آمار هواشناسی نشانی از کاهش ۵۷.۴ درصدی بارش‌های امسال استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارد. ۹۹.۸ درصد مساحت کرمان درگیر کم‌آبی

آمار هواشناسی نشانی از کاهش ۵۷.۴ درصدی بارش‌های امسال استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارد. ۹۹.۸ درصد مساحت کرمان درگیر کم‌آبی
بررسی داده‌های هواشناسی کرمان نشان می‌دهد طی دوره یک سال تا شهریور امسال ۹۹.۸ درصد مساحت این استان درگیر خشکسالی شدید شده؛ موضوعی که هر چند طی ۱۰ سال گذشته وجود داشته؛ اما از سال ۱۴۰۱ شدت گرفته و کویر خشک دیار کریمان را بیش از همیشه نیازمند باران کرده است.
تابستان امسال بود که الگوهای هواشناسی جهانی پاییز پر بارشی را برای سال ۱۴۰۲ در ایران پیش‌بینی می‌کردند، پیش‌بینی‌ای که به‌غلط به استان کرمان و جنوب شرق کشور هم نسبت داده می‌شد درحالی‌که در همان گزارش‌ها نیز تمرکز بیشتر بر غرب و جنوب غرب کشور بود و پاییز هم تمام شد و باران چندانی نبارید.
اینکه این پیش‌بینی‌ها تا چه حد در فضای ذهنی مردم جا خوش کرد و دلخوش به پاییز پُرباران بودند موضوع جدایی است؛ اما آنچه در واقعیت با آن روبه‌رو بودیم و دیدیم و بررسی کردیم امسال بارندگی چندانی در پاییز به‌ویژه در استان کرمان اتفاق نیفتاد و دیدگان و قلب‌ها نیز در استان دست به دعا شده‌اند که باران ببارد؛ در این زمینه چندروزه اخیر نماز طلب باران نیز در مرکز استان اقامه شد.
این در حالی است که بر اساس گزارش‌ها کل بارش در استان از ابتدای سال زراعی تاکنون ۱۳.۲ میلی‌متر بوده است که از کاهش ۵۷.۴ درصدی بارش‌های امسال استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خبر می‌دهد. بر اساس اعلام هواشناسی، متوسط بارش بلندمدت استان کرمان نیز ۳۶ میلی‌متر بوده است. اما مدیرکل هواشناسی کرمان اعلام کرد: در پاییز امسال میانگین بارندگی استان به ۹.۱۱ میلی‌متر رسید که در مقایسه با بلندمدت ۹ میلی‌متر کاهش داشته است.
محسن عراقی‌زاده افزود: در بین شهرستان‌های استان کرمان، گُنبکی با ۵.۱ میلی‌متر، ریگان با ۴.۲ و فاریاب با میانگین بارش ۴.۳ میلی‌متر کمترین میزان بارش را در فصل گذشته داشته‌اند.
او با اشاره به اینکه شهرستان بم با ۴.۲۰ میلی‌متر بیشترین میزان بارش را در سال زراعی جاری داشته است، تأکید کرد: جیرفت با ۶.۱۹ میلی‌متر و کرمان با ۱۷ میلی‌متر بارش از ابتدای سال زراعی جاری در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
*پرباران‌ترین نقطه کرمان، بیشترین کاهش را داشت
اما نکته قابل تامل که طی چندسال اخیر هم خبرساز بوده اینکه به گفته مدیرکل هواشناسی استان کرمان، شهرستان رابُر که از مناطق مرتفع و پربارش طی سال‌های گذشته بوده، در پاییز سال جاری با میانگین بارندگی ۷.۱۵ میلی‌متر، ۸.۳۷ میلی‌متر بارندگی نسبت به بلندمدت خود را داشته و شهرستانی به شمار می رود که بیشترین کاهش را نسبت به بلندمدت داشته است.
قصه کم بارشی در استان کرمان موضوع جدیدی نیست که بگوییم به‌تازگی درگیر این پدیده شده‌ایم؛ این استان با آب و هوای خشک و در موقعیت خاصی از فلات ایران قرار گرفته، موضوعی که قنات‌های متعدد استان و تلاش پیشینیان ما برای کشاورزی با آب این قنات‌ها هم آن را ثابت می‌کند. هرچند، کاش طی سال های اخیر به باور کارشناسان، به جای سیاست توسعه چاه‌های عمیق، احیای قنات‌ها یا احداث قنات‌های جدید، همان ابتکار پیشینیان این سرزمین در دستور کار قرار گرفته بود تا این وضعیت را شاهد نباشیم.
به هر حال پاییز ۱۴۰۲ کرمان درحالی روزهای آخر خود را در تقویم ورق زد که آسمان دستش از بارش‌های موثر خالی و زمین هم سرش به خشکسالی همیشگی گرم بود.
