نمره صفر بانک‌ها در پرداخت تسهیلات مسکن. ذینفع شدن سیستم بانکی در نهضت ملی مسکن نتیجه می‌دهد؟

نمره صفر بانک‌ها در پرداخت تسهیلات مسکن. ذینفع شدن سیستم بانکی در نهضت ملی مسکن نتیجه می‌دهد؟
گزارش | بازار
در حالیکه پروژه نهضت ملی مسکن در مسیر خوب خود قرار گرفته و انتظار می رود مدل های جدید ساخت نیز این سرعت را بیشتر کند اغلب بانک ها همچنان نسبت به تامین مالی بی تفاوت هستند.
همکاری نکردن، بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به حوزه مسکن، موضوع جدیدی نیست و به غیر از بانک مسکن می توان گفت که بانک ها در تامین مالی و پرداخت تسهیلات نمره صفر می گیرند.
عدم همکاری بانک ها نه منحصر به دولت سیزدهم بلکه مربوط به دولت های قبل نیز می شود. اگر چه بارها و بارها رئیس جمهور نسبت به عدم همکاری بانک ها در دادن تسهیلات به حوزه مسکن واکنش نشان داده، اما به نظر می‌رسد بی تفاوتی بانک ها همچنان ادامه دارد.
براساس ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن «بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل ۲۰ درصد از تسهیلات پرداختی خود را در هرسال با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به‌ صورتی‌ که در سال اول اجرای قانون از حداقل ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد صدرالذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.»
آنطور که آمارها نشان می دهد، از مجموع نزدیک به ۱۱۱ هزار میلیارد تومان قراردادی که طی دوسال اخیر (تا پایان سال ۱۴۰۱) با بانک‌ها منعقد شده، حدود ۸۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان آن با بانک مسکن (معادل بیش از ۷۴ درصد) شده و ۲۶ درصد مابقی نیز با سایر بانک‌های دولتی و خصوصی منعقد شده است. آمارها نشان می‌دهد تا پایان سال ۱۴۰۱ پس از مسکن، ۶.۲ درصد با بانک ملت، ۵.۲ درصد با تجارت، ۳.۸ درصد با سپه، ۳.۲ درصد با صادرات، ۱.۶ درصد با رفاه و ۱.۱ درصد نیز با بانک ملی بوده است.
سهم هفت بانک دولتی مذکور از تامین مالی نهضت ملی مسکن حدود ۹۶ درصد بوده و حدود ۳ درصد آن قرار است توسط ۶ بانک آینده، کشاورزی، پارسیان، سینا، پست‌بانک و شهر تامین شود و ۱۰ بانک پاسارگاد، سامان، توسعه صادرات، صنعت و معدن، گردشگری، کارآفرین، موسسه ملل، ایران‌زمین، توسعه تعاون و اقتصاد نوین سهم یک درصدی خواهند داشت و درنهایت بانک‌های سرمایه، دی، خاورمیانه و موسسه نور سهمی از قراردادهای منعقدشده نهضت ملی مسکن ندارند.
ابوالفضل نوروزی مدیرکل اقتصاد مسکن وزارت راه‌وشهرسازی در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری «بازار» مبنی بر اینکه این روزها بانک ها در اعطای تسهیلات به حوزه مسکن بی تفاوتی نشان می دهند و ظاهرا فقط بانک مسکن است که همکاری خوبی دارد و آنهم اعتبارات خود را تمام شده باید تلقی کرد؟ گفت: در سال اول مقرر شد که بانک‌ها ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات نهضت ملی مسکن پرداخت کنند. در سال دوم نیز این مبلغ به ۵۴۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافت اما آمارها نشان می دهد که بانک‌ها حدود ۱۱۱ هزار میلیارد تومان قرارداد امضا کرده‌اند که این موارد شامل تسهیلات در قالب خودمالکی، نهضت ملی مسکن، مسکن روستایی و ودیعه مسکن است.
او با اشاره به اینکه در سال اول ۱۸ درصد و در سال دوم نیز ۱۷ درصد از تکلیف قانونی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن محقق شد ادامه داد: در دولت قبل، میانگین ساخت مسکن ۴۰۰ هزار واحد بوده است که در همان دولت سالانه ششصد هزار مسکن کمبود داشته‌ایم و عرضه و تقاضا اصلاً با هم هماهنگ نبوده است.
