اقتصاد کشاورزی استان لاغر می‌شود

رشد اقتصاد کشاورزی سال آینده از ۹درصد به ۴درصد کاهش می‌یابد

اقتصاد کشاورزی استان لاغر می‌شود

رودری، رئیس سازمان مدیریت وبرنامه‌ریزی استان کرمان: کاهش بخش کشاورزی انتخاب نیست، یک اجبار است. 

مرضیه قاضی‌زاده | کاغذ وطن

گزارش 

رشد اقتصادی سال آینده استان کرمان را ۸.۲درصد در نظر گرفتند. رقمی دو برابر رشد اقتصادی سال جاری که فارغ از امکان تحققش، وزن سنگینی هم در بخش کشاورزی دارد.  به طوریکه سازمان برنامه و بودجه کشور رشد اقتصاد کشاورزی استان را ۹درصد در نظر گرفته. استانی که یک میلیارد متر مکعب بیلان منفی سفره‌های آب زیرزمینی‌اش است و ارزش افزوده یک متر مکعب آب‌اش در بخش کشاورزی تنها ۲هزار و ۷۳۹تومان است. سازمان مدیریت وبرنامه ریزی استان کرمان اما طی مذاکراتی رشد بخش کشاورزی را از ۹درصد به ۴درصد کاهش داده. ریاست این سازمان معتقد است که کاهش بخش کشاورزی یک انتخاب نیست بلکه یک اجبار است که اگر محقق نشود استان دچار بحران می‌شود.     

رشد ۸.۲درصدی استان در سال ۱۴۰۱ را سازمان برنامه و بودجه تکلیف کرده بود. عددی که همان موقع نیز متخصصان و کارشناسان  استان تحقق آن را غیرممکن می‌دانستند. سوال این است که طی یک سال چه اتفاق شگرفی در استان خواهد افتاد و کدام سرمایه گذاری طی این مدت به بهره برداری می‌رسد؟ رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمان اما در گفت‌وگو با «کاغذ وطن» این رشد را قابل دستیابی می‌داند. به گفته جعفر رودری۴.۸درصد از این رشد به واسطه روند رشد بلندمدت استان و سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته از قبل و به عبارتی ظرفیت‌های موجود در مدار محقق می‌شود و حدود ۳درصد هم از طریق ظرفیت‌های خالی. منظور از ظرفیت های خالی، فعال سازی بنگاه‌هایی است که به دلیل نبود منابع، نقدینگی و نداشتن بازار، تعطیل و یا نیمه تعطیل‌اند. سازمان مدیریت و برنامه ریزی برنامه دارد که این رشد ۸.۲درصدی یا به عبارت دیگر افزایش رقم تولید به میزان ۸.۲درصد در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰را این گونه محقق کند:« ۷درصد افزایش ارزش خدمات در بخش خدمات،‌۸درصد در بخش ساختمان، ۱۳درصد افزایش تولید در بخش معدن، ۱۰درصد در صنعت و ۹درصد رشد در بخش کشاورزی که البته بعدا به ۴درصد تقلیل یافته.»

 *سهم ۳.۴ درصدی استان از تولید کشور

 سهم کرمان از تولید ناخالص داخلی ۳.۴درصد است. سهم مصرف آبش برای این حجم از تولید اما ۲.۵برابر این عدد است. کرمان ۸.۶۵درصد کل آب کشور را مصرف می‌کند، رقمی برابر ۶میلیارد و ۴۰۰میلیون تومان که ۹۴درصدش هم اختصاص به بخش کشاورزی دارد.با وجودی که طبق آمار مرکز اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سهم کشاورزی از اشتغال روستاییان حدود ۶۵درصد است، سهم این بخش از تولید در طی ۴سال گذشته بیش از ۲۰درصد نبوده. به گفته رودری سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی امسال نیز حدود ۱۶درصد است و سهم صنعت و معدن ۴۱.۶ و خدمات نیز بالای ۴۰درصد.

