۳۲۸ هزار سالمند در کرمان، زنگ خطر پیری جمعیت به صدا در آمد

کرمان در آستانه ورود به دوره‌ای تازه از زندگی اجتماعی خود قرار گرفته است؛ دوره‌ای که در آن سالمندان نه‌تنها بخش بزرگی از جمعیت استان را تشکیل می‌دهند، بلکه کیفیت زندگی آنان به شاخصی مهم برای سنجش عدالت اجتماعی و توسعه پایدار بدل شده است. هشدار مدیرکل بهزیستی درباره افزایش سالمندی و ضرورت تقویت خدمات‌رسانی، تصویری روشن از چالشی بزرگ پیش‌روی استان ارائه می‌دهد.
وقتی از آینده اجتماعی استان کرمان حرف می‌زنیم، نمی‌توانیم چشممان را بر واقعیتی روشن ببندیم؛ سالمندان هر روز سهم بیشتری از جمعیت استان را تشکیل می‌دهند و کیفیت زندگی آنان به شاخصی مهم برای سنجش عدالت اجتماعی و توسعه پایدار بدل شده است، دیگر نمی‌توان سالمندی را تنها یک عدد در آمارها دید؛ این روند به دغدغه‌ای جدی و هشداردهنده برای خانواده‌ها، نهادهای حمایتی و مدیران استان تبدیل شده است.
وضعیت سالمندان نیازمند تصمیم‌های فوری و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت است. وقتی مدیرکل بهزیستی استان از وجود بیش از ۳۲۸ هزار سالمند بالای ۶۰ سال خبر می‌دهد، در واقع زنگ خطری را به صدا درآورده است؛ زنگی که می‌گوید اگر امروز برای تقویت خدمات‌رسانی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب اقدام نکنیم، فردا با بحرانی اجتماعی و اقتصادی روبه‌رو خواهیم شد.
سالمندان نه‌تنها به مراقبت و حمایت نیاز دارند، بلکه حضور فعال در جامعه، استقلال و احترام به آنها نیز حائز اهمیت است. توجه به این قشر، تنها یک وظیفه انسانی نیست؛ بلکه ضرورتی استراتژیک برای آینده استان کرمان است. این مقدمه‌ای است بر گزارشی که تلاش دارد نشان دهد چگونه نهادهای مختلف، از بهزیستی تا استانداری، در مسیر ساختن شهری دوستدار سالمند گام برداشته‌اند و چرا این مسیر باید با جدیت بیشتری ادامه پیدا کند.
*افزایش سالمندی در کرمان
چند وقت پیش مطلبی در مورد محتوای نشست شورای سالمندان استان کرمان خواندم، نشستی مهم که در آن صحبت‌های جدی در مورد افزایش سالمندی در کرمان و ضرورت توجه به این قشر گفته شده بود، در این نشست، علیرضا وحیدزاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان با ارائه آمارهای تازه از وضعیت سالمندی در استان، هشدار داد که بیش از ۳۲۸ هزار نفر از جمعیت کرمان بالای ۶۰ سال هستند و این روند رو به افزایش، ضرورت تقویت خدمات‌رسانی به این قشر را به یک اولویت فوری تبدیل کرده است.
وحیدزاده در سخنان خود به فعالیت ۳۰ مرکز خدمات‌رسانی شامل مراکز شبانه‌روزی، خدمات در منزل، مراکز روزانه و بنیادهای فرزانگان اشاره کرد و تأکید داشت که کرمان به‌عنوان یکی از شهرهای دوستدار سالمند در کشور انتخاب شده است.
وی همچنین یادآور شد که چهار طرح ملی حوزه سالمندی در استان در حال اجراست و کرمان به دلیل حجم فعالیت‌های خود باید در تمامی طرح‌های کشوری مرتبط با سالمندان نقش‌آفرینی کند. این سخنان نشان می‌دهد که نگاه بهزیستی استان بر توسعه زیرساخت‌ها و پاسخگویی به نیازهای روزافزون سالمندان متمرکز شده است.
در کنار این مباحث، دیگر سخنرانان نشست نیز بر ابعاد مختلف سالمندی در استان تأکید کردند؛ از تدوین سند راهبردی شهر دوستدار سالمند و اجرای طرح توانمندسازی زنان سالمند گرفته تا هشدارهای استاندار کرمان درباره سرعت بالای سالمندی و مشکلات سلامت و معیشت این گروه. مجموعه این دیدگاه‌ها نشان می‌دهد که استان کرمان با چالشی جدی در حوزه سالمندی روبه‌روست و تقویت خدمات حمایتی، توانبخشی و اجتماعی نه‌تنها یک ضرورت فوری بلکه راهبردی بلندمدت برای حفظ کیفیت زندگی سالمندان محسوب می‌شود.
روند سالمندی در استان کرمان دیگر یک آمار ساده نیست؛ بلکه به دغدغه‌ای جدی و هشداردهنده برای آینده اجتماعی و اقتصادی استان تبدیل شده است. نشست اخیر شورای سالمندان استان کرمان نشان داد که با وجود تلاش‌های گسترده بهزیستی و سایر نهادها، رشد سریع جمعیت سالمندان نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و تقویت زیرساخت‌های حمایتی است.
