشت علمی و عدم بازاریابی و برند سازی کشاورزی صادرات محور را با چالشی جدی مواجه کرده است.