در نشست آموزشی «کرمان، بهره‌وری و توسعه» مطرح شد؛بهره‌وری؛ نسخه نجات‌بخش بحران آب کرمان

در شرایطی که منابع آبی کشور با فشار بی‌سابقه‌ای مواجه‌اند، بهره‌وری به‌عنوان یک راهبرد کلیدی برای عبور از بحران و دستیابی به توسعه پایدار، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. مصرف سالانه میلیاردها مترمکعب آب در بخش کشاورزی، در حالی که ظرفیت بالقوه آن برای تأمین غذای میلیون‌ها نفر وجود دارد، نشان‌دهنده شکاف عمیق میان منابع موجود و نحوه بهره‌برداری از آن‌هاست. از همین‌رو نشست آموزشی «کرمان، بهره‌وری و توسعه» با حضور مدیران ستادی استانداری، فرمانداران، مدیران دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی استان کرمان و همچنین سیدحمید کلانتری مدیرعامل انجمن بهره وری ایران، داوود دانش جعفری استاد دانشگاه علامه طباطبایی و حمیدرضا آشتیانی مدیرعامل شرکت مشاوره آریانا در اتاق بازرگانی کرمان برگزار شد.
استاندار کرمان در این نشست با اشاره به مصرف سالانه ۶ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی استان، بهره‌وری را راهکاری حیاتی برای مقابله با بحران منابع آبی دانست و بر لزوم بازنگری در سیاست‌های کشاورزی تأکید کرد. محمدعلی طالبی، با تأکید بر اهمیت بهره‌وری در مسیر توسعه استان گفت: «استان کرمان به‌صورت ویژه در حوزه بهره‌وری فعالیت می‌کند و از ظرفیت‌های انجمن بهره‌وری برای ارتقای دانش مدیران استفاده می‌کنیم.» او با اشاره به چالش‌های اساسی استان از جمله محدودیت منابع آب، گستردگی جغرافیایی و کمبود منابع مالی، بهره‌وری را کاتالیزوری برای عبور از این موانع دانست و افزود: «در بخش کشاورزی، سالانه ۶ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌شود که در صورت بهره‌برداری صحیح، قابلیت تولید مواد غذایی برای ۲۰۰ میلیون نفر را دارد.» طالبی با انتقاد از سیاست‌های گذشته که بر پایه نرخ پایین آب بنا شده بود، اظهار داشت: «امروز با کمبود شدید منابع آبی مواجه هستیم و باید سیاست‌گذاری‌ها در حوزه کشاورزی منطبق با بهره‌وری باشد. متأسفانه قوانین فعلی اجازه استفاده بهینه از این حجم آب را نمی‌دهند.» استاندار کرمان همچنین به‌ضرورت ارتقای مهارت‌های نیروی کار، استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی در صنعت، و جلوگیری از خام‌فروشی در حوزه معدن اشاره کرد و بهره‌وری را محور اصلی جهت‌گیری توسعه استان دانست.
او با بیان اینکه استان کرمان در موضوع بهره وری نیروی کار شرایط خوبی ندارد، اظهار کرد: «بعضی از موضوعات و مسائل که نیازمند تحرک جدی در توسعه استان است معطل بعضی از تصمیمات مانده و امروز به عنوان استاندار عرض می‌کنم پیگیری کار سرمایه‌گذار مهمتر از حضور به موقع در جلسات است.»
