لاتاری جدید ایران‌خودر. بلوکه شدن ۱۲ میلیارد دلار در بانک‌ها

لاتاری جدید ایران‌خودر. بلوکه شدن ۱۲ میلیارد دلار در بانک‌ها
حساب و کتاب پول بلوکه شده در این چندروزه نشان می‌دهد که تاکنون 700 هزار میلیارد تومان برای این لاتاری در بانک‌ها انباشت شده است. رقمی که به صورت دلاری تا 12 میلیارد دلار هم بالا می‌رود. در حالی که رقم زیان انباشته شرکتی مانند ایران خودرو چیزی حدود 250 تا 300 هزار میلیارد تومان است.
با گذشت سه سال از انواع و اقسام روش‌های فروش خودرو توسط خودروسازان انحصاری کشور، ایران‌خودرو بار دیگر به روش منسوخ اما پردرآمدی به نام قرعه‌کشی بازگشته که مشخص نیست سود و رانت به وجود آمده از آن به جیب چه کسانی می‌رود؟
تا زمان نگارش این گزارش گفته می‌شود که نزدیک به 3 میلیون نفر از کسانی که قصد پیش‌خرید خودرو داشته‌اند در «لاتاری» جدید خودروساز انحصاری شرکت کرده و 230 میلیون تومان در بانک‌ها بلوکه کرده‌اند. این اتفاق آخرین بار یک سال و نیم پیش تکرار شده بود و حالا پس از حذف سامانه یکپارچه خودرو، قرعه‌کشی برای دریافت خودروهایی که در بازار آزاد به دو برابر قیمت به فروش می‌رسد دوباره در دستور کار قرار گرفته است. آن هم در حالی که هنوز بسیاری از تعهدهای قبلی خودروسازان محقق نشده است.
در این میان دلالان خودرو نیز بیکار ننشسته‌اند و دست به انتشار جدولی زده‌اند که نشان می‌دهد سود هر خودرو در صورت تحویل گرفتن و فروش در بازار آزاد چقدر خواهد بود. سودی که برای هر خودرو بین 26 تا 47 درصد خواهد بود.
در لیست خودروهای احتمالی دور جدید فروش ایران خودرو و همچنین میزان سود بر اساس اختلاف قیمت با بازار آورده شده میزان اختلاف قیمت پژو 207 دستی با بازار 190 میلیون تومان، تارا V4 حدود 260 میلیون تومان، هایما SYحدود 430 میلیون تومان، رانا پلاس 145 میلیون تومان، سورن پلاس 130 میلیون تومان و فاصله قیمت هایما 5 S در کارخانه و بازار حدود 310 میلیون تومان خواهد بود.
بانک‌ها هم از این رقابت عقب نمانده‌اند و در حالی که شرایط تسهیلات دهی آنها با انتقادهای بسیاری مواجه است؛ با طرح‌های اغواکننده‌ای اعتبار 50 و 100 میلیون تومانی به متقاضیان می‌دهند تا احتمالا پول بیشتری جذب کنند و به مدت نامشخصی به صورت بلوکه شده نزد خود نگه دارند! چرا که تجربه نشان داده در این قبیل موارد آنهایی که نام‌شان در این قرعه‌کشی بیرون نمی‌آید کار سختی برای پس گرفتن پول بلوکه شده دارند.
حساب و کتاب پول بلوکه شده در این چندروزه نشان می‌دهد که تاکنون 700 هزار میلیارد تومان برای این لاتاری در بانک‌ها انباشت شده است. رقمی که به صورت دلاری تا 12 میلیارد دلار هم بالا می‌رود. در حالی که رقم زیان انباشته شرکتی مانند ایران خودرو چیزی حدود 250 تا 300 هزار میلیارد تومان است.
مشخص نیست که بازی جدید خودروساز انحصاری که با کمک شبکه بانکی انجام می‌شود چه تبعاتی در بازار خواهد داشت. چه کسانی از این رانت گسترده بهره می‌برند و تا چه زمانی قرار است این رانت توزیع شود؟ آیا دولت جدید و وزارت صمت در فضای جدیدی که به وجود می‌آید قادر است این لاتاری را جمع‌آوری کند؟