*حس استقلال و رضایت برای سالمندان
دغدغه سالمندان موضوعی کمی نبود بخاطر همین به سراغ مدیرکل بهزیستی استان کرمان رفتم و سعی کردم مصاحبه ای با او انجام بدهم. علیرضا وحید زاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان بیان کرد: علاوه بر مراکز شبانه‌روزی، پنج مرکز خانه حمایتی نیز در استان فعال است که برای سالمندانی طراحی شده که نمی‌خواهند در خانه‌های بزرگ سالمندان حضور یابند. این خانه‌ها با ظرفیت حدود ۱۰ نفر سالمند اداره می‌شوند و با حضور مددکار، روانشناس و مسئول فنی، شرایط زندگی مستقل‌تر برای سالمندان فراهم می‌شود.
وی افزود: در این خانه‌ها سالمندان عمده کارهای خود را شخصاً انجام می‌دهند و همین امر حس استقلال و رضایت بیشتری به آنان می‌دهد.
*کرمان؛ استان پیشرو در بنیادهای فرزانگان
وحیدزاده با اشاره به فعالیت ۱۱ بنیاد فرزانگان در استان کرمان گفت: کرمان بیشترین تعداد بنیاد فرزانگان را در کشور دارد. این بنیادها با رویکرد خیرخواهانه و غیر دولتی شکل گرفته‌اند و خدماتی همچون آگاهی‌بخشی، آموزش و مداخلات فردی را به سالمندان ارائه می‌دهند.
وی ادامه داد: تمامی برنامه‌ها و طرح‌های مرتبط با سالمندان با محوریت بنیادهای فرزانگان عملیاتی می‌شود و این بنیادها نقش مهمی در پیگیری ضرورت‌ها و نیازهای آینده سالمندی دارند.
*فرهنگ خانوادگی؛ دلیل استقبال پایین از مراکز روزانه
وحیدزاده با اشاره به پایین بودن استقبال از مراکز روزانه نگهداری سالمندان گفت: با وجود ایجاد زیرساخت‌ها، تقاضا کمتر از ظرفیت است. دلیل اصلی این موضوع فرهنگ خانوادگی استان است که هنوز سالمندان در شبکه خویشاوندی مورد حمایت قرار می‌گیرند و خانواده‌ها ترجیح می‌دهند خدمات را خودشان ارائه دهند.
وی افزود: در مواردی که شبکه خویشاوندی ضعیف باشد، بهزیستی ورود پیدا می‌کند و آگاهی‌بخشی لازم برای استفاده از خدمات تخصصی انجام می‌شود.
*۳۲۸ هزار سالمند؛ زنگ خطر آینده استان
مدیرکل بهزیستی استان کرمان گفت: هم‌اکنون ۳۲۸ هزار نفر از جمعیت استان بالای ۶۰ سال هستند که این آمار زنگ خطری برای آینده محسوب می‌شود. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۱۰ حدود ۱۵ درصد جمعیت استان سالمند باشند.
وی افزود: بهزیستی موظف است متناسب با این روند، زیرساخت‌های لازم را ایجاد کند تا خدمات اجتماعی همگام با افزایش جمعیت سالمندان توسعه پیدا کند.
*اجرای فاز سوم شهر دوستدار سالمند در کرمان
وحیدزاده با اشاره به اجرای فاز سوم طرح شهر دوستدار سالمند در کرمان اظهار داشت: این طرح با همکاری شهرداری در حال اجراست و هدف آن استانداردسازی فضاهای شهری از جمله خیابان‌ها، پیاده‌روها، پارک‌ها و مراکز فرهنگی برای حضور فعال و بدون دغدغه سالمندان است.
وی افزود: تغییر استانداردها در شهرهای موجود هزینه‌بر و زمان‌بر است اما تلاش می‌شود در بافت‌های فرسوده و مناطق تازه‌ساز، مناسب‌سازی‌ها با همکاری شهرداری انجام شود.
*تشویق سالمندان به خودمراقبتی
مدیرکل بهزیستی استان کرمان در پایان گفت: جامعه هدف باید به خودمراقبتی تشویق شود تا بتوانند دوره سالمندی سالم و موثری را تجربه کنند.
وی افزود: سالمندان باید با آموزش و آگاهی به مرحله سالمندی برسند تا دچار مشکلات متعدد جسمی و روانی نشوند و زندگی برای خود و اطرافیانشان دشوار نگردد.
پس پیام این گزارش روشن است: توجه به سالمندان تنها یک وظیفه انسانی نیست، بلکه ضرورتی استراتژیک برای آینده استان کرمان. اگر امروز همه دستگاه‌ها پای کار بیایند و خانواده‌ها نیز در کنار نهادهای حمایتی قرار گیرند، می‌توان امید داشت که سالمندان این استان با عزت نفس، سلامت و رضایت بیشتری زندگی کنند و جامعه نیز از تجربه و حضور آنان بهره‌مند شود.