*ضایعات ۲۸ درصدی محصولات کشاورزی، معادل یک‌چهارم کمبود آب کشور است
مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران نیز در این نشست با اشاره به حجم بالای ضایعات کشاورزی از مزرعه تا سفره، تأکید کرد که کاهش این ضایعات می‌تواند نقش مهمی در رفع بحران آب کشور ایفا کند و بهره‌وری را در بخش کشاورزی بهبود بخشد. سید محمد کلانتری، مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران، با اشاره به ضایعات حوزه کشاورزی گفت:«در کشور سالانه ۹۳ میلیارد مترمکعب آب داریم که تنها مجاز به استفاده از ۵۰ میلیارد مترمکعب آن هستیم. بااین‌حال، حدود ۲۸ درصد تولیدات کشاورزی، معادل ۳۰ میلیون تن، از مزرعه تا سفره هدر می‌رود که این میزان ضایعات برابر با ۲۰.۷ میلیارد مترمکعب آب و ۱۶ هزار میلیارد تومان خسارت است.» کلانتری با انتقاد از برگزاری همایش‌های مکرر بدون خروجی عملی، اظهار داشت:«بهره‌وری باید در عمل دیده شود، نه در شعار.» او با بیان اینکه بهره‌وری در تمام عرصه‌ها از جمله آب، مسکن، حمل‌ونقل، صنعت، معدن و منابع طبیعی ضروری است، افزود: «در هر حوزه باید تعریف مشخصی از بهره‌وری داشته باشیم تا بتوانیم به توسعه پایدار دست یابیم.» کلانتری با اشاره به وضعیت نگران‌کننده آموزش و اثربخشی دانشگاه‌ها، فساد و رانت در جامعه را از عوامل کاهش بهره‌وری دانست و گفت: «سرمایه اجتماعی آسیب‌دیده و نبود اعتماد مانع سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی است.» او تأکید کرد: «اگر بتوانیم تنها ۵۰ درصد از این ضایعات را کاهش دهیم، می‌توانیم یک‌چهارم کمبود آب کشور را جبران کنیم. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت بهره‌وری در بخش کشاورزی و ضرورت اصلاح فرایندهای تولید و توزیع است.» مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران در پایان با اشاره به سهم بهره‌وری در برنامه هفتم توسعه گفت: «در بخش کشاورزی، ماهیگیری و جنگلداری، سهم بهره‌وری از رشد اقتصادی ۴۶.۶ درصد برآورد شده است که نشان‌دهنده ظرفیت بالای این حوزه برای تحول اقتصادی است.»
*راه نجات کرمان راه‌اندازی بازار آب است
حمید آشتیانی، مدیرعامل شرکت مشاوره آریانا، نیز در این نشست، با تأکید بر بحران بهره‌وری آب در استان، خواستار ایجاد بازار آب با محوریت تشکل‌های مردمی و نظارت استاندار شد. به گزارش کرمان‌نو، در نشست آموزشی «کرمان، بهره‌وری و توسعه» که با حضور فعالان اقتصادی و مدیران استانی در کرمان برگزار شد، حمید آشتیانی، مدیرعامل شرکت مشاوره آریانا، با اشاره به وضعیت بحرانی بهره‌وری آب در استان کرمان، پیشنهاد ایجاد بازار آب را مطرح کرد. او تأکید کرد که مدیریت این بازار باید به مردم و تشکل‌های محلی واگذار شود و نقش راهبری و نظارت بر عهده شخص استاندار باشد. آشتیانی با اشاره به اینکه کرمان پس از فارس دومین استان مصرف‌کننده آب کشاورزی است، گفت: «برای تحقق بازار آب، باید کنتورهای کالیبره نصب و داده‌های واقعی برداشت آب ثبت شود. آموزش کشاورزان برای بهره‌وری آب و واگذاری مدیریت مناطق به شرکت‌های خصوصی نیز ضروری است.» او افزود: «آب یک مسئله چندوجهی است و نیازمند همکاری اداره‌های آب، برق و جهاد کشاورزی است. اما بدون تعهد جمعی و مشارکت محلی، صیانت از منابع آب و آبادانی روستاها ممکن نیست.» آشتیانی همچنین هشدار داد که بخشی از آب معامله‌شده باید به‌عنوان سهم سفره‌های زیرزمینی لحاظ شود تا سطح آب پس از قراردادها کاهش نیابد. کنترل سطح چاه‌های مرجع نیز باید تحت نظارت مستقیم استاندار انجام گیرد. در ادامه این نشست، آشتیانی به وضعیت کلی بهره‌وری در اقتصاد ایران پرداخت و گفت: «اقتصاد ایران باارزش ۴۰۰ میلیارد دلار، درگیر نابهره‌وری‌های گسترده است. بهره‌وری انرژی در ایران نصف میانگین جهانی است.» او با اشاره به بهره‌وری پایین آب در کشاورزی، اظهار داشت: «در ایران به‌ازای هر مترمکعب آب، تنها ۱.۵ کیلوگرم محصول تولید می‌شود، درحالی‌که میانگین جهانی ۲.۶ کیلوگرم است. این در حالی است که ما ۳۰ درصد ضایعات در تولید داریم.» آشتیانی در پایان گفت: «برای بهبود بهره‌وری، گاهی باید تصمیم بگیریم کاری نکنیم؛ بلکه ساختارها را به مردم بسپاریم و از تصدی‌گری دولتی فاصله بگیریم.»