فضای مجازی با اخبار غیر حقیقی

فضای مجازی با اخبار غیر حقیقی
یاسر سیستانی نژاد
ارتباطات، ارتباطات، ارتباطات… چه معنای وسیعی دارد این واژه در دنیای امروز!
دنیایی که با ارتباطات هویت می یابد. ارتباطات! واژه ای که معرفت، حکمت، صداقت و… را در پای خود قربانی کرده است. وجه تمایز مردمان این دوره با نیاکان شان در همین ارتباطات خلاصه می شود. ارتباطاتی که تنها دستاورد آن اطلاعات است. اطلاعاتی که برای دست یازیدن به آن چندان نیازی به ارتباطات فیزیکی و دید و بازدید یکدیگر نیست. اطلاعاتی که از طریق الکترونیک در قالب کامپیوتر، ماهواره، رادیو، تلویزیون، موبایل و… تبلور یافته است و مردمان این زمانه می روند تا از طریق همین ابزارها و ابزارک های مرتبط دائماً بر اطلاعات خود بیفزایند. اطلاعاتی که معلوم نیست چند درصد آن به کار افزایش معرفت و حکمت بیاید که لازمه زندگی آرام و شرافتمندانه است.
بسیاری از مردم زمانه ارتباطات و اطلاعات سنّ فلان بازیگر، قد فلان والیبالیست، شماره کفش فلان فوتبالیست را می دانند و به یکدیگر منتقل می کنند، بی آن که فایده آن را در زندگی خود حس کنند. دنیای مجازی هم به مدد تکمیل اطلاعات جامعه آمده است و اطلاعات درست و نادرست را به حافظه مخاطبان منتقل می کند که البته در توفان اطلاعات کم ارزش بعدی گم و از حافظه پاک می شود. البته یکی از آفت های فضاهای مجازی در دنیای اطلاعات زده امروز – و مرتبطانی که در همه عمر حتی یک بار هم شاید یکدیگر را نبینند- اخباری است که بین آن ها رد و بدل می شود. راست و دروغ!
دروغ هایی که گاه در قالب گفته هایی از کوروش بزرگ و شریعتی و حسین پناهی و اخیراً احمد شاملو در دریای اینترنت به این سو و آن سو پراکنده می شود، که کمترین ضرر آن رواج ساده اندیشی و ساده انگاری و سطحی نگری در جامعه است. اما اخبار دیگری که در اوج بی اخلاقی در همین گروه ها پخش می شود، اخبار ناگوار و شایعات تأسف باری است که تأثیر روانی منفی بر جامعه وارد می کند.
به طور مثال دقایقی پس از زلزله سیرچ که در تابستان رخ داد، تصاویری از تخریب ساختمان ها در فضاهای مجازی قرار گرفت که مربوط به زلزله ای در غرب کشور و در تاریخی بسیار پیش تر از آن بود که موجی از نگرانی را در بین هم استانی ها ایجاد کرد.
خبر درگذشت محمدعلی کشاورز چندین مرتبه در فضاهای مجازی پخش شد که به گوش خود او هم رسید. یا خبر درگذشت مرتضی پاشایی که از یک هفته قبل از فوت او بارها و بارها در بین مردم منتشر شد و موجبات آزردگی خاطر خانواده او را فراهم کرد. اخیراً هم هوشنگ مرادی کرمانی – نویسنده نامی کرمان و ایران- عمل جراحی قلب انجام داده است و گفته شده که تا سه روز ممنوع الملاقات است. در همین بحبوحه از جانب برخی دوستان تماس تلفنی گرفته می شد که از حال این نویسنده سؤال می کردند و خبری تلخ که مشخص بود از همین فضاها دریافت کرده اند. اما با ارتباطی که با پسر ارشد ایشان برقرار کردم متوجه شدم که خوشبختانه این خبر شایعه است. خوشبختانه از این جهت که آن نویسنده دوست داشتنی حال عمومی اش رضایت بخش است و رو به بهبودی است و متأسفانه شایعه است از این جهت که ملتی که کوروش بزرگ دعا کرده بود که – خداوند از شر دروغ مصونش بدارد- دست به انتشار چنین دروغ هایی بزنند که ریشه ایمان را می خشکاند.