داده‌های مرکز آمار ارتقا جایگاه شهرستان کرمان در سفر را تأیید کرد. سیرجان در جمع ۲۰ مقصد اصلی سفرهای بومی

داده‌های مرکز آمار ارتقا جایگاه شهرستان کرمان در سفر را تأیید کرد. سیرجان در جمع ۲۰ مقصد اصلی سفرهای بومی
گزارش | مرضیه قاضی‌زاده
کاغذ وطن – یک دهه قبل، بهار سال ۹۰ شهرستان کرمان شانزدهمین مقصد در سفرهای بهاری بود. از استان کرمان فقط همین تک شهرستان در بیست ۲۰ شهرستان اول بود و در تابستان به‌قدری کرمان در میان مقاصد گم بود که هیچ شهرستانی از آن در میان ۲۰ مقصد اصلی سفر نبود. بهار ۹۷ شهرستان کرمان دوازدهمین مقصد در سفرهای بومی بود، آخرین داده‌های رسمی مربوط به سال ۱۴۰۰ است که تفکیک فصلی ندارد؛ در این سال اما شهرستان کرمان ششمین مقصد سفرهای بومی بوده، دقیقاً بعد از تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و رشت. در این سال نه فقط شهرستان کرمان بلکه شهرستان سیرجان هم به لیست ۲۰ اول بازدید شده در سفرهای بومی اضافه شده و در جایگاه شانزدهم قرار گرفته است.
مرکز آمار جابه‌جایی افراد از یک مکان به مکان دیگر صرف‌نظر از مسافت و مدت و هدف را سفر تلقی می‌کند. البته در این تعریف قید شده که جابه‌جایی افراد برای استخدام در این تعریف گنجانده نشده است، اما ممکن است بخشی از این سفرها سفرهای کاری بوده باشد. حال‌آنکه استان کرمان جز ۱۰ استان با بیشترین تردد در ایام نوروز به‌عنوان بازه پیک سفر نبوده است.
حال‌آنکه طبق آمار فاطمی، دبیر ستاد هماهنگی خدمات سفر استان‌هایی که بیشترین تردد را از ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین‌ماه داشته‌اند به ترتیب تهران، البرز، مرکزی، قم، قزوین، اصفهان، مازندران، فارس، ایلام و همدان هستند.
بررسی تعداد بیست شهرستان مهم کشور به لحاظ تعداد سفر انجام شده در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که شهرستان‌های تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و رشت دارای بیشترین تعداد سفر بوده‌اند. البته الگوی گردشگری از لحاظ نوع سفر، در این شهرستان‌ها با هم متفاوت است. بیش‌ترین سفرهای بدون اقامت شبانه به ترتیب در شهرستان‌های تهران، اصفهان، رشت، تبریز و کرمان و بیش‌ترین سفرهای با اقامت شبانه به ترتیب در شهرستان‌های تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و قزوین بوده است.

*درصد بیشتری از مسافران سیرجان نسبت به کرمان، اقامت شبانه دارن
فاصله کرمان با قزوینی که در رتبه پنجم از نظر تعداد سفرهای با اقامت شبانه قرار دارد بیش از ۵۰ هزار سفر است. قزوین در این سال ۱۸۰ هزار و ۴۶ سفر با اقامت شبانه ثبت کرده است و شهرستان کرمان ۱۲۷ هزار و ۴۵۵ سفر با اقامت شبانه. اگر بخواهیم این ۲۰ شهرستان را به ترتیب اقامت شبانه رتبه‌بندی کنیم، شهرستان کرمان از این نظر تا جایگاه یازدهم پایین می‌آید. به‌عبارت‌دیگر از کل ۴۵۴ هزار و ۲۷۲ سفری که طی یک سال ۱۴۰۰ مقصدشان کرمان بوده، فقط ۲۸ درصدشان یک شب در کرمان ماندند. در سیرجان هم مثل کرمان حجم مسافران عبوری بالاست، بااین‌حال ضریب افرادی که یک شب در سیرجان ماندند بیشتر از کرمان بوده و ۳۶درصد از تعداد سفرهای ثبت شده در سیرجان، با اقامت شبانه بوده است.
