دولت، پای کار فعال‌سازی معادن کرمان

گزارش | معدن‌نیوز 

  برنامه توسعه ۲۰۰ معدن غیر‌فعال با تمرکز بر فعال‌سازی معادن در مناطق محروم، با هدف توسعه متوازن در استان دنبال می‌شود

 سفر رییس‌جمهور به استان کرمان و تاکید بر فعال سازی معادن راکد طی چند ماه گذشته بیش از ۲۰۰ معدن غیرفعال را در شرف فعال سازی قرار داده است؛ معادنی احیای آنها درگیر مسائل پیچیده بود و اشتغال، توسعه و تولید ثروت را برای دیار کریمان و کشور به ارمغان می‌آورند.

 استان کرمان به عنوان بهشت معادن ایران سالانه با استخراج بیش از ۶۰ میلیون تن از ۴۲ نوع مواد معدنی، ۴۰ درصد از ارزش افزوده بخش معدن کشور را در اختیار دارد.
ارزش تولیدات معدنی این استان به بیش از ۸۱ هزار میلیارد تومان در سال می‌رسد و در واقع دیار کریمان از این حیث فاصله معناداری با دیگر مناطق کشور و استان‌های معدنی دارد.
عمده معادن با اشتغالزایی، توسعه تولید، ارزش افزوده و خلق ثروت در مناطق معدنی از دولت گرفته تا بخش خصوصی و مردم مزایای بسیاری بویژه برای مناطق پیرامونی خود به همراه می آورند که هرچند بر سر بازگشت سهم استان از حقوق دولتی حرف و حدیث های زیادی پابرجاست اما این مزیت ها بر کسی پوشیده نیست.
کرمان با اشتغال ۹۰ هزار نفر در صدر فعالیت معدنی کشور
طبق گزارش دفتر آمارهای صنعت، معدن و امور زیربنایی، استان کرمان بیشترین فعالیت معدنی و اشتغال بخش معدن کشور را داراست که از این حیث فاصله معناداری با دیگر استان های فعال در بخش معدن دارد.
بر این اساس، کرمان با میزان جبران خدمت و دستمزد ۴.۷ هزار میلیارد تومانی نیروی کار، بیشترین میزان پرداخت مزد و جبران خدمت را در بخش نیروی کار معدنی کشور به خود اختصاص داده و با ۳۰ هزار و ۴۴۹ نفر شاغل در این بخش، بیشترین اشتغال معدنی کشور را نیز به دست آورده است.
علاوه بر آن واحدهای صنعتی به صورت مستقیم با فرآورده‌ها و تولیدات معدنی ارتباط دارند که یکهزار و ۵۴۰ واحد صنعتی با اشتغال حدود ۶۰ هزار نفر در استان کرمان شکل گرفته و در مجموع حدود ۹۰ هزار نفر اشتغال در حوزه صنعت و معدن این استان ایجاد کرده است.
استان کرمان غیر از معادن فعال کنونی به علت قرار گرفتن روی کمربند مس و فولاد کشور ظرفیت‌های بی نظیر دیگری در توسعه بخش معدن دارد که هزاران معدن دیگر به علت‌های مختلف از جمله اکتشاف، مسائل زیست محیطی، منابع طبیعی، میراث فرهنگی یا دیگر مسایل غیرفعال مانده‌اند و عمدتا قابل بهره‌برداری نیستند.

اخیرا و به دنبال دستور رییس جمهور همتی در استان کرمان شکل گرفته که می‌تواند بخشی از این معادن را که پراکندگی مناسبی در استان دارند، به چرخه تولید و فرآوری کشور وارد کند.

 توسعه متوازن با فعال سازی معادن غیرفعال
هم اکنون بیش از ۹۰ درصد تولیدات بخش معدن استان کرمان مربوط به سه شرکت بزرگ مس، گل گهر و میدکو است که عمده این فعالیت‌ها نیز در چند شهرستان خاص خلاصه می‌شوند و به همین دلیل است که این استان از توسعه نامتوازن رنج می برد.
برنامه توسعه معدنی باوجود تاکیدات مقام معظم رهبری در جایگزینی معدن به جای نفت و همچنین خط و مشی دولت توانسته برنامه توسعه معادن را در دیار کریمان متوازن کند، دولت سیزدهم با تمرکز بر فعال سازی معادن در مناطق محروم برنامه توسعه را در این مناطق با استفاده از ظرفیت‌های همان منطقه پیش می برد.
رییس جمهور در دومین سفر خود به کرمان در خصوص غیرفعال ماندن ۲۰۰ معدن در این استان گلایه کرد و با طرح این سوال که چرا ۲۰۰ معدن استان کرمان همچنان غیرفعال مانده است؟ گفت: شورای عالی معدن باید به فوریت علت آن را بررسی کند.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی افزود: اگر اشکال از بهره‌بردار است، باید از او خلع ید و به افراد ذیصلاح واگذار شود. این مساله حتی یک روز هم نباید به تاخیر بیافتد و مسئولان استان باید با فعال کردن این معادن، زمینه را برای اشتغال و رونق اقتصادی فراهم کنند.

