پایگاه ملی میراث فرهنگی جیرفت، بیش از ۲ سال بدون مدیر است و علاوه بر اینکه در انجام وظایف عقب افتاده بودجه آن هم مشخص نیست. پایگاه ملی میراث فرهنگی جنوب روی کاغذ ماند

پایگاه ملی میراث فرهنگی جیرفت، بیش از ۲ سال بدون مدیر است و علاوه بر اینکه  در انجام  وظایف عقب افتاده بودجه آن هم مشخص نیست. پایگاه ملی میراث فرهنگی جنوب روی کاغذ ماند 

گزارش | کاغذ وطن

سمیه خدیشی

مژده مشایخی فعال حوزه میراث فرهنگی در جنوب کرمان به «کاغذ وطن» گفت: آثار باستانی به جامانده از شهر قدیم جیرفت در حال نابودی است و صدای این تخریب به گوش مسئولان نمی‌رسد

پایگاههای میراث فرهنگی در کنار ادارات میراث فرهنگی و گردشگری در مناطقی که دارای محوطه تاریخی دارای ثبت جهانی یا ملی شده هستند فعالیت می‌کنند. آنطور که در سایت وزارت میراث فرهنگی و گردشگری آمده است در حال حاضر ۹۸ پایگاه ملی و ۲۶ پایگاه جهانی در قالب ۴۶ مکان در کشور در حیطه پژوهش، حفاظت، معرفی و مرمت به صورت چند رشته‌ای فعالیت دارند.

جیرفت نیز به دلیل وجود محوطه باستانی کنارصندل از شهرهایی است که  ضرورت وجود یک پایگاه ملی میراث فرهنگی در آن دیده شده است.

با نگاه به وظایف و اهداف کلانی که وزارت متبوع  برای این پایگاه‌ها در نظر گرفته است مانند حفاظت، صیانت، پژوهش و حتی ایجاد، آماده‌سازی و تکمیل زیرساخت‌های گردشگری و شاخه‌های مختلف دیگر نشان از نوع اجرایی بودن قالب کار این نهاد دارد.

کاوش‌های باستان شناس نامی، یوسف مجیدزاده در جیرفت تمدنی کهن را از دل خروارها خاک بیرون آورد و به جهانیان معرفی کرد، تمدنی که از آن به کهن‌ترین تمدن شرق یاد کردند و جیرفت بر سر زبان‌ها افتاد.

مدتی بعد از آن همه سرو صدایی  که جیرفت در محافل بین‌المللی راه انداخت کار مجیدزاده متوقف شد و توقف عملیات  کاوش در این منطقه که به گفته مجید‌زاده، حداقل صد‌سال تلاش حفاری مي‌طلبد و همان يك تپه کنارصندل حداقل ۲۰ ‌سال حفاری نیاز دارد، منجر به رکود و پاشیدن گرد فراموشی بر این تمدن شد.

بیش از ۱۵سال از خاتمه کاوش‌های این منطقه می‌گذرد طی این سالها فعالان این حوزه همیشه از بی‌توجهی به  میراث مهم این منطقه گلایه داشتند و طی این سالها جوابی جز کمبود اعتبار نگرفتند.

در سال ۹۵ یعنی ۱۵ سال پس از آن‌که جیرفت به‌عنوان یکی از شهرهای مهم تاریخی کشور بر سر زبان‌ها افتاد، این شهر صاحب اداره مستقل میراث‌فرهنگی و گردشگری شد و از آن زمان  تاکنون  بیش از 6 سال می‌گذرد.

یکی از فعالان حوزه میراث فرهنگی در جنوب کرمان به کاغذ وطن گفت: « آثار باستانی به جامانده از شهر قدیم جیرفت در حال نابودی است و صدای این تخریب به گوش مسئولان نمی‌رسد.»

مژده مشایخی با انتقاد از نگاه مسئولان بالادستی میراث فرهنگی به جنوب کرمان می‌گوید: سال۹۵ دفتر نمایندگی میراث فرهنگی جیرفت به اداره ارتقاء یافت اما در نوع خدمت‌رسانی و انجام امور محوله هنوز درحد اداره نیستیم.  هر خواسته‌ یا انتقادی  که مطرح می‌شود به کمبود یا نبود اعتبار ختم می‌شود.»

جای خالی پایگاه میراث فرهنگی جیرفت

زمینه فعالیت اجرایی در پایگاههای ملی میراث فرهنگی نسبت به ادارات میراث فرهنگی بیشتر است. حفاظت و صیانت از ابنیه تاریخی بخشی از وظایف آنهاست. مدتی است که فعالان این حوزه  در جیرفت از بی‌توجهی به تخریب میراث به جا مانده در این شهر باستانی مهم  گلایه دارند و به عملکرد متولیان این حوزه که ناتوان از تامین هزینه گل اندود دیواره‌های شهر قدیمی جیرفت برای حفاظت از تخریب  هستند،انتقاد داشتند و این موضوع را باید از پایگاه ملی میراث فرهنگی جویا شویم.