نوروزی در یکصد و سی و پنجمین نشست علمی تخصصی نیز که با عنوان” راهکارهای مواجهه با بحران تأمین مسکن” برگزار شد با اشاره به اینکه در ماه‌های اخیر تحرکات خوبی در دولت برای تامین زمین جهت ساخت مسکن و تحقق برنامه ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی دولت، ایجاد شده است گفت: در دولت قبل، میانگین ساخت مسکن ۴۰۰ هزار واحد بوده است که در همان دولت سالانه ششصد هزار مسکن کمبود داشته‌ایم و عرضه و تقاضا اصلاً با هم هماهنگ نبوده است.
این آمار نشان می دهد که اگر بانک ها و انبوه سازان که تامین کننده مالی خوبی در جهت پیشبرد اهداف دولت هستند به خوبی وارد بخش مسکن و ساخت و ساز شوند می توان به کم کردن فاصله و عدم هماهنگی عرضه و تقاضا امیدوار بود.
«عبدالجلال ایری» سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی همکاری نکردن بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به حوزه مسکن را چالش جدی پیش روی ساخت مسکن دانست و گفت: بانک‌ها تکلیف خود را در پرداخت تسهیلات به خوبی ایفا نمی‌کنند و علی رغم اینکه در قانون جهش تولید مسکن ضمانت اجرایی برای این امر لحاظ شده، اما دستگاه‌های متولی از این ظرفیت به خوبی استفاده نکرده و بانک‌ها را همراه نمی‌کنند.
او معتقد است که بانک‌ها تکلیف خود را در پرداخت تسهیلات به خوبی ایفا نمی‌کنند و علی رغم اینکه در قانون جهش تولید مسکن ضمانت اجرایی برای این امر لحاظ شده، اما دستگاه‌های متولی از این ظرفیت به خوبی استفاده نکرده و بانک‌ها را همراه نمی‌کنند. اگر این مانع از پیش روی سازندگان برداشته شود، شاهد جهش بلندی در ساخت مسکن خواهیم بود.
فرشید پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه سازان مسکن نیز در پاسخ به این پرسش که چرا بانک ها همچنان در حوزه مسکن ورود نمی کنند و تسهیلات نمی دهند؟ گفت: به نظر می رسد انبوه سازان مسکن انگیزه ای که باید برای ساخت مسکن داشته باشند را ندارند. ابتدا باید با صراحت اعلام کنم که تا به امروز بانک‌ها در پرداخت تسهیلات ساخت مسکن همکاری لازم را نداشته اند. چندی پیش در حضور وزیر راه و شهرسازی اعلام کردیم که انبوه سازان آماده هستند تا طرح نهضت ملی مسکن را پیش ببرند اما باید دید که بانک ها همچنان بر موضع خود مثل گذشته در ورود نکردن به حوزه مسکن اصرار دارند یا خیر؟
او با تاکید بر اینکه انبوه سازان تجربه خوبی در مورد مسکن مهر دارند و می توانند در طرح نهضت ملی مسکن نیز موفق عمل کنند ادامه داد: رئیس جمهور مستقیم به موضوع مسکن و ساخت و تولید مسکن ورود کرده است اما عدم همکاری مناسب بانک‌ها در پرداخت تسهیلات ساخت مسکن باعث شده که سرعت اجرای پروژه‌ نهضت ملی مسکن در برخی استان ها به شدت افت کند.
اگر چه در ماه‌های اخیر تحرکات خوبی در دولت برای تامین زمین جهت ساخت مسکن و تحقق برنامه ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی دولت، ایجاد شده است، اما کماکان عدم توجه لازم از سوی اغلب بانک ها در اعطای تسهیلات به حوزه مسکن و نهضت ملی مسکن باعث شده تا دولت همچنان با موانعی مواجه شود.
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که تا مرداد ماه امسال عملکرد بانک‌ها به غیر از بانک مسکن تقریبا صفر بوده است. اگر چه ۱۶ بانک در طرح نهضت ملی مسکن مشارکت دارند اما برخی بانک ها که عمدتا هم خصوصی‌ها هستند آن چنان در پرداخت تسهیلات به نهضت ملی مسکن خساست نشان داده اند که جای تعجب دارد.