کرمان از نظر آب ورشکسته است

کرمان از نظر آب ورشکسته است

وقتی خشکسالی مقصر عدم توسعه آبیاری مکانیزه در کرمان می شود

الهام پی‌پَر 

گزارش

کرمان یک سوم باغهای کشور را در خود جای داده و بخش قابل توجهی از مزارع نیز در این استان قرار دارد اما توسعه آبیاری مکانیزه در این منطقه خشک لاک پشتی است.

استان کرمان در سال جاری با خشکسالی جدی مواجه شده و منابع آبی در کرمان در حداقل سطح خود طی نیم قرن اخیر قرار گرفته است اما همچنان برداشت ۱.۱ میلیارد مترمکعبی آب از ذخیره های آبهای زیر زمینی ادامه دارد.

سطح بسیاری از دشت ها خشک شده و فرونشست خانه های مردم را تهدید می کند اما هنوز هم برداشت بی رویه از چاه های آب زیر زمینی  ادامه دارد.

در استان کرمان هزاران چاه غیرمجاز وجود دارد که ساماندهی آنها کاری مشکل است اما نکته بسیار عجیب ادامه آبیاری سنتی در استان است، در استانی که یک قطره آب هم نعمتی بزرگ محسوب می شود اما هزاران هکتار مزرعه و باغ با روش های غرق‌آبی آبیاری می شوند.

هنوز هم در بی آبی کرمان محصولاتی مانند هندوانه و کدو و بادمجان کشت می شود و آبیاری این محصولات هم به صورت غرق‌آبی است، عدم وجود کانال های سیمانی برای انتقال آب به مزارع و تبخیر و جذب آب در خاک این سرمایه مهم را هدر می رود و در درجه اول این خود کشاورزان هستند که ضرر می کنند.

کشاورزی باید اقتصادی شود

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید می کند که با توجه به شرایط بحرانی استان کرمان باید استفاده از‌ آب اقتصادی و بهینه باشد.

او به کشاورزی به عنوان پر مصرف ترین بخش آب بر استان کرمان اشاره کرد و گفت: اصلاح الگوی کشت و جلوگیری از خرده مالکی و توسعه شرکت های تعاونی کشاورزی بسیار مهم است.

پورابراهیمی گفت:در بسیاری از دشت ها دیگر آب شرب وجود ندارد اما همچنان در حال برداشت آب به صورت بی رویه برای کشاورزی هستیم و این در حالیست که همین کشاورزان هم هر سال با مشکلات بیشتری مواجه می شوند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: آبهای موجود در کرمان بسیار ارزشمندتر هستند که صرف تولید هندوانه می شوند در این شرایط باید سازمان های کشاورزی جنوب و شمال استان کرمان همکاری بیشتری برای اجرای سند سازگاری با کم آبی در کرمان انجام دهند.

نماینده کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی افزود: آب باید در کرمان مدیریت شود در غیر این صورت شاهد مشکلات بسیاری در زمینه مهاجرت و اقتصاد خواهیم بود که دردسر ساز خواهد شد.

او ادامه داد: کشاورزی در کرمان باید اقتصادی و صادرات محور شود زیرا از اهمیت بالایی برخوردار است باید به گونه ای برنامه ریزی شود که ضمن حفظ ارزشهای کشاورزی در استان کرمان از هدر رفت منابع موجود نیز جلوگیری کرد.

پورابراهیمی اظهار کرد:همین خشکسالی به کاهش سطح زیر کشت باغ ها و مزارع منجر شده است و تمام مناطق استان با خشکسالی و بی آبی دست به گریبان شده است.

او گفت: اگر از الان فکری به حال وضعیت موجود نکنیم به زودی مجبور به تغییر روند زندگی می شویم زیرا دیگر آبی برای زندگی وجود ندارد.

مدیرانی که موجب هدر رفت آب شده اند به دادگاه معرفی می‌ شوند

در حالیکه رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز از هدر رفت آب در بخش کشاورزی ابزار نگرانی می کند که همچنان ۷۵ درصد از آبهای موجود در استان کرمان در بخش کشاورزی استفاده می شود و ۹۰ درصد از این میزان آب در زمان آبیاری هدر می رود.

در روزهای اخیر حتی استاندار کرمان به تهدید مدیرانی روی آورده است که از اجرای سند سازگاری با کم آبی در کرمان سر باز می‌زنند.

استاندار کرمان گفته که اگر این سند اجرا نشود مدیرانی که موجب هدر رفت آب می شوند را به دادگاه معرفی خواهد کرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان نیز اظهار کرد: تمام تلاشمان را برای توسعه آبیاری مکانیزه در کرمان انجام داده ایم که منجر به تجهیز ۹۸ هزار هکتار از اراضی و باغات استان به آبیاری نوین شده است.

عباس سعیدی بیان کرد: در استان کرمان شاهد تغییرات اقلیمی و طبیعی چند فصل هستیم که مشکلات زیادی را به وجود آورده است اما با تلاش کشاورزان، سالیانه ۲۴ هزار میلیارد تومان سود کشاورزی به دست می آید.

او ادامه داد: تسهیلاتی برای آبیاری مکانیزه در اختیار کشاورزان قرار گرفته است اما هنوز شاهد استقبال خوبی در این زمینه نیستیم چون کیفیت آب پایین آمده است.

خشکسالی موجب کاهش روند توسعه آبیاری مکانیزه است

سعیدی بیان کرد: دلیل عدم استقبال از طرح های حمایتی دولت از کشاورزان، خرده مالکی، مشکلات کم آبی، کم بارانی و خشکسالی و درصد بالای شوری آب است.

او ادامه داد: ۴ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می شود و حفظ باغ ها و مزارع کشاورزی در استان کرمان با توجه به میزان اشتغالزایی بسیار مهم است.

سعیدی به جمعیت بالای کشاورزان در استان کرمان اشاره کرد و گفت: ۷۳ درصد جمعیت استان کرمان در روستاها زندگی می کنند و شغلشان کشاورزی است.

او به افزایش سطح زیر کشت گلخانه های کرمان اشاره کرد و گفت: متاسفانه در تورم اخیر هزینه احداث گلخانه ها به شدت افزایش یافته است.

او با اشاره به اینکه ۳۳ درصد از جمعیت استان شاغل بخش کشاورزی هستند، ادامه داد: باید تلاش کنیم این پتانسیل را حفظ کنیم در غیر این صورت شاهد بیکاری گسترده در روستاها خواهیم بود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان ادامه داد: تلاش می کنیم که اصلاح الگوی کشت را انجام دهیم و محصولات کم آب بر و با بازدهی بالا در دستور کار باشد.

با وجود تمام مشکلات پیش رو اما حالا کرمان وضعیتش به جایی رسیده است که برای تامین آب شرب هم با مشکل جدی مواجه هستیم و مشخص نیست راهبرد کلی مسئولان استان برای برون رفت از مشکل بی آبی چیست؟

عدم بهره وری مناسب از آبهای موجود در سال های اخیر موجب شده حالا کرمان از نظر آب ورشکسته شود و هزاران شغل در خطر جدی قرار گیرد اما به نظر می رسد مسئولان استان کرمان هنوز هم راهکار جدی برای عبور از بی آبی و مشکلات ناشی از آن ندارند و سعی می‌کنند خود را با شرایط موجود سازگار کنند.

به هر روی توسعه معادن، صنایع و تولید محصولات صادرات محور در بخش کشاورزی تنها راهکار برای برون رفت از وضعیت موجود است.