راهکار وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل شرایط بحران آبی. توسعه سامانه‌های آبیاری

راهکار وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل شرایط بحران آبی.  توسعه سامانه‌های آبیاری 

گزارش| بازار 

در حالی که ایران را وضعیت فوق بحران آبی تهدید می‌کند، هوشمندسازی آبیاری در وزارت جهاد کشاورزی در اولویت قرار گرفته. 

مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری با اشاره به اینکه هوشمندسازی و توسعه روش‌های با راندمان بالای ۸۵درصد در دستور کار وزارتخانه است گفت: در صورت اجرای صحیح سامانه‌ها، تا ۴۰درصد صرفه‌جویی رقم می‌خورد.

 در حالی که گفته می‌شود ایران نهایتا تا ۲دهه آینده در شرایط فوق بحرانی آب قرار خواهد گرفت بسیاری بر اعمال تغییر و تحول و اصلاح سیاست‌ها در حوزه کشاورزی تاکید دارند و معتقدند به بهای خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی نبایستی با برداشت بیشتر از منابع زیرزمینی شرایط را بیش از این بحرانی کرد. از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان بخش می‌گویند در حالی که کشاورزی دنیا به سمت استفاده از روش‌ها و سیستم‌های نوین آبیاری پیش می‌رود ایران نیز باید همراستا با دیگر کشورها بخش کشاورزی را به سمت استفاده از جدیدترین روش‌ها سوق دهد. این در حالی است که برخی نیز می‌گویند اگرچه در حال حاضر از سیستم‌های نوین در مزارع و باغات کشور استفاده می‌شود اما به روز نیست. به این معنا که برخی از این سامانه‌ها در دیگر کشورها منسوخ شده محسوب می شود و بهره وری تا حدی که مورد انتظار است را ندارد. با این وجود برخی دیگر نیز معتقدند سامانه‌های آبیاری نوین پاسخگو هست اما به دلیل گران بودن تجهیزات، کشاورزان توان مالی برای بهره گیری از این امکانات را ندارند.

جزئیات اجرای پایلوت هوشمندسازی آبیاری در سال جدید

با این وجود فریبرز عباسی مشاور وزیر و مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: بر اساس آنچه که در قانون آمده است در بحث توسعه سامانه‌های نوین آبیاری حدود ۸۵ درصد هزینه‌های مربوطه را باید دولت بپردازد و مابقی بر عهده خود بهره‌برداران و کشاورزان است.

عباسی همچنین در خصوص برنامه‌هایی که وزارتخانه در سال جاری برای توسعه سامانه های نوین آبیاری در مزارع و باغات کشور در نظر گرفته است گفت: قطعا برای امسال نیز همچون سال‌های قبل برنامه‌های ویژه‌ای داریم به طوری که امسال قصد داریم روش‌های آبیاری با راندمان بالاتر از روش های قبل را توسعه بدهیم.

او ادامه داد: در حقیقت در میان سامانه‌های نوین آبیاری ۶ تا ۷ روش داریم که برخی از اینها نسبت به بقیه از راندمان و بهره‌وری بالاتری برخوردارند، مثل روش‌های موضعی آبیاری همچون آبیاری زیر سطحی، آبیاری قطره ای، ماشین های آبیاری و غیره که اینها نسبت به بقیه روش‌ها از راندمان بهتری برخوردار هستند و لذا در وهله اول قصد توسعه این روش‌ها را در دستور کار داریم.

این مقام مسئول تاکید کرد: البته همانطور که می دانید هیچ سیستمی راندمان صددرصدی ندارد اما در برخی از این روش‌ها و سیستم‌ها راندمان آبیاری بیش از ۹۵ درصد است و برخی هم مانند ماشین‌های آبیاری بالای ۸۵ درصد است، بنابراین توسعه روش‌های با راندمان بالا اولویت اول ما است.

مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری همچنین در پاسخ به این سوال که استفاده و توسعه روشهای نامبرده تا چند درصد صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی را رقم میزند، نیز گفت: به طور کلی توسعه روش‌‌های نوین آبیاری می‌تواند ۳۰ تا ۴۰ درصد در کاهش مصرف آب موثر باشد و این بستگی به بهره‌برداران دارد؛ یعنی اگر بهره برداران ما از نحوه صحیح استفاده و بهره برداری از این سامانه‌ها آگاه باشند و بتوانند استفاده کنند قطعا تا ۴۰ درصد می‌توانند در مصرف آب صرفه جویی داشته باشند.

مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی خاطر نشان کرد: از دیگر برنامه‌هایی که برای سال جاری در دستور کار داریم، بحث هوشمند سازی آبیاری است که در حال حاضر با مشارکت خود بهره برداران پایلوت‌هایی را در نقاط مختلف کشور ارائه می‌دهیم. جالب است بدانید سال قبل حدود ۳هزار هکتار و امسال هم حدود ۲هزار هکتار اجرای پایلوت آبیاری هوشمند را در برنامه داریم. به این ترتیب با هوشمند سازی آبیاری با استفاده از یکسری سنسورها و برنامه‌های نرم افزاری آب به طور دقیق، به مقدار دقیق و در زمان مناسب در اختیار گیاه قرار می‌گیرد که موجب مصرف بهینه آب، افزایش عملکرد و افزایش بهره وری می‌شود.

توسعه سامانه‌های نوین آبیاری با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی

عباسی تاکید کرد: از دیگر برنامه‌های ما در خصوص بحث اعتبارات است چون همانطور که می‌دانید در سالهای اخیر اعتبارات آبیاری کم شده است و لذا ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم که با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، سرمایه گذاران بخش به خصوصی و کشاورزانی که توانمند هستند توسعه بیشتر این سامانه‌ها را علاوه بر اعتبارات دولتی داشته باشیم.

با توجه جدی‌تر شدن بحران آب طی سال‌های اخیر، تا به امروز حدود ۳۰۰ هزار هکتار با اعتبارات بخش خصوصی و خود بهره‌برداران و بدون استفاده از کمک‌های دولتی توسعه سامانه های نوین آبیاری در کشور داشته‌ایم.

او همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به حاکم بودن کشاورزی سنتی در کشور و به طور کل سنتی بودن جامعه کشاورزی چقدر توانسته اید کشاورزان را به سمت استفاده از سامانه‌های آبیاری نوین هدایت کنید، گفت: خوشبختانه نگاه کشاورزان طی سالهای اخیر به این امر مثبت شده است به طوری که در حال حاضر در کلیه استان‌ پرونده‌های مختلفی متقاضیان برای راه‌اندازی و یا توسعه این سیستمهای نوین آبیاری در مزارع و باغات خود تشکیل داده اند و به عبارتی یا متقاضی این سامانه‌ها هستند و یا در نوبت اعتبار هستند.

عباسی اذعان داشت: با این تفاسیر تا به امروز حدود ۳۰۰ هزار هکتار با اعتبارات بخش خصوصی و خود بهره برداران و بدون استفاده از کمک‌های دولتی توسعه سامانه داشته ایم و ۲میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار هم با اعتبارات دولتی داشته ایم. لذا واقعا استقبال خیلی خوبی از این سامانه‌ها از سوی جامعه کشاورزی بخصوص در ۵ تا ۶ سال اخیر که بحث کمبود آب نسبت به گذشته جدی تر بوده است، صورت گرفته است.

او خاطر نشان کرد: ورود بخش خصوصی با هدف توسعه سیستم‌های نوین آبیاری در حالی اتفاق می‌افتد که بر اساس قانون در این حوزه ۸۵ درصد اعتبارات باید از سوی دولت‌ها تامین شود و مابقی بر عهده خود بهره برداران است.

 مجری طرح توسعه سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی: در حقیقت در میان سامانه‌های نوین آبیاری ۶ تا ۷ روش داریم که برخی از اینها نسبت به بقیه از راندمان و بهره‌وری بالاتری برخوردارند، مثل روش‌های موضعی آبیاری همچون آبیاری زیر سطحی، آبیاری قطره ای، ماشین های آبیاری و غیره که اینها نسبت به بقیه روش‌ها از راندمان بهتری برخوردار هستند و لذا در وهله اول قصد توسعه این روش‌ها را در دستور کار داریم.