 علاوه بر آن اکثر نظریه پردازان به اهمیت و نقش معدن و اثر آن بر رشد اقتصادی کشور و محیط پیرامون معادن واقف هستند؛ معادن با بردن زیرساخت و حجم گسترده اشتغالزایی در مناطق مختلف زمینه توسعه پایدار

را در این مناطق فراهم می کنند.
۲۰۰ معدنی که رییس جمهور در سفر به کرمان از آن یاد کرد عمدتا در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه یافته قرار دارند و فعال سازی آنها می‌تواند فقر و محرومیت را از مناطق مختلف استان کرمان بزداید، همانگونه که اثرات آن را پیش از این در شهرستان‌های صنعتی همچون سیرجان و رفسنجان دیده‌ایم.
محمد مهدی فداکار استاندار کرمان نیز در این زمینه با اشاره به اینکه استان کرمان بهشت معادن ایران است و بیش از ۲۰۰ معدن غیرفعال در استان وجود دارد، افزود: باید مزایده این معادن برگزار شود.
دستور رییس جمهوری و پیگیری استاندار کرمان برای فعال سازی این ظرفیت خدادادی می‌تواند در وهله نخست تولید ثروت را به دور افتاده ترین مناطق استان ببرد و با گسترش اشتغال و کار و رفاه اجتماعی، توسعه متوازن را به همراه داشته باشد.
کار فعال سازی ۲۰۰ معدن به کجا رسید؟
توان دولت و بخش خصوصی برای فعال سازی بیش از ۲۰۰ معدن غیر فعال که مردادماه ۱۴۰۱ در سفر رئیس جمهور به استان کرمان مورد تاکید قرار گرفت از همان روزها مسئولان را به تکاپو واداشت اما باید دید که فرایند اجرایی این وعده دولت اکنون به کجا رسیده است؟
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا عنوان کرد: ۲۵۷ محدوده معدنی مزایده‌ای را انتهای سال ۱۴۰۱ به مزایده گذاشتیم که تاکنون حدود ۵۰ سرمایه گذار در این مزایده شرکت کرده‌اند.
مهدی حسینی‌نژاد افزود: فراخوان ۳۰۰ محدوده معدنی دیگر نیز ابتدای سال جدید و پس از تعطیلات نوروزی به منتشر می‌شود و طی چند مرحله این محدوده‌های معدنی به مزایده گذاشته می‌شود.
او ادامه داد: محدوده‌های معدنی در تفسیر معادن جاهایی هستند که ذخیره اثبات‌شده دارند و معدن براساس اکتشافات مشخص شده باشد.
حسینی‌نژاد تاکید کرد: در استان بیشتر، محدوده‌های اکتشافی داریم که باید کار اکتشافات روی آنها انجام شود و تعداد این محدوده ها نیز بیش از ۲۰۰ مورد است که در این بخش نیز کار را آغاز کرده‌ایم.

ظرفیت‌های بزرگ قانونی راهی برای توسعه مناطق معدنی
از آن گذشته بندهای قانونی همچون برنامه ششم توسعه، قانون جهش دانش بنیان و قانون بودجه ملزومات توسعه مناطق معدنی را اعلام کرده که علاوه بر اشتغال و توسعه اجرای آن ثمرات دیگری نیز برای مردم این استان به همراه خواهد داشت.
در بندی از ماده ۴۳ که مربوط به وظایف شورای معادن استان هاست، مواردی همچون استقرار دفاتر مالی و قانونی در خود استان در حوزه مالیاتی همان استان قرار داده است.
یا در جزء ۵ الف ماده ۴۳ برنامه ششم توسعه در مواردی که به دلیل بهره‌برداری از معادن و فعالیت‌های صنایع معدنی،‌ خسارت‌هایی به اهالی ساکن در منطقه و بخش کشاورزی آنان برسد، علاوه بر عوارض آلایندگی، با تصویب شورای معادن استان تا یک‌درصد از فروش آنها، پس از واریز به خزانه معین استان نزد خزانه‌داری کل کشور به‌جبران خسارت‌های مذکور و در صورت وارد شدن آسیب‌های عمومی، به فعالیت‌های بهداشتی، درمانی و عمرانی مورد نیاز منطقه درگیر اختصاص می‌یابد.
بندهای موجود در قانون در حمایت از مناطق معدنی جای هیچ سوال و اما و اگر دیگری را برای فعال سازی معادن و سرمایه‌گذاری در این حوزه نمی‌گذارد.
تمامی مزیت‌های معادن در حالیست که معدن‌کاری با استفاده از ظرفیت‌های نسبی استان‌ها یک نیاز اساسی برای توسعه مناطق مختلف استان کرمان محسوب می‌شود و در واقع با وجود تمامی این‌ها فعالیت معدنی آبادانی و پیشرفت را در دیگر شاخص‌های نیز با خود به همراه می آورد و امید است با فعال سازی معادن راکد در بهشت معادن ایران، زمینه توسعه بیش از پیش این سرزمین از این حیث فراهم شود. 

هم اکنون بیش از ۹۰ درصد تولیدات بخش معدن استان کرمان مربوط به سه شرکت بزرگ مس، گل گهر و میدکو است که عمده این فعالیت‌ها نیز در چند شهرستان خاص خلاصه می‌شوند و به همین دلیل است که این استان از توسعه نامتوازن رنج می برد.