حدودا در مرکز شهر جیرفت در محوطه‌ای وسیعی که محصور به حصار سنگی قدیمی و زیبایی است، ساختمان اداره میراث فرهنگی و گردشگری و پایگاه ملی میراث فرهنگی در کنار هم قرار گرفته‌اند. تا چندی قبل تابلویی نه با نام پایگاه ملی با عنوان مرکز مطالعات باستان شناسی حوزه هلیل‌رود  بیانگر وجود پایگاه ملی میراث فرهنگی در این مکان بود و امروز همان تابلو و یا تابلویی با مضمون دیگ هم دیده نمی‌شود . 

پایگاه میراث ملی بدون سرپرست

بعد از دوره مدیریت نصیر اسکندری، علی دانشی مسکونی حدود ۲ سال قبل از طرف مدیر کل میراث فرهنگی استان برای سمت مدیریت پایگاه ملی  جیرفت به وزارتخانه معرفی شده تاکنون جوابی برای این معرفی از وزارت خانه نیامد.

 این  کارشناس باستان‌شناسی که دارای سوابق و تخصص در کاوش مناطق باستانی است، اکنون در اداره میراث فرهنگی خارج از تخصص خود در پشت میز به پاسخ‌دهی ارباب رجوع می‌پردازد و پایگاه ملی هم بلاتکلیف مانده است.

دانشی مسکونی  پیگیری‌های متعددی که  در حوزه میراث فرهنگی انجام گرفته اشاره می کند و می‌گوید: نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس رابطه خوبی با میراث دارد و ضمن بازدید‌های متعددی که از محوطه‌های تاریخی داشتند موضوع طرح جامع مرمت بنای کنار صندل و فعالیت پایگاه ملی میراث فرهنگی را با دکتر اعظمی در میان گذاشته‌ایم.

مشکلات نبود چارت سازمانی در اداره میراث جیرفت

این کارشناس باستان‌شناسی افزود: وقتی پایگاه و اداره چارت سازمانی ندارند وظایف هر شخص در این اداره معلوم نیست، کار پایگاه ملی میراث فرهنگی محدود به  پاسخگویی استعلام‌های مربوطه و اداری ختم شده و خبری از کار پژوهشی و تحقیقی نیست.

او تصریح کرد: در کل جنوب کرمان با این وسعت و اهمیت تاریخی فقط یک کارشناس باستان شناسی است و همه  بازدید‌های تخصصی از قلعه گنج تا جیرفت برعهده این شخص است.

دانشی گفت:  جنوب کرمان به اندازه یک اداره کل کار دارد اما بودجه به حد رفع نیاز هزینه‌های یک دفتر ساده هم نیست.

او معتقد است که یکی از کارهایی که به اندازه کاوش‌ها اهمیت دارد، بررسی و شناسایی مناطق مختلف است که کل محوطه‌های باستانی یک منطقه شناسایی شود. دانشی در جواب به سوال اینکه در این ۲ سال بلاتکلیفی پایگاه ملی میراث فرهنگی تکلیف بودجه و اعتبار این پایگاه چه شده است گفت: در این ۲ سال اعتبار به خصوصی تخصیص نیافته است.

رونق در گردشگری با آغاز عملیات کاوش

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی جیرفت در گفتگو با «کاغذ‌وطن» با اشاره به اینکه تا زمان مسئولیت آقای اسکندری پایگاه فعال بود و به کارهای پژوهشی مربوط به  این حوزه می‌پرداخت، گفت: هفته آینده جلسه‌ای برگزار و اوضاع پایگاه ملی میراث فرهنگی جیرفت در هفته آینده سامانی بگیرد.

محمد سالاری افزود: همه توقع دارند که برنامه‌های جانبی وایجاد مجموعه‌های فرهنگی در کنار ابنیه و میراث فرهنگی گسترش یابد، یک نفر پیگیر این نیست که چرا عملیات کاوش متوقف شده و کاوشی از سر گرفته نمی‌شود .

او ادامه داد: اصل این است که به واسطه کاوش موزه‌ها تغذیه می‌شود و با این کار گردشگری هم افزایش پیدا کرده و این اصلی‌ترین کار است.

 متاسفانه نبود بودجه یکی موانع انجام ازسرگیری شروع کاوش‌ها نامید و گفت: وجود کارشناس به نامی مانند آقای مجید‌زاده نیز برای شروع کاوش‌ها ضروری است و نبود آقای مجید زاده ضربه بزرگی به غیر فعال شدن این پایگاه وارد کرد. 

مشکلات میراث فرهنگی در جیرفت یکی و دوتا نیست و تنها به غیر‌فعال بودن پایگاه ملی این شهر ختم نمی‌شود، گردشگری و صنایع دستی هم حال خوشی ندارند. اما در این بین آنچه که بیشترین آسیب را می‌بیند ابنیه تاریخی و میراثی است که در سکوت کامل و بهانه نبود اعتبار سرعت تخریب شان دو چندان می‌شود و امید برای رساندن این میراث به آیندگان کم سوتر.

مشکلات میراث فرهنگی در جیرفت یکی و دوتا نیست و تنها به غیر‌فعال بودن پایگاه ملی این شهر ختم نمی‌شود، گردشگری و صنایع دستی هم حال خوشی ندارند. اما در این بین آنچه که بیشترین آسیب را می‌بیند ابنیه تاریخی و میراثی است که در سکوت کامل و بهانه نبود اعتبار سرعت تخریب شان دو چندان می‌شود و امید برای رساندن این میراث به آیندگان کم سوتر