*ریزش سنگین سفر طی یک دهه
آمار گردشگران داخلی که شامل گردشگران مقیم و غیرمقیم کشور است و به‌نوعی شامل گردشگر بومی و گردشگر ورودی است در آمارهای جدید مرکز آمار نمی‌آید. سیاستی که احتمالاً ناشی کاهش آمار گردشگران خارجی و تمرکز بازار گردشگری کشور به بازار گردشگر بومی باشد. سال ۹۰ اما تنها در فصل بهار ۵۴ میلیون و ۷۹۷ هزار سفر داخلی در کشور ثبت شد؛ این آمار تقریباً دوبرابر حجم کل سفرهای بومی (سفر افراد مقیم یک کشور) ثبت شده در کل سال ۱۴۰۰ است که میزان آن برابر ۲۴ میلیون و ۶۳۸ هزار نفر است. باتوجه‌به اینکه سال ۱۴۰۰ سال اتمام کرونا در کشور بوده و محدودیت‌های سفر در این سال نسبت به سال ۹۸ و ۹۹ بسیار کمتر بوده است، نمی‌توان این کاهش شدید حجم سفر را صرفاً به موضوع کرونا ارتباط داد.
*نقش گرانی در افزایش سفرهای باهدف دیدار دوستان و آشنایان
یک عامل دیگر هم به‌روشنی نشان می‌دهد که نمی‌توان این ریزش سنگین سفر در کشور را صرفاً به کرونا چسباند. مرکز آمار اهداف سفر را به ۸ زیر حوزه گردش، دیدار دوستان و آشنایان، زیارت، درمان، خرید، آموزش، کسب‌وکار و سایر تفکیک می‌کند. بررسی این آمار کلی نشان می‌دهد که حجم سفرهایی که برای دیدار دوستان و آشنایان صورت‌گرفته به شکل محسوسی در سال ۱۴۰۰ افزایش‌یافته. بهار سال ۹۰ حدود ۳۷درصد از سفرها با هدف دیدار دوستان و آشنایان صورت می‌گرفته؛ اما در سال ۱۴۰۰ با وجود کرونا و تأکید بر کاهش مهمانی و جمع‌های خانوادگی، با یک رشد عجیب ۴۵.۲۲درصد از کل سفرهایی که در این سال صورت‌گرفته با هدف دیدار دوستان و آشنایان بوده است. نمودار مربوط به سفرهای بومی با اقامت شبانه هم نشان می‌ٔهد که در ۷۶ درصد از این سفرها اقامتگاه مسافران خانه اقوام و آشنایان بوده است.
این افزایش شدید سفرهای با هدف دیدار دوستان و آشنایان و همچنین اسکان در خانه اقوام موضوعی است که ارتباط مستقیمی با بار سنگین تورم کشور طی یک دهه گذشته دارد.
*رشد ۲ برابری حجم سفرهای درمانی
اطلاعات رسمی پایگاه‌داده مرکز آمار نشان می‌دهد که طی یک دهه گذشته از حجم سفرهایی که باهدف گردش و همچنین زیارت بوده به‌شدت کاسته شده است. بهار سال ۹۰ بالغ بر ۳۶درصد از سفرها باهدف گردش بوده است. سال ۱۴۰۰ اما با ریزشی بالای ۱۰ درصد سهم کل سفرهایی که در کل سال باهدف گردش انجام شده است تا ۱۸.۴۲ درصد کاهش‌یافته است. سفرهای زیارتی نیز که پیش‌تر سهمی ۱۳.۸۸درصدی داشتند، سهمشان از کل سفر انجام شده در کل سال ۱۴۰۰ برابر ۳درصد بوده است. با یک رشد بیش از ۲ برابری حجم سفرهایی که باهدف درمان صورت‌گرفته از ۷درصد در فصل بهار سال ۹۰ به ۱۸.۱۱ درصد رسیده است، باتوجه‌به اینکه این آمار مربوط به سفرهای بومی است (سفرهای افراد مقیم یک کشور) جهش سنگین سفرهای درمانی در کشور گویای توزیع نامتوازن امکانات درمانی در کشور است که افراد مجبور شدند برای دریافت خدمات درمانی سفر داشته باشند.
نکته بارز دیگر رشد ۳ برابری سفرهایی است که ایرانی‌ها طی یک دهه گذشته باهدف خرید انجام دادند. تا بهار ۹۰ حدود ۲درصد از سفرها باهدف خرید انجام می‌شده؛ اما سال ۱۴۰۰ بیش‌تر از ۹ درصد از کل سفرهای انجام شده باهدف خرید صورت‌گرفته است. موضوعی که احتمالاً باز هم ریشه در تورم داشته باشد و خانوارها به جهت خرید اقلام سالیانه خود به مناطق آزاد و سایر مناطقی رفتند که تورم کمتری داشته است.