یکی از مشکلاتی که این کم بارشی بر هر اقلیمی تحمیل می‌کند، خشکسالی است؛ پدیده‌ای که بیشتر با شاخص استاندارد بارش، تبخیر و تعرق اندازه گیری می‌شود و در زبان عامیانه‌تر، کم‌بارشی، تعداد روزهای بارانی کم، تغییرات شدید بارندگی در طول زمان و مکان از ویژگی‌های مهم آن است هر چند در کنار این عوامل به گفته کارشناسان سایر فاکتورهای اقلیمی نظیر دمای بالا، باد شدید و کاهش رطوبت نسبی هم در بروز این پدیده بی تاثیر نیست.
براساس گزارش هواشناسی، کرمان بین سال‌های ۷۲ تا ۸۱ طبق داده‌ها، خشکسالی نداشت و به عبارتی ترسالی حاکم بود اما شدت خشکسالی از سال ۸۱ با خشکسالی خفیف شروع شد و در سال ۱۴۰۱ به اوج خود رسید.
بررسی وضعیت خشکسالی در استان کرمان را با توجه به بارندگی‌هایی که تاکنون پشت سرگذاشته‌ایم از طریق تحلیل داده‌های اداره کل هواشناسی استان کرمان پی می‌گیریم؛ طبق این اطلاعات بارش کشوری نسبت به سال گذشته در بلندمدت کاهش داشته است.
براساس اطلاعات بارش ثبت شده در ایستگاه‌های سینوپتیک (ایستگاه‌هایی که به‌طور هم‌زمان در سراسر دنیا بر اساس ضوابط و مقررات سازمان جهانی هواشناسی به‌طور ۲۴ ساعته موظف به اندازه‌گیری و تهیه پارامترهای جوی و ارسال آن‌ها در شبکه مخابراتی هستند) سازمان هواشناسی، بارش تجمعی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ کشور برابر با ۱۹۱.۹میلیمتر است که نسبت به بارش سال زراعی گذشته(۱۷۸.۳ میلیمتر) به میزان ۷.۶درصد افزایش و بلند مدت (۲۳۴.۹) به میزان ۱۸.۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
*کاهش ۳۸ درصدی بارش‌ طی یکسال
علاوه بر کاهش بلندمدت بارندگی‌ها بر اساس داده‌های اداره کل هواشناسی استان کرمان، بررسی تغییرات بارش استان‌ها طی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در مقایسه با بلندمدت حاکی از بی‌هنجاری منفی بارش (کاهش بارش) در ۲۵ استان کشور است که درصد کم‌بارشی در استان کرمان نسبت به بلندمدت ۳۸ درصد بوده است.
طبق داده‌های هواشناسی میانگین بارش‌ها در استان کرمان طی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به میزان ۸۴.۷ میلیمتر بوده که این میزان در مدت مشابه سال گذشته و بلندمدت به ترتیب ۱۰۷.۶ و ۱۳۶.۷ میلیمتر است؛ این میزان بارش نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲۱ درصد و نسبت به آمار بلندمدت مشابه به میزان ۳۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
*طی دوره یکساله، ۹۹.۸ درصد مساحت کرمان درگیر خشکسالی
بررسی و تحلیل خشکسالی در استان کرمان بر اساس شاخص استاندارد بارش – تبخیر و تعرق (SPEI) در دوره یک‌ساله تا پایان شهریورماه ۱۴۰۲ بیانگر آن است که کاهش ۳۸ درصدی بارندگی‌های استان کرمان طی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ و افزایش ۱.۷ درجه‌ای دمای هوا باعث شده در تمامی شهرستان‌های استان خشکسالی با درجه‌های مختلف دیده شود و در مجموع ۹۹.۸درصد مساحت استان درگیر درجه‌های مختلف خشکسالی باشد به‌نحوی‌که۱.۲ درصد مساحت استان خشکسالی خفیف، ۶.۷ درصد خشکسالی متوسط، ۲۲.۴ درصد خشکسالی شدید و ۶۹.۳ درصد خشکسالی بسیار شدید و بخش محدودی از مساحت استان شهرستان‌های جیرفت و شهربابک در حد نرمال است.
داده‌های ۱۲۰ ماه یعنی دوره زمانی ۱۰ساله منتهی به شهریور ۱۴۰۲ هم خشکسالی اندوخته و انباشته شده کرمان را نشان می‌دهد که اثبات می‌کند در مجموع ۹۹.۶ درصد مساحت استان درگیر درجه‌های مختلف خشکسالی باقی‌مانده، به‌نحوی‌که ۶.۶ درصد مساحت استان خشکسالی خفیف، ۲۶.۱درصد خشکسالی متوسط، ۴۶.۴درصد خشکسالی شدید و ۲.۵ درصد خشکسالی بسیار شدید است.
البته بعد از شهریور ۱۴۰۲ هم شرایط خشکسالی به علت دلایلی مثل بارش‌ها و دمای هوا ادامه‌دار بوده و بر اساس داده‌های اداره کل هواشناسی استان کرمان، پهنه‌بندی خشکسالی هواشناسی بر اساس شاخص (استاندارد بارش، تبخیر و تعرق) SPEI سه‌ماهه تا پایان مهرماه ۱۴۰۲ بیانگر آن است که بیشتر مساحت استان نواحی غربی، شمالی و شرقی تحت‌تأثیر خشکسالی‌های بسیار شدید و سایر نقاط درجات خشکسالی خفیف تا شدید مواجه هستند.