ظرفیت ارزآوری یک میلیارد دلاری صادرات خرما؛ رئیس انجمن خرما: سهم عمده‌ای از خرمای صادراتی ایران به صورت فله، بدون بسته‌‌بندی و فرآوری و با ارزش افزوده پایین به بازارهای جهانی عرضه می‌‌‌شود

ظرفیت ارزآوری یک میلیارد دلاری صادرات خرما؛ رئیس انجمن خرما: سهم عمده‌ای از خرمای صادراتی ایران به صورت فله، بدون بسته‌‌بندی و فرآوری و با ارزش افزوده پایین به بازارهای جهانی عرضه می‌‌‌شود

گزارش / ایران

فصل برداشت خرما هفته‌هاست که در استان‌های خرماخیز آغاز شده است و از میانه‌های برداشت نیز عبور کرده‌اند. خرما در ۱۵ استان ایران کشت می‌شود و بیش از ۲۵۰ هزار هکتار نخلستان در کشور وجود دارد که از میان استان‌های خرماخیز، 5استان بیش از ۹۹ درصد خرمای کشور را تولید می‌کنند. به لحاظ سطح زیر کشت، استان سیستان و بلوچستان با حدود ۵۴ هزار هکتار نخلستان در رتبه نخست و استان‌های خوزستان با ۳۵ هزار هکتار، بوشهر با حدود ۳۴ هزار هکتار، هرمزگان با ۳۳ هزار هکتار، فارس با ۳۱ هزار هکتار و جنوب کرمان با ۳۰ هزار هکتار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.  ایران در رتبه دوم جهانی تولید خرما قرار دارد و  ۲۵ تا ۳۰ درصد محصول تولیدی خود را صادر می‌‌کند.

 از آنجا که بیشتر نخلستان‌های کشور در نقاط محروم و مرزی واقع شده‌اند و قشر قابل توجهی از مردمان سختکوش نیمه جنوبی کشور از طریق کاشت و پرورش آن ارتزاق و امرار معاش می‌کنند، تولید این محصول به لحاظ اقتصادی و اشتغالزایی نیز حائز اهمیت است و توجه به صنایع تبدیلی می‌‌تواند به رونق صادراتی آن کمک کند.

کشورهای  C.I.S. مقصد جدید صادرات خرما

محسن رشید فرخی رئیس انجمن خرما در سخنان خود با ابراز رضایت از تولید خرما در سال جاری گفت: امسال به‌رغم بروز سیل، سال خوبی در تولید محصول داشته‌ایم. متوسط تولید هر سال در حدود یک میلیون و 250 هزار تن تا یک میلیون و 300 هزار تن است و امسال هم به همین میزان تولید خواهیم داشت. 

او با اشاره به خساراتی که سیل به بخشی از نخلستان‌های کشور وارد کرده است، افزود: سیل به قسمتی از نخلستان‌های استان خوزستان، کرمان و سیستان و بلوچستان خسارت وارد کرد و بعضی از کشاورزان را هم متضرر کرد که امیدواریم از طریق بیمه‌های کشاورزی بخشی از این ضرر و زیان جبران شود. به طور کلی سیل روی میزان کلی محصول اثر زیادی نداشت اما ضرر آن برای بعضی از کشاورزان قابل توجه بود.

 رشید فرخی صادرات خرما را به عنوان یکی از محصولات غذایی مهم سایر کشورها عنوان کرد و افزود: چنانچه ممنوعیت‌های صادراتی و مشکلات حمل و نقل رفع شود، امکان صادرات 30 درصد از محصول خرما از کشور فراهم می‌‌شود.

 به طور میانگین در شرایط فعلی صادرات خرما 300 تا 350 میلیون دلار ارزآوری برای کشور به همراه دارد اما با همراهی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت و توجه بیشتر به صنایع تبدیلی و تولید به صورت رطب و خشکبار، ظرفیت صادرات تا یک میلیارد دلار برای این محصول وجود دارد. 

