مردونگی به تیر در کردن نیست

مردونگی به تیر در کردن نیست

فرزانه تونی

دامون شخصیت اصلی ِداستان، یک نوجوان است. نوجوانی که هنوز نه‌تنها درک درستی از حرفه‌ پدرش ندارد، بلکه مانند بسیاری از نوجوانانِ دیگر تحت تاثیر رفتار و منش هم‌سن و سالانش است.

پدر دامون محیط‌بان است، حرفه‌ای که به حفاظت و کنترلِ عرصه‌های طبیعی و حیات‌وحش کشور می‌پردازد و حدودا تا سال ۱۳۹۶، ۱۱۹نفر از همین افراد در حین انجام مسئولیت، جان خود را از دست داده‌اند.

داستان موضوعی کم‌نظیر دارد و شروعِ داستان با دیالوگ‌های جذابی از کتاب «شازده کوچولو» همراه می‌شود، آن‌جا که شازده کوچولو می‌خواهد با روباه بازی کند، اما روباه از او می‌خواهد که ابتدا او را اهلی کند و شازده کوچولو هنوز معنای اهلی کردن را نمی‌داند.

دامون و کیا که شغل پدرانشان درست در نقطه‌ مقابل هم قرار گرفته، دو همکلاسی هستند که این داستان چالش‌برانگیز را برای مخاطب نوجوان روایت می‌کنند. مخاطب ِداستان حتی اگر با شخصیت «شازده کوچولو» آشنا هم نباشد، در مسیر داستان، معنای اهلی کردن را متوجه می‌شود. معنایی که برای تفنگ تداعی می‌شود و نویسنده نام داستان را به آن اختصاص داده است.

«تفنگ اهلی» عنوان داستان که ترکیبی از دو واژه متناقض است، روایتی‌ست از داستان‌هایی واقع­‌گرا با ظاهری درست و منطقی و تناقض‌هایی جدی در بطن داستان. این موضوع که محیط‌بانان برای نجات جان خود از شکارچیانِ مسلح، در معرض چه خطرهایی هستند و چه تهدیدهایی می‌تواند به واسطه حرفه‌شان برای خود و خانواده‌شان در پی داشته باشد، ما را به یاد آقای فرهمند‌ داستان می‌اندازد. شخصیتی که علاوه بر مجروح بودن، برای حفاظت از جان پسرش که در معرض تهدید قرار گرفته بود، از شکایتش کوتاه می‌آید و نوجوانی که از جراحت پدر ناراحت است و گمان می‌کند پدری بزدل دارد که شجاعت شکایت از شکارچیان را ندارد، «تفنگ اهلی» ساختارش از همینجا شکل می‌گیرد. از آن‌جایی که طبق آیین‌نامه‌ها و قوانین، محیط‌بان در شرایط حساس می‌تواند از سلاح خود استفاده کند، اما باز هم دست به سلاح بردن و جراحت شکارچیان حتی در محوطه کاری محیط‌بان، می‌تواند خطر شکایت و یا تهدید جانی برای او در پی داشته باشد. از دیگر نکات مهم و قابل تامل در داستان، موضوع تفاوتِ استانداردِ ایران با استانداردِ جهانی‌ست. «عمو آرنگ گفت: قانونش اینه که هر هزار هکتار یه جنگل­بان داشته باشه ولی من و تو باید جای ده نفر کار کنیم.»

مسعود ملک‌یاری نویسنده و مترجم کتاب‌های کودک و نوجوان، بیش از پنجاه كتاب نوشته و ترجمه كرده است، برنده‌ چندین جايزه قلم بلورين جشنواره مطبوعات و لوح شورای كتاب كودك برای ترجمه‌ كتاب اريك شده است. داستان «تفنگ اهلی» مخاطب را با موضوعاتی چون منابع طبیعی، محیط‌بانی، موارد تهدیدکننده برای محیط‌ زیست، شکار غیرمجاز‌، نوجوانی، روابط خطرناک و مشکلات خانوادگی نیز آشنا می‌کند.