 *برای رشد ۸درصدی به ۷میلیارد متر مکعب آب نیاز داریم

جعفر رودری، رئیس سازمان مدیریت وبرنامه ریزی استان کرمان معتقد است که در صورت ادامه وضع موجود برای برای رشد ۸درصدی به ۷میلیارد متر مکعب آب نیاز داریم. او ۲۰آذر در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان نسبت به این مورد هشدار داده بود:« دو برابر توان اکولوژیک استان در بخش کشاورزی آب برده می‌شود و با روند کنونی مصرف آب، برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی به ۷ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم.»استفاده ۷میلیارد متر مکعبی آب در حالی مطرح می‌شود که این استان حدود یک میلیارد متر مکعب بیلان منفی دارد و طبق برنامه آمایش استان تا سال ۱۴۱۵برای رسیدن به سطح تعادل پایدار در حوزه‌های آبی باید مصرف آبش را به ۴میلیارد متر مکعب برساند. موضوعی که از نگاه رئیس سازمان مدیریت وبرنامه ریزی تنها از طریق انتقال آب از بخش غیر بهره ور کشاورزی به بخش صنعت قابل دستیابی است. رودری در این باره به «کاغذ وطن» می‌گوید:«برای اینکه هم رشد اقتصادی داشته باشیم و هم مصرف آبمان را کاهش دهیم تنها راهمان شیفت از فعالیت‌های کشاورزی به سمت صنعت و خدمات است. این همان رویکردی است که هم در برنامه ۷توسعه مد نظر قرار میگیرد و هم سند آمایش سرزمین و برنامه سازگاری با کم آبی می‌گوید.» او معتقد است که این یک انتخاب نیست بلکه اجبار است:« این چیزی که ما می‌گوییم یک انتخاب نیست، سفره‌های آب زیر زمینی دیگر ظرفیت ندارند و چاره‌ای جز این امر نداریم.»

 *ارزش افزوده مصرف آب در کرمان به نصف کشور هم نمی‌رسد

 برآوردهای این سازمان گویای این امر است که هر متر مکعب آب در استان به طور متوسط ۱۴ تا ۱۵هزار تومان ارزش افزوده ایجاد می‌کند، این رقم برای متوسط کشوری اما بالای ۲۷هزار تومان است. اینکه چرا ارزش افزوده مصرف آب در کرمان به نصف متوسط کشوری هم نمی‌رسد؟سوالی است که پاسخش را باید در حجم بالای بخش کشاورزی و بهره وری و ارزش افزوده پایین این بخش جست و جو کرد. هر چند که رودری معتقد است که میزان بهره وری بخش کشاورزی در استان تفاوتی با متوسط کشوری ندارد و آنچه ارزش افزوده استان را به نصف کشور رسانده سهم بالای بخش کشاورزی در استان است.

*ارزش افزوده هر متر مکعب مصرف آب در صنعت ۲۳۷برابر کشاورزی

علت تاکید بر بخش صنعت و هدایت آب در این بخش چیست؟ پاسخ این سوال را می‌توان با قیاس ساده میزان ارزش افزوده هر مترمکعب آب در بخش کشاورزی و صنعت یافت. بنا به اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان هر متر مکعب آب در بخش کشاورزی کرمان تنها ۲هزار و۷۳۹ تومان است. این در حالی است که همین میزان مصرف آب در بخش صنعت ارزش افزوده‌ای برابر ۶۵۰هزار تومان ایجاد می‌کند.آنچه میزان ارزش افزوده آب در کرمان را پایین‌تر از متوسط کشور رسانده سهم بالای بخش کشاورزی و اختصاص ۹۴درصد آب در این بخش است. موضوعی که بارها کاغذ وطن در گزارش‌هایی به آن پرداخته بود و با برگزاری کلاب‌های در موضوعات توسعه‌ای به اهمیت کاهش بخش کشاورزی و رشد بخش صنعت تاکید کرده بود.

طبق گزارش منتشر شده در سایت سازگاری با کم آبی کل کشور، ۱۲ محدوده از ۶۷ محدوده مطالعاتی استان کرمان شامل زرند، کرمان، رفسنجان، بردسیر، خاتون آباد، شهربابک، سیرجان،کویر سیرجان ، دولت آباد، رودبار جنوب، جیرفت   به علاوه بخش هایی از شهرستان فاریاب جز نقاط بحرانی هستند. همین گزارش گویای آن است که بیشترین میزان چاه‌های فاقد پروانه در ۵شهرستان جنوبی جيرفت، کهنوج، عنبرآباد، رودبار،قلعه گنج، فاریاب، منوجان هستند. به طوریکه از ۹هزار و ۵۷۶ چاه فاقد پروانه در استان ۷هزار و ۸۲۳ چاه در این ۵شهرستان قرار دارند. هر چند که برای الباقی چاه‌ها نیز هیچ کنتور هوشمندی نصب نشده که میزان برداشت از این چاه‌ها رصد شود.