او با اشاره به زمان برداشت محصول خرما در استان‌های جنوبی کشور گفت: امسال با توجه به گرمای هوا برداشت خرما از اواسط مردادماه آغاز شده و تا اواسط مهرماه ادامه پیدا می‌‌کند. تاکنون همه استان‌های تولیدکننده خرما به اواسط برداشت از نخلستان‌ها رسیده‌اند. در میان استان‌های تولیدکننده، استان هرمزگان آخرین استانی است که برداشت خرمای پیارم را انجام می‌‌دهد زیرا این نوع خرما به صورت خشکبار چیده می‌‌شود.

 رشید فرخی درخصوص کیفیت انواع خرمای تولید شده نیز گفت: همه انواع خرماها از کیفیت منحصر به خود برخوردار هستند و نوع هر مدل خرما به نوع آب و هوا و خاک هر استان بستگی دارد به همین علت هر استان، خرمای متعلق به خود را داراست.

صنعت فرآوری و بسته‌بندی؛ ضرورت مورد نیاز در توسعه صادرات خرما

محصول خرما به صورت فله و با بسته بندی‌های غیر استاندارد به دلالان فروخته می‌شود و به علت نبود نیروی انسانی ماهر و نداشتن نوآوری در صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما نتوانسته سهمی بسزایی در بازارهای جهانی داشته باشد و همچنین استفاده از دانش بومی  در این زمینه بسیار ناچیز است. یکی از راهکارهای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی با هدف جلوگیری از ضایعات بخش کشاورزی و دسترسی به بازارهای داخلی وبین المللی است. 

رئیس انجمن خرما، توسعه صنعت بسته‌بندی و فرآوری خرما را یکی از مؤلفه‌های مهم در صادرات خرما عنوان کرد و افزود: ما در بسته‌بندی و استفاده از کاغذ و مقوای مرغوب با مشکل مواجه هستیم و قیمت‌های بالای بسته‌بندی مرغوب باعث شده نتوانیم مانند سایر کشورها، خرما را با بسته‌بندی‌های مرغوب صادر کنیم.

او اضافه کرد: سهم عمده‌ای از خرمای صادراتی ایران به صورت فله و بدون بسته‌‌بندی و فرآوری و با ارزش افزوده پایین به بازارهای جهانی عرضه می‌‌‌شود، اما در این شرایط نسل جوانی که به عنوان تولیدکننده در صنایع تبدیلی به حوزه خرما وارد شده‌اند، دارای ایده‌های نو و جدیدی هستند تا از خام‌فروشی خرما در سطح بالا جلوگیری به عمل بیاید.

 رشید فرخی تصریح کرد: سالانه بخش اندکی از خرمای تولیدی کشور در صنایع تبدیلی استفاده شده است که در صورت تأمین اعتبار برای احداث واحدهای صنعتی تبدیلی می‌‌تواند اهمیت زیادی در اقتصاد کشور داشته باشد که با توجه به شرایط فعلی که امکان بسته‌بندی مرغوب وجود ندارد، استفاده از این روش‌ها موجب جذب ارزش افزوده زیادی خواهد شد.

 رئیس انجمن خرما یادآور شد: کشورهای دیگر تا اندازه‌ای از صادرات خرما به شکل خام استقبال می‌‌کنند اما با استفاده از صنایع تبدیلی، حجم صادرات خرمای ایران بیشتر می‌‌شود و می‌‌تواند ارزآوری بالاتری را برای کشور به همراه داشته باشد. او درباره کشورهای هدف صادرات خرما گفت: ایران بعد از مصر دومین صادرکننده خرما در جهان محسوب می‌‌شود اما تحریم‌ها باعث شدند مقصد کشورهای صادراتی تغییر کند و به سمت کشورهای  C.I.S. و شرق آسیا سوق پیدا کند و بازار جدیدی در آسیا برای خرمای ایرانی ایجاد شود.

رئیس انجمن خرما، توسعه صنعت بسته‌بندی و فرآوری خرما را یکی از مؤلفه‌های مهم در صادرات خرما عنوان کرد و افزود: ما در بسته‌بندی و استفاده از کاغذ و مقوای مرغوب با مشکل مواجه هستیم و قیمت‌های بالای بسته‌بندی مرغوب باعث شده نتوانیم مانند سایر کشورها، خرما را با بسته‌بندی‌های مرغوب